ملاقات درزندان اوین: گزارشی از جزییات دیداربا زندانیان سیاسی
جلوی زندان اوین- برخی خانواده ها برای دیدار با عزیزانشان آماده می شوند. منبع عکس: سایت پیوند
پس از انتخابات ریاست جمهوری ۲۲ خرداد که با دستگیری های گسترده همراه بود وضعیت ملاقات خانواده های زندانیان سیاسی هم با سالهای قبل تفاوت پیدا کرده است. چون تعداد زندانیان سیاسی افزایش یافت و درنتیجه خانواده هایی هم که برای این که از وضعیت عزیزان در بندشان با خبر بشوند بیشتر شد. کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران با خانواده‌های چندین زندانی سیاسی مصاحبه کرده است و در خصوص جزییات ملاقات در زندان اوین از آنها پرسش کرده است. آنچه در زیر می آید مشاهدات این چندین نفراست که برای خلاصه کردن مطلب با حذف سوالات و مطالب تکراری به صورت یک گزارش در زیر می آید:
سالن ملاقات زندان اوین این روزها جای سوزن انداختن هم ندارد. سالن ملاقات زندان اوین حدود ۸۰ کابین ویژه ملاقات دارد. این تعداد کابین برای این که خانواده های زندانیان سیاسی را خیلی سریع راه بیندازند کفایت می کند. ولی متاسفانه سیاست مسئولان زندان بر این مبنا است که متقاضیان ملاقات را به صورت گروههای ده نفره برای ملاقات بفرستند.
روند دریافت کارت های آبی رنگ ملاقات این طور است که در آنها باید نام زندانی، نام پدر زندانی و نام ملاقات کننده‌ها- که حتما باید خانواده درجه اول شخص زندانی باشند- یعنی پدر مادر خواهر برادر همسر و فرزندان قید شود.
خانواده های زندانیان سیاسی از هشت صبح در محل سالن ملاقات حاضر می شوند. اما مسئولان ملاقات حول و حوش ساعت ۹ صبح در محل کارشان حاضر می شوند. زمان ملاقات تا ساعت ۱۴ است. اما کسانی که کارتهای شان را تحویل داده اند و اجازه ملاقات گرفته اند می توانند بعد زا ساعت ۱۴ تا زمانی که ملاقات انجام شود در محل سالن ملاقات بمانند.
به هر حال ابتدا دریافت کارت ها صورت می گیرد سپس بررسی این که آیا زندانی اجازه ملاقات دارد یا خیر و پس از تحویل برگه ملاقات به خانواده زندانی و در نهایت اعلام اسامی زندانیان که در واقع خانواده زندانی از این طریق متوجه می شوند که باید به طبقه بالا بروند و ملاقات را انجام بدهند به کندی صورت می گیرد. به ویژه این که بسیاری از ملاقات کننده ها پدرها و مادرهایی هستند که سنی ازشان گذشته است و انتظار زیاد برایشان دشوار تر است.
نکنته مهم این که تنها دو نفر و یک سرباز وظیفه امر پاسخ گویی به تعداد زیاد متقاضیان ملاقات را به عهده دارند. این دو نفر یک بار صف خانم ها و یک بار صف آقایان را راه می اندازند. در عین حال که با پرسش ها هم پاسخ می دهند.
گاهی نیز مشاجره های خیلی کوتاهی بین خانواده های زندانیان بر سر رعایت نوبت صورت میگیرد که به نظر می رسد مسئولان زندان اوین از این موضوع بدشان نمی آید اگر چه بلافاصله کسانی از میان جمع موضوع را خاتمه می دهند با این استدلال که ما که نباید با هم جر و بحث کنیم وقتی عزیزان مان در بندهستند و تایید سایرین و ختم موضوع.
این که بعضی وقت ها هم مثل همین پنج شنبه استرس و فشار عصبی زیادی که به خانواده ها به ویژه کسانی که سن و سالی دارند
باعث می شود که دچار قلب درد یا گرفتگی عضله پا یا مسائلی از این دست بشوند. پنج شنبه گذشته پدر یکی از زندانیان سیاسی به طور ناگهانی روی زمین افتاد و حتی زمانی هم که اسمش را از اعلام کردند که می تواند به ملاقات پسرش برود نتوانست از جای خودش تکان بخورد.
