منبع نزدیک به ریحانه جباری: حکم اعدام ابلاغ شده؛ همه امید ما به رضایت خانواده است
یک منبع آگاه: «این دختر ۱۹ ساله دو ماه در انفرادی بود. آنقدر این بچه را زدند. آنقدر بازجوهای مختلف او را سوال و جواب کردند. برای اینکه می خواستند اعتراف کند که قتل عمد بوده و با برنامه ریزی می خواسته مرحوم مرتضی را بکشد. یکی از هم بندی هایش به ما گفت که او را یکبار با زیرپوش دیده و از او پرسیده ریحانه چرا زیرپوش می پوشی و ریحانه در جواب گفته آنقدر پشتم زخم است که اگر لباس بپوشم دردم می گیرد.»
یک منبع نزدیک به خانواده ریحانه جباری، دختر ۲۶ ساله ای که به اتهام قتل عمد یکی از کارمندان سابق وزارت اطلاعات به قصاص محکوم شده است به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت به دلیل اینکه مقتول از نیروهای وزارت اطلاعات بوده، مقامات قوه قضاییه برای اجرای حکم اعمال نفوذ می کنند. این منبع همچنین به کمپین گفت که این متهم در طی دوران بازجویی شکنجه فیزیکی شده تا اعتراف کند که قتل عمدی و برنامه ریزی شده بوده است.
هم اکنون خانواده ریحانه جباری و بسیاری از فعالان مدنی و هنری در کشور امیدوار هستند که خانواده مقتول با رضایت دادن خود باعث شوند این دختر ۲۶ ساله که هفت سال را در زندان به خاطر این حادثه به سر برده است، از چوبه دار رهایی یابد. تلاش ها برای رضایت خانواده طی هفته های گذشته به صورت مستمر ادامه داشته ولی همچنان اولیای دم هنوز رضایت نداده اند. با توجه به ابلاغ اجرای حکم توسط مقامات قضایی، حکم قصاص هر لحظه می تواند اجرا شود.
این منبع افشا کرد که ریحانه جباری در دوران بازجویی توسط بازجویان مختلف تحت شکنجه قرار گرفته است تا اعتراف کند قتل عمدی و برنامه ریزی شده بوده و نه در دفاع از ناموسش: «این دختر ۱۹ ساله دو ماه در انفرادی بود. آنقدر این بچه را زدند، آنقدر بازجوهای مختلف او را سوال و جواب کردند چون می خواستند اعتراف کند که قتل عمد بوده و با برنامه ریزی می خواسته مرحوم مرتضی را بکشد. یکی از هم بندی هایش به خانواده اش گفت که او را یکبار با زیرپوش دیده و از او پرسیده ریحانه چرا زیرپوش می پوشی و ریحانه در جواب گفته آنقدر پشتم زخم است که اگر لباس بپوشم دردم می گیرد.»
ریحانه جباری، دانشجو و طراح دکوراسیون داخلی در تاریخ ۱۶ تیرماه ۱۳۸۶ به مرتضی سربندی، پزشک ۴۷ ساله، متاهل، دارای سه فرزند و کارمند سابق وزارت اطلاعات یک ضربه چاقو در ناحیه کتف وارد کرد که این ضربه باعث مرگ او شد. در ان زمان ریحانه ۱۹ ساله بود. او در تمام دوران بازجویی و در سه جلسه دادگاه خود اظهار کرد که به دلیل تعرض جنسی مقتول به او و قصد دفاع از خود با چاقو به او ضربه زده است.
این منبع نزدیک با اظهار تاسف از عملکرد قوه قضاییه در خصوص این پرونده گفت: «چون مقتول از نیروهای وزارت اطلاعات بوده از ابتدا برای ریحانه پرونده سازی کردند و الان هم برای اجرای حکمش اعمال نفوذ می کنند. همچنین به دلیل اطلاعاتی بودن مقتول، نه دستگاه قضاییه و نه خانواده اش می خواهند قبول کنند که این فرد متعرض به ناموس مردم بوده است.»
آشنایی مقتول با متهم: شرح ماجرا
منبع نزدیک به خانواده به کمپین درخصوص نحوه آشنایی متهم با مقتول گفت: «متهم با مقتول در تیرماه ۱۳۸۶ در یک بستنی فروشی آشنا شد. ریحانه در تماس تلفنی که در بستنی فروشی داشته به شغل خود اشاره کرده است. پس از پایان مکالمه مرحوم سربندی صحبت را با او شروع می کند و پیشنهاد همکاری برای طراحی دکوراسیون مطب جدیدش را به ریحانه می دهد. مدتی بعد برای اینکه ریحانه مطب را ببیند و کار را شروع کند، قراری می گذارند. مرحوم سربندی، ریحانه را در خیابان سوار ماشینش می کند و پس از آن به جایی که مطب خود می نامیده، می برد. اما مقتول در آنجا قصد تجاوز به او را داشته است که زد و خوردی بین آنها شکل می گیرد و ریحانه یک ضربه چاقو به کتف مرحوم سربندی وارد می کند و پس از آن از محل حادثه فرار می کند.»
