گسترده ترین بازداشت فله‌ای توسط اطلاعات سپاه؛ ابهام در تعداد، هویت و اتهامات بازداشت‌شدگان
بازداشت ۱۷۰ نفر در شهر قزوین و عده‌ای در شهر گیلان توسط سازمان اطلاعات سپاه پاسداران و همچنین دستگیری اخیر ۵ روزنامه‌نگار در تهران، از بزرگترین بازداشت فله‌ای پس از سال ۸۸ توسط این نیروی اطلاعاتی خبر می‌دهد. تنها در یک مورد ۱۷۰ در شهر قزوین دستگیر شده اند که مقامات قوه قضاییه از آن اظهار بی اطلایی کرده اند.
مشخص نیست که اطلاعات سپاه به عنوان ضابط قضایی از مجوز نهادهای قضایی در این دستگیری ها برخوردار بوده است یا به صورت مستقل و مستقیم به دستگیری دهها تنی که وب سایت های وابسته به سپاه ادعا کرده اند اقدام کرده است.
سایت گرداب، وابسته به سپاه پاسداران روز ۱۶ آبان ماه اعلام کرد گروه سایبری سپاه پاسداران استان قزوین، ۱۷۰ نفر از مدیران گروه های فعال در شبکه های اجتماعی موبایلی را دستگیر کرده است. در این خبر که در خبرگزاری های مانند فارس و تسنیم بازنشر شد، آمده که این تعداد گسترده از شهروندان ایرانی در «حوزه ضد امنیت اخلاقی» فعالیت می کردند.
بر اساس این خبر “حوزه ضد امنیت اخلاقی” که باعث دستگیری ۱۷۰ نفر شده اینگونه ادعا شده است، راه اندازی گروه‌هایی با «محتویات مستهجن و مبتذل در شبکه‌های ارتباطی موبایلی، انتشار متون مبتذل و مستهجن در قالب داستان متنی و تصویری، طنز، مشاوره جنسی، تشویق افراد به ارتکاب جرایم منافی عفت در راستای قبح زدایی و عادی سازی این جرایم از طریق انتشار شماره تلفن هایشان برای ارتباط و انتشار متن های توهین آمیز به قومیت ها و مسولان و چهره های شاخص ملی.»
در ادامه این خبر آمده است که تعدادی از این ۱۷۰ نفر برای مراحل قضایی به مراجع ذیربط تحویل داده شدند. این در حالیست‌که یک روز پس از انتشار این خبر، غلامحسین محسنی اژه ای، سخنگوی قوه قضاییه در کنفرانس مطبوعاتی خود خبر بازداشت ۱۷۰ نفر را تکذیب کرد. غلامحسین محسنی اژه ای گفت: «از دادستانی قزوین جویا شدیم، گفت: خیر بازداشت شماری از شبکه های سایت های ضد اخلاقی در قزوین صحت ندارد.»
پس از تکذیب سخنگوی قوه قضاییه تاکنون هیچ مقامی در دستگاه قضایی و یا خود سپاه پاسداران که مسول بازداشت آنها عنوان شده در مورد این خبر توضیح دیگری نداده است.
همچنین در این تنها خبر منتشر شده اسامی و هویت این ۱۷۰ نفر بازداشتی نامعلوم است و مشخص نیست دقیقا اتهامات آنها چیست و چطور و به چه شکل این تعداد وسیع از آدم ها بازداشت و اکنون در کجا نگهداری می شوند.
روز ۱۱ آبان ماه پنج خبرنگار دستگیر شدند، عیسی سحرخیز، احسان مازندرانی، آفرین چیت ساز، سامان صفرزایی و نفر پنجم که پس از گذشت ۱۱ روز هنوز هویتش مشخص نشده اما سپاه پاسداران در خبرهای بازداشتی موکدا به بازداشت پنج خبرنگار اشاره کرده است.
یک روز پس از این دستگیری ها، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران مسولیت دستگیری‌ها را به عهده گرفت. خبرگزاری تسنیم روز ۱۲ آبان ماه در خبری ا این خبرنگاران که از اعضای «شبکه نفوذی وابسته به دولت های آمریکا و انگلیس» بودند توسط سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب بازداشت شده اند. در این خبر آمده بود که این بازداشت ها پس از «ماه ها رصد مستمر اطلاعاتی و اشراف همه جانبه به ابعاد فعالیت های این شبکه انجام شده است.»
حسن روحانی، رییس جمهور ایران و برخی از مسولان کشور بازداشت‌های اخیر را مورد انتقاد قرار داده و سخنگوی قوه قضاییه نیز در یک مورد، بازداشت های ۱۷۰ نفر در قزوین را تکذیب کرده است. با این وجود سپاه پاسداران از اقدامات خود تحت عنوان تلاش های «سربازان گمنام امام زمان» و «طی عملیاتی منظم، هماهنگ و مقتدرانه» دفاع کرده است.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی روز ۱۹ آبان ماه در نشست خبری خود با وعده اینکه خبرنگاران بازداشتی به زودی آزاد می شوند گفت: «آزادی خبرنگاران زمان زیادی نخواهد برد.» او همچنین گفت: «به نظر می آید این دوستان مشکلی ندارند و بعد از آنکه به آنها گفته شد کارشان غلط بوده به این موضوع اذعان داشتند البته برخی از آنها گفته اند که مطلع نبودند.»