خانم دکتری که او هم برای ملاقات یکی از بستگانش امده بود حدود ۳۰ دقیقه برای بهبود او تلاش کرد اما در نهایت مجبور شدند با مکافات فراوان او را از سالن زندان خارج کنند. صحنه ناگواری بود به طوری که یکی ازدو نفراز کارکنان سالن ملاقات به خارج از محفظه شیشه ای آمد و گفت می تواند او را کول کند و برای ملاقات ببرد. به هر حال فشار عصبی زیادی این ملاقات ها دارد.
چون خیلی مشخص نیست که بعد از چند ساعت معطلی ملاقات بدهند یا خیر.از جمله خانواده حمزه کرمی که در آستانه نهمین ماه بازداشت هنوز رو ند ملاقات های شان منظم نشده است و اگر صبح زود هم کارت ملاقات را تحویل بدهند و برگه اجازه ملاقات را بگیرند باز هم آخرین نفراتی هستند که موفق به ملاقات می شوند. اما در باره این که چرا در گروه های ده نفره متقاضیان ملاقات را می فرستند گفته می شود چون همه مذاکرات ضبط می شود برای کیفیت ضبط مکالمات در گروه های کوچک ملاقات ها برنامه ریزی می شود خانواده زندانی ۲۰ دقیقه فرصت دارند تا با عزیزشان ملاقات کنند. هر چند که این زمان در باره بسیاری از خانواده ها به ۳ و ۵ دقیقه هم می رسد.
به ویژه کسانی که از ساعت ۱۳ به بعد اجازه ملاقات پیدا می کنند به خاطر تعداد زیاد ملاقات کنندگان شاید مجبور باشند که سریع‌تر ملاقات ها را خاتمه بدهند و البته شاید دلیل دیگر ی هم داشته باشد مثلا نوع رفتار زندانی و میزان رضایت از آن به نحوی که روی دیوارهای سالن ملاقات نوشته اند.
در هر ملاقات خانواده ها می توانند هم زمان با تحویل برگه درخواست ملاقات مبالغی را هم به مسئول سالن ملاقات بدهند
که بیشتر بین ۱۰ هزار تومان تا ۵۰ هزار تومان است کسانی که خوش شانس هستند و اجازه ملاقات حضوری پیدا می کنند می‌توانند علاوه بر پوشاک خوردنی و خوراکی هم برای زندانی بیاورند وعزیزشان را در آغوش بگیرند.
البته در حضور یک مامور این کار با درخواست خانوادده در خواست زندانی از باز جو و پیگیری های خانواده زندانی صورت میگیرد و البته بیشتر برای کسانی که چند ماهی است در زندان به سر می برند.
بیشتر ملاقات ها کابینی است. کسانی که چند ماه زندان هستند هر ماه حداکثر یک بار می توانند ملاقات حضوری داشته باشند. ولی قانون خاصی فعلا ندارد. البته باز جوی مهرابان داشتن می تواند تاثیرگذار باشد
مکالمات ضبط می شود ولی بعضی هاشون هم اگر موضوعی باشه با اشاره کردن و لب خوانی می‌گویند یا بعضی چیزها را با اشاره سوال می کنند. ولی چند تا نکته وجود داره این که شاید اگر زندانی حرف خاصی بزند بعدا از ملاقات محروم بشود.
به ویژه این که موقعی که یک زندانی به خانواده اش تلفن می زند باز جو بالای سرش ایستاده و مکالمات از بلند گوی تلفن پخش میشود. در عین حال که همه زندانیان می دانند که اگر حرف خاصی بزنند شاید براش شان مشکل ساز بشود.
به هر حال موقع ملاقات کابینی مامورانی آنجا هستند و دربرخی ملاقات‌ها- برای خیلی ها پیش امده است- وسط ملاقات در حالی که مثلا ۱۰ دقیقه از زمان ملاقات گذشته بود پرده وسط شیشه ناگهان پایین آمده وصدا قطع می شود. هر جلسه خیلی ها این اتفاق برایشان می افتد.
وقتی اجازه ملاقات میدهند خیلی ها اشک می ریزند و همدیگر را بغل و خوشحالی می‌کنند همراه با گریه. معمولا درسالن پایین وجلوی درب گریه می کنند که وقتی رفتند بالا جلوی زندانی گریه نکنند تا روحیه فرد زندانی حفظ بشود. کسانی هم که ملاقات نمی دهند گریه می کنند که البته این گریه با گریه کسانی که ملاقات گرفته اند فرق می کند. آنها التماس می کنند خواهش می کنند
ومثلا می گویند که از راه خیلی دور امده اند. در پاره ای موارد التماس ها نتیچه داده است. اگرچه در خیلی موارد کمی این مساله پیش آمده است.