او افزود: «در تحقیقات پلیس از محل حادثه دو لیوان آب میوه که یکی از آنها محتوی داروی خواب آور بوده و بسته کاندوم کشف می شود. ریحانه جباری نیز در دادگاه در شرح توضیح روز حادثه گفته بود که مقتول در راه مطب به داروخانه ای مراجعه کرده و لوازمی را خریداری کرده بود.»
علیرغم شواهد موجود در صحنه، منطبق بودن صحنه سازی جنایت با گفته های متهم، دفاعیات وکیل و خود متهم، دادگاه شعبه ۷۴ کیفری استان تهران ریحانه جباری را به قتل عمد محکوم کرد. در دادگاه تجدید نظر نیز این حکم تایید شد و در حال حاضر حکم برای اجرا به دایره اجرای احکام فرستاده شده است. با این حال همچنان متهم، وکیل و خانواده اش امیدوار به بخشش اولیای دم و اجرا نشدن حکم اعدام هستند.
منبع آگاه به پرونده ریحانه جباری با اشاره به شواهد کشف شده در محل حادثه که جعبه باز نشده کاندوم و آب میوه حاوی داروی خواب آور است، گفت: «خانواده مقتول شواهد بر بی گناهی ریحانه را می بینند اما از نظر روانی نمی توانند بپذیرند که پدرشان مشکل داشته است. اگر ما دستگاه منصف و حرفه ای قضایی داشتیم اول این خانواده را تحت مشاوره روانشناسی قرار می داد تا بتوانند این واقعیت را قبول کنند. معلوم است که آنها برایشان سخت است قبول کنند مردی در نقش پدر، همسر یا فرزند متعرض به ناموس بوده است. پسر ارشد مقتول به مادر ریحانه گفته است به آنها طبق قانون حق قصاص داده شده و آنها می خواهند قصاص اجرا شود.»
این منبع همچنین افزود: «من خودم با یکی از همسایه های طبقه پایین جایی که مطب جدید مرحوم سربندی نامیده می شد، صحبت کردم. همسایه می گفت آن روز سر و صدای شدید دویدن و پا می آمده است. اینها نشان می دهد که ریحانه داشته می دویده تا فرار کند. ریحانه در دادگاهش گفته که مقتول به او صندلی و چاقو پرتاب کرده و او جا خالی داده است.»
این منبع نزدیک به خانواده ریحانه جباری در خصوص چگونگی دستگیری او گفت: «بازپرس پرونده از طریق تلفن مرحوم و آخرین تماس تلفنیش که با ریحانه داشته، ریحانه را پیدا کرد و با او تماس گرفت.. این تماس چند ساعت پس از حادثه بود. ریحانه نیز در همان مکالمه تلفنی گفت من به او چاقو زدم و همان شب نیز توسط پلیس دستگیر شد.»
این منبع در مورد وضعیت فعلی روحی ریحانه در زندان گفت: « ریحانه می گوید هفت سال است که مرتب می گویم مقتول می خواست رابطه جنسی با من داشته باشد و به همین دلیل به او ضربه زدم، حالا اگر جرمم اعدام است من را بکشند تا از این وضعیت راحت شوم.»
تلاش برای جلب رضایت خانواده مقتول
درتاریخ ۱۸ فروردین ماه سال جاری، جلسه «صلح و سازش» که معمولا برای اخذ رضایت از خانواده مقتول و برداشتن حکم قصاص از پرونده های قتل برگزار می شود، با حضور اولیای دم و خانواده متهم و جمعی از هنرمندان کشور، فعالان مدنی و همچنین هم کلاسی های سابق متهم در دادسرای جنایی تهران برگزار شد. به گفته منبع نزدیک به خانواده، دائره اجرای احکام به آنها گفته است که دادستانی از آنها خواسته که چنین جلساتی دیگر برگزار نشود. ریحانه جباری هم اکنون در زندان شهر ری به سر می برد و دارای ۴ شاکی است، مادر، دو پسر و یک دختر مقتول. از آنجا که تنها امکان اجرا نشدن حکم اعدام، بخشش اولیای دم است.