با این حال پس از گذشته دو روز از این اظهارات هیچ مقام مسول دیگری در خصوص آزادی خبرنگاران صحبتی نکرده و حتی مشخص نیست دقیقا این خبرنگاران در کجا به سر می برند. از چهار نفر آنها که هویتشان مشخص است سه نفر عمدتا در حوزه های سیاسی و اجتماعی در روزنامه های کشور مطلب می نوشتند و یکی از آنها، عیسی سحرخیز، روزنامه نگاری که از طریق حکم دادگاه از حرفه روزنامه نگاری محروم شده است، در خصوص مسایل سیاسی و اجتماعی در صفحه فیس بوکش اظهار نظر می‌کرد.
در تاریخ ۱۹ آبان ماه، مجددا مسول سایبری سپاه گیلان اعلام کرد که تعدادی از عوامل «آشوب و اغتشاش و تحریک آذری زبان های گیلان در فضای مجازی» دستگیر شدند. مسئول سایبری سپاه گیلان به خبرگزاری تسنیم اعلام کرده «سربازان گمنام سازمان اطلاعات سپاه قدس گیلان» مسول دستگیری ها هستند. با این حال در این خبر از تعداد افراد دستگیر شده و هویت آنها توضیحی داده نشده است.
در تمام این دستگیری ها عنوان شده که سازمان اطلاعات سپاه طی عملیات «منظم، هماهنگ و مقتدرانه» موفق به دستگیری افراد شده اند. این مسئول سپاه گفته است آنها شبکه ها و جریانات معاند و مخالف نظام که در صدد ایجاد التهاب و ناامنی در شهرستان های ترک زبان استان گیلان بودند را دستگیر کردند.
روز ۱۹ آبان ماه در چند شهر ترک نشین، مانند تبریز، ارومیه، اردبیل و زنجان تجمعاتی از سوی مردم این شهرها در اعتراض به یک برنامه تلویزیونی به نام «فیتیله» انجام شد. این برنامه تلویزیونی ظاهرا توهین به ترک زبان ها داشته که باعث اعتراض این مردم شده است. قبل از این تجمعات رییس سازمان صدا وسیما و عوامل نمایش تلویزیونی از ترک زبان ها عذرخنواهی کرده بوند و پخش برنامه مذکور نیز متوقف شده بود.
پیش از این سپاه در دستگیری افراد با همکاری پلیس فتا یا نیروی انتظامی نقش داشته اما در این دو دوره از موج از دستگیری ها خود به صورت مستقل پا به میدان گذاشته و حتی باعث انتقادهای نهادهای دیگر هم شده است. در بهمن ماه ۱۳۹۳، ۱۲ شهروند ایرانی به دلیل فعالیت در فیسبوک توسط سپاه و پلیس فتا دستگیر شدند. در این خبر نیز مرکز بررسی جرایم سازمان یافته سایبری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی بیانیه ای در روز ۱۱ بهمن ماه ۱۳۹۳ منتشر کرد که تعدادی از فعالان فیسبوکی در پروژه ای با عنوان «عنکبوت» دستگیر شده اند.
سپاه همچنین در دستگیری عوامل وبسایت معروف «نارنجی»، فعالان سیاسی و مدنی نیز نقش داشت. سپاه پاسداران جمهوری اسلامی در مجموعه زندان اوین در تهران، بند ویژه ای به نام دو-الف در اختیار دارد که کاملا تحت نظر این سازمان و بدون هرگونه دخالت یا نظارتی از سازمان زندانهای قوه قضاییه اداره می‌شود. این زندان که متشکل از سلول های انفرادی است محل بازجویی از زندانیان دستگیر شده توسط سپاه می باشد و موارد متعددی از شکنجه و بدرفتاری با زندانیان در این زندان گزارش شده است.
حسن روحانی، رییس جمهور ایران یک روز پس از اینکه سپاه پاسداران مسولیت دستگیری پنج خبرنگار را به عهده گرفت و از آنها با عنوان «اعضای شبکه نفوذی دولت های غربی» نام برد، در سخنرانی خود به مناسبت ۱۳ ابان درگفت: «نباید عده ای با کلمه نفوذ بازی کنند.» او گفت: «نباید خدای ناکرده برخی بخواهند از این کلمات و واژگان سوءاستفاده کنند و این طور نباشد که از این پس با هر کس که مخالف هستیم، بخواهیم او را به نحوی متهم کرده و گروهی را به حاشیه برانیم.»
علی مطهری، نماینده اصول گرای مجلس با انتقاد از عملکرد سپاه پاسداران در دستگیری روز ۲۰ آبان ماه گفت: «مگر ما (وزارت) اطلاعات نداریم که بازداشتی های اخیر از اطلاعات سپاه هستند و آنها هم می گویند هر کاری دوست داریم می کنیم.»
علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد نیز با انتقاد از ذکر نام خبرنگاران بازداشت شده توسط رسانه های وابسته به سپاه در روزهای اول بازداشت به خبرگزاری ایلنا گفت: «ما شاهد هستیم کسانی که اختلاس های میلیاردی کرده اند با عنوان اختصاری همچون ب. ز. (اشاره به متهم سوء استفاده مالی بابک زنجانی) نامبرده می شود اما درباره کسانی که تازه بازداشت شده اند با عناوین کامل نامبرده می شوند.»
