نقض سخنان مقامات ایرانی: شرکت وایبر امکان شنود از مکالمات کاربران را رد کرد
سردارهادیان فر رییس پلیس فتا
به دنبال اظهار نظر رئیس پلیس فتا مبنی اینکه پیام های خصوصی در وایبر توسط نیروهای این پلیس قابل کنترل است، شرکت وایبر در پاسخ به سوالی در این زمینه به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران امکان کنترل مکالمات روی این اپلیکیشن را رد کرد و گفت پیام های متنی و صوتی روی این اپلیکشن رمزگذاری می شود و امکان شنود آن وجود ندارد.
یکی از اعضای بخش پشتیبانی شرکت وایبر به کمپین گفت: «تمام پیام‌های متنی که از طریق وایبر ارسال می‌شوند به شرط پشتیبانی سیستم‌‌ها رمزگذاری می‌شود. پیام‌های چند رسانه‌ای مانند تصاویر، ویدیو‌ها در سیستم‌‌های تحت iOS ، اندروید، ویندوز ۸ و ویندوز فون ۸ رمزگذاری می‌شوند.»
هفته پیش سردار سیدکمال هادیانفر به دنبال انتشار یک موج گسترده از انتشار لطیفه‌هایی که آیت الله خمینی را هدف قرار می دادند گفت: « از پرونده‌هایی که پلیس فتا پیگیری کرده و به نتیجه رسیده است، باید بدانید که پیام‌های خصوصی در وایبر، واتس آپ و… توسط پلیس فتا قابل کنترل است.»
در تاریخ ۲۶ شهریور ماه، روزنامه ایران با انتشار یادداشتی نوشت که تحت شرایطی امکان شنود وایبر توسط دستگاه‌های دولتی وجود دارد. در این نوشته که تحت عنوان «واقعا وایبر و واتس اپ به راحتی کنترل می شوند؟»، منتشر شد، مانی حق‌شناس که این روزنامه او را کارشناس رایانه معرفی کرده است نوشت:«ممکن است کاربران از شبکه‌های اینترنتی سرویس بگیرند که برخی پروتکل‌های امنیتی را بسته و به وایبر اجازه رمزنگاری پیام‌ها را نمی‌دهد در نهایت شبکه‌ای مانند وایبر ترجیح می‌دهد که روی حالت ارسال پیام به شکل عادی سوئیچ کند به جای از کار انداختن همیشگی اپلیکیشن خود برای برخی کاربران. گاهی سیستم فیلترینگ کشور امکانات مربوط به امنیت و حفاظت از ارتباطات یک اپلیکیشن را فیلتر و مسدود می‌کند و به صورت اتوماتیک چنین اپلیکیشنی مجبور است برای ادامه حیات خود روش بدون رمزگذاری را در اختیار کاربرانش بگذارد که همین شرایط به کنترل وشنود توسط دولت‌ها کمک می‌کند.»
این اظهار نظر به این معناست که در صورتی که دولت پروتکل اس.اس.ال را مسدود کند، ارتباطات از طریق اپلیکشن وایبر قابل شنود است. پیش از این البته خبرگزاری فارس در ۱۷ دی ماه ۱۳۹۲ اعلام کرده بود شرکت ارتباطات زیرساخت که مسوولیت فنی فیلترینگ را بر عهده دارد، از نظر فنی امکاناتی را فراهم کرده که در هر زمانی که نیاز باشد می‌توانند پروتکل‌های امنیتی مانند اس.اس.ال را فیلتر و مسدود کنند.
اما شرکت وایبر چنین امکانی را رد می کند. یکی از اعضای تیم پشتیبانی شرکت وایبر در پاسخ به چنین ادعاهایی به کمپین گفت: «ما هیچ دلیلی نداریم که نشان دهنده این باشد که اس.اس.ال مسدود شده است. وایبر تحت شرایطی کار می‌کند که اگر اس.اس.ال مسدود شود ما فورا مطلع خواهیم شد. وایبر با استفاده از یک روش رمزگذاری اختصاصی استفاده می‌کند. این به این معنی است که حتی اگر اس.اس.ال مسدود شود، پیغام‌هایی که از طریق وایبر ارسال می‌شوند همچنان محافظه شده و رمزگذاری شده باقی خواهند ماند.»
در روزهای گذشته موضوع فیلتر و مسدود کردن دسترسی کاربران به وایبر در فضای مجازی و بین کاربران ایرانی توسط مقامات قضایی مطرح شده است. به نحوی که هفته پیش قوه قضاییه در نامه ای به وزارت ارتباطات و فن‌آوری خواستار مسدود کردن نرم افزار وایبر و واتس‌آپ و تانگو شد. هر سه اپلیکیشن تلفن های همراه یاد شده به صورت فزآینده ای توسط کاربران ایرانی برای مکالمه و ارتباط در داخل و خارج کشور استفاده می‌شود.
فیلتر کردن وایبر در حالی مطرح می شود از سوی مقامات قوه قضاییه که برخی از نهادهای حکومتی از جمله صداوسیما در برخی از شبکه های خود همچون پرس تی‌‌وی از کاربران می‌خواهند که برای ارسال عکس و ویدیو و خبر از از طریق یک شماره وایبر اقدام کنند. همچنین در وب سایت آیت الله مکارم شیرازی، نسخه عربی، شماره وایبری برای تماس برای طرح پرسش های مذهبی قرار داده شده است.
همزمان مقامات ایرانی از تلاش برای ایجاد یک اپلیکیشن مشابه وایبر در داخل ایران خبر داده اند. در تاریخ ۲۲ شهریور خبرگزاری دانشجو به نقل از محسن ترابی مدیر پروژه برنامه چت بومی اعلام کرد که جایگزین بومی وایبر به نام «زوبی» تا یک ماه دیگر آماده استفاده توسط کاربران خواهد بود.آقای ترابی به خبرگزاری دانشجو اعلام کرده که «اپلیکیشن‌های بومی از آنجا که از سرور داخل کشور استفاده می‌کند ضریب امنیت بیشتری دارد.»
پیش از این، عبدالصمد خرم‌آبادی دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه اینترنتی در ۱۵ فروردین ۱۳۹۳ اعلام کرده بود فیلترینگ وایبر و اپ‌های مشابه تا زمان تولد و در دسترس قرار گرفتن اپ‌های بومی مشابه به تعویق افتاده است.