منبع نزدیک به خانواده ریحانه جباری در گفتگو با کمپین گفت: «صبح چهارشنبه ۲۰ فروردین ماه تماسی از دایره اجرای احکام به مادر ریحانه تماس گرفتند و خواستند تا او به آنجا برود. در آنجا مسولان دایره اجرای احکام به مادر ریحانه ابلاغیه ای را نشان دادند که ظاهرا از سوی دادستانی بوده است. درآن نامه نوشته شده شما حکم قصاص را دارید و دیگر تمام است و چه معنی دارد چنین جلسات بزرگ صلح و سازش در مورد یک متهم برگزار شود.»
به گفته این منبع، دفتر دادستانی در ابلاغیه ای اعلام کرده چون حکم قصاص تایید شده، حکم باید اجرا شود و دلیلی برای برگزاری “چنین جلسات بزرگی” برای صلح و سازش نیست.
منبع نزدیک به خانواده متهم با اشاره به اینکه امکان نزدیک شدن به خانواده مقتول وجود ندارد به کمپین گفت: «مادر ریحانه پس از جلسه صلح و سازش با پسر ارشد مقتول حرف زد تا قرار ملاقاتی با دیگر اولیای دم بگذارد تا حرف های یکدیگر را بشنوند. پسرش همان آن روز پذیرفت تا این ملاقات صورت بگیرد اما تا کنون از او خبری نشده است و مادر ریحانه بسیار نگران است. متاسفانه خانوادۀ ریحانه هیچ شمارۀ تماس و آدرس از خانوادۀ مقتول ندارند و تنها یک شماره موبایل از فرزند بزرگ مقتول دارند که فعلا جواب نمی دهد.»
برای حذف حکم قصاص تاکنون اقداماتی از جمله تشکیل کمپین «نجات ریحانه» تشکیل شده است. در فضای مجازی نیز امضای طوماری برای آزادی ریحانه شکل گرفته است.
نظر وکلای پرونده
عبدالصمد خرمشاهی، وکیل ریحانه جباری در گفتگویی با خبرگزاری دانشجویی ایسنا روز چهارشنبه ۲۰ فروردین ماه با اظهار امیدواری از ادامه برگزاری جلسات صلح و سازش میان خانواده مقتول و متهم گفت: «تنها برادر مقتول تا حدودی نگاهش به اجرای حکم قصاص تغییر کرد، اما هنوز به صورت کامل نسبت به این موضوع پاسخ مثبتی نداده است. امیدواریم جلسه دوم صلح و سازش برای اخذ رضایت از اولیای دم به زودی برگزار شود تا ریحانه بتواند بار دیگر به زندگی بازگردد.»
ریحانه جباری در دفاعیات خود در سومین جلسه دادگاهش گفته بود: «من یک طراح هستم و مرا به بهانه طراحی به آن خانه بردند. اما موضوع چیز دیگری بود و قصد تعرض به من را داشتند که مقاومت کردم.»
عبدالصمد خرمشاهی، وکیل ریحانه پس از پایان محاکمه، در یادداشتی در آذر ماه ۱۳۸۸ که در روزنامه اعتماد منتشر شد در دفاع از موکلش نوشت: «قتل در مقام دفاع از ناموس (اگر ثابت شود) جرمی است که از منظر عرف و جامعه هرگز مورد سرزنش قرار نگرفته است و وجدان جمعی هر چند مجری قانون، مرتکب را مجرم بشناسد و دفاع او را متناسب نداند او را تبرئه می‌کند و بر همین اساس است که در اکثر کشورهای جهان در موارد مشابه پس از بررسی کلی پرونده و ظواهر امر حتی اگر دفاع مشروع ثابت نشود اما مرد بیگانه از حدود متعارف گذشته باشد یا قصد شومی را داشته باشد و زن به دلیل ترس ناشی از شرایط یا تصورات غلط دیگر فرد مهاجم را به قتل برساند، در مجازاتش تخفیف قائل می‌شوند.»
همچنین محمد مصطفایی، اولین وکیل ریحانه جباری در یادداشتی در وبلاگ خود در دفاع از موکلش نوشت: «اقرار ریحانه مبنی بر مباشرت در وارد آوردن ضربه یاد شده از طرف بازپرس محترم به عنوان مهمترین دلیل وقوع جرم شناخته شده است. این در حالی است که از نظر حقوقی، “اقرار” غیر قابل تجزیه است و نمی توان بخشی از اقرار را معتبر دانست و بخشی دیگر از آن را رد کرد. ریحانه در تمامی مراحل تحقیقات اولیه گفته است : برای دفاع از خود مرتکب قتل شده ام. بنابراین، دفاع، جزیی از اقرار به قتل بوده است که متاسفانه معاون دادستان با تجزیه اقرار موکله، ارتکاب قتل را به عنوان دلیل پذیرفته و بخش مربوط به ماهیت آن را که همان دفاع مشروع بوده، نادیده گرفته است.»
