انتقادات از دیدار با فعالان مدنی: از «عجوزه» خواندن اشتون تا تلاش برای جلوگیری از تکرار این ملاقات
تنها چند روز پس از آنکه کاترین اشتون، نماینده سیاست خارجه اتحادیه اروپا با چند نفر از فعالان حقوق زنان ایران ملاقات کرد، رییس قوه قضاییه، رییس مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس و رسانه های محافظه کار از این ملاقات انتقاد شدید کردند و شرکت کنندگان در این ملاقات را “محکومان فتنه و فتنه گران سال ۸۸ ” نامیدند.
تنها چند روز پس از آنکه کاترین اشتون، نماینده سیاست خارجه اتحادیه اروپا با چند نفر از فعالان حقوق زنان ایران ملاقات کرد، رییس قوه قضاییه، رییس مجلس شورای اسلامی، نمایندگان مجلس و رسانه های محافظه کار به شدت از این دیدارها انتقاد کردند و شرکت کنندگان در این ملاقات را “محکومان فتنه و فتنه گران سال ۸۸” نامیدند. مخالفان داخلی این دیدار، از وزارت امور خارجه کشور و دولت روحانی انتقاد کرده و آنها را مسول اصلی این ملاقات عنوان کرده اند. این اعتراضات تا آنجا پیش رفت که مهدی کوچک زاده، در صحن علنی مجلس خانم اشتون را “عجوزه” خطاب کرد و وزیر اطلاعات و مسولان دولت روحانی را مقصر فراهم شدن این دیدار معرفی کرد.
روز ۱۷ اسفند ماه به مناسبت روز جهانی زن، کاترین اشتون در سفارت اتریش در تهران با چند تن از فعالان حقوق زنان از جمله نرگس محمدی، سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر و همچنین گوهرعشقی، مادر ستار بهشتی، وبلاگ نویسی که در تاریخ ۱۳ آبان ماه ۱۳۹۱جانش را زیر ضرب و شتم در بازجویی پلیس فتا از دست داد، دیدار کرد.
رییس قوه قضاییه ایران روز چهاشنبه ۲۱ اسفند ماه با انتقاد شدید از دیدار کاترین اشتون با فعالان حقوق زنان در ایران گفت: «در کجای دنیا اجازه می دهند که یک خارجی بیاید و هر جا دلش خواست برود و با هر کسی دیدار کند، مگر کشور در و پیکر ندارد؟»
رییس قوه قضاییه با تهدید مسولان وزارت امور خارجه ایران گفت: «اگر بناست چنین روندی ادامه یابد، قوه قضاییه وارد عمل می شود و تبعات آن نیز در آینده بر عهده وزارت امور خارجه خواهد بود.» همچنین صادق آملی لاریجانی دیدار خانم اشتون را «مصیبت» دانست و گفت: «مطلع نبودن از چنین دیدارهای مصیبتی بزرگتر است.»
علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی نیز در روز ۲۱ اسفند ماه با اظهار اینکه ملاقات خانم اشتون “دزدانه” بوده است، گفت: «ملاقات دزدانه اشتون با برخی محکومان دون شان اتحادیه اروپا بود و وزیر اطلاعات باید دقت و توجه بیشتری داشته باشد.»
از سوی دیگر خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نوشت که تعدادی از دانشجویان ” انقلابی” ظهر ۲۱ اسفند ماه مقابل سفارت اتریش جمع شده اند. به گفته این خبرگزاری دانشجویان پلاکاردهای با عناوین «خانم اشتون! اینجا اوکراین نیست»، «شما حقوق بشر می فهمید؟» و «همچنان به امید تدبیر دولت» در دست داشته اند. این خبرگزاری نوشته است آنها معترض به مسولان کشور بخصوص مسولان وزارت امور خارجه هستند.
کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز روز ۲۰ اسفند ماه با انتشار بیانیه ای این دیدار را محکوم کرد. در بخشی از این بیانیه با اشاره به”غیر قابل تحمل بودن” دیدار اخیر نوشته شده است: «کمیسیون امنیت ملی از وزارت امور خارجه قویل می خواهد از اقدامات غیر قابل تحمل و مداخله گرایانه هیات هایی که به کشورمان سفر می کنند جلوگیری نماید.»
همچنین تعدادی از نمایندگان مجلس، محمود علوی، وزیر اطلاعات را برای پاسخگویی روز ۲۱اسفند ماه در جلسه علنی مجلس فراخواندند. مهدی کوچک زاده، نماینده مجلس در این جلسه با مورد خطاب قرار دادن خانم اشتون به “عجوزه” به وزیر اطلاعات گفت: «آقای وزیر اطلاعات کجا هستید که برای بار دوم این عجوزه در مورد حقوق بشر در ایران صحبت می کند؟»
این نماینده مجلس با اظهار اینکه این دیدار بدتر از کاپیتولاسیون بوده است، گفت: «رفتاری که نماینده اروپا کرد بدتر از کاپیتولاسیون بود زیرا افراد محکوم قوه قضاییه را به بهانه اینکه حقوق شان ممکن است رعایت نشده باشد مورد دلجویی قرار داده و با آنها دیدار کرد.»
در ادامه اعتراض ها، روزنامه محافظه کار جوان نزدیک به سپاه پاسداران، گزارشی در انتقاد از دیدار خانم اشتون منتشر کرد و در این گزارش عکسی که در آن خانم نرگس محمدی و گوهر عشقی، مادر ستار بهشتی را در دیدار با خانم اشتون نشان می داد را نیز منتشر کرد که قبلا در وب سایت ها و فضای مجازی پخش شده بود. با این حال در آن عکس تصویر خانم عشقی حذف شده بود که به دلیل این حرکت غیر حرفه ای این روزنامه مورد تمسخر شدید مخاطبان قرار گرفت.
در مقابل هجوم انتقادهای چند روزه در خصوص این دیدار تا حذف چهره مادر ستار بهشتی در عکس ها، صادق زیبا کلام، استاد دانشگاه در نامه ای خطاب به مادر ستار بهشتی که در روزهای اخیر برخی مسولان او را «معلوم الحال» نامیده اند، نوشته است: «یکی از مسئولین بواسطه دیدارتان با خانم کاترین اشتون شما را “معلوم الحال” خطاب می نمایند. خیلی از این بابت متاثر شدم و در عین حال متحیر که اخلاق تا کجا می تواند سقوط کند. نمی دانم چگونه یک بانوی عفیفه محجبه شصت و چند ساله که داغ از دست دادن فرزند رشیدش کمرش را شکسته می توان “معلوم الحال” خطاب نمود.»
صادق زیبا کلام، استاد دانشگاه تهران و تحلیلگر سیاسی همچنین در خصوص نرگس محمدی نیز نوشته است: «ایضا خانم نرگس محمدی را که در یک خانواده بسیار متدین و شناخته شده مذهبی بزرگ شده و هر کس ایشان را می شناسد پایبندی شان به شریعت را تصدیق می کند. این همه سقوط اخلاق سیاسی در جامعه ما هم اسفناک است و هم در عین حال غم انگیز. براستی ما کدام درس اخلاقی را داریم به نسل جوانمان می دهیم وقتی اینگونه برای اهداف و مقاصد سیاسی اخلاق را مثل آب خوردن به زیر پای قدرت می افکنیم و آنر اینگونه له می کنیم.»
مرضیه افخم، سخنگوی وزارت امور خارجه یک روز پس از دیدار خانم اشتون با فعالان حقوق زنان ایران و علنی شدن دیدار اظهار کرد: «به سفارت اتریش در تهران در خصوص این دیدارهای هماهنگ نشده تذکر داده اند.»
خانم اشتون که چند روز در ایران بود به شهرهای تاریخی ایران سفر کرد و همچنین با مقامات رسمی جمهوری اسلامی از جمله جواد ظریف، وزیر امور خارجه و حسن روحانی، رییس جمهور ایران دیدار کرد.
