محدودیت های امام جمعه اهل سنت زاهدان؛ مولوی عبدالحمید به جز تهران حق سفر داخل و خارجی ندارد
مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی، امام جمعه اهل سنت زهدان و مدیر مدرسه دینی دارالعلوم زاهدان در مصاحبه با کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت که به دلیل «برخی تنگ نظریها» به غیر از تهران، امکان سفر به هیچ شهری را ندارد و علیرغم دعوت به کنفرانسها در خارج از کشور، امکان سفر و حضور در این کنفرانسها را هم ندارد.
مولوی عبدالحمید به کمپین گفت: «من تا حالا نه از کسی اجازه گرفتهام و نه مناسب میدانم که چنین کاری بکنم. هر فردی آزادی دارد هرکجا خواست برود اما شرایط طوری است که غیر از زاهدان و تهران جای دیگر اگر سفر بکنیم به دلیل برخی تنگ نظریها، مشکلات ایجاد میشود و برای همین سفر نمیکنم.» او از اینکه چنین محدودیتهایی توسط چه افراد و یا نهادهایی اعمال میشود خودداری کرد.
مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان و از رهبران اهل سنت ایران است. او سرپرست شورای هماهنگی مدارس اهل سنت استان سیستان و بلوچستان و عضو اتحادیه جهانی علمای مسلمان است و بارها نسبت به نقض حقوق اهل سنت در ایران اعتراض کرده است. مولوی عبدالحمید در مصاحبه با کمپین گفت: «گذرنامه ام دست خودم است اما برخی کنفرانسها که دعوت میشوم تنگ نظری برخی باعث میشود جایی سفر نکنم. در حالیکه کسی که مسئولیت بزرگی دارد باید دید وسیع و تحمل انتقاد داشته باشد و از تنگ نظری دوری کند.»
محدودیت ها برای مولوی عبدالحمید شامل ممنوعیت سفر به شهرهای دیگر حتی شهرهای کوچک در استانهای همجوار است. برای نمونه وقتی در چهاردهم بهمن ماه(۹۵) شهاب الدین شهیدی از روحانیان اهل سنت خواف درگذشت، مولوی عبدالحمید قصد داشت برای شرکت در نماز و تشییع دوست و همکارش راهی این شهر در استان خراسان شود، اما از چنین سفری منع شد. این ممانعت سبب شد که محمدحسین گرگیج از روحانیان اهل سنت استان گلستان با انتقاد نسبت به ممانعت از سفر مولوی عبدالحمید به خواف، خواهان «آزادی سفرعلمای اهل سنت به سراسر کشور» شود. محمدحسین گرگیج گفت: «روحانیان اهل سنت مدافع تمامیت ارضی کشورند، هر انسانی زادگاه و وطن خود را دوست دارد، وطن ما در واقع مادر ما به حساب می آید که هیچ شخصی به مادرش خیانت نمی کند، ما و اجدادمان از همین خاک به وجود آمده ایم و دوست داریم در همین جا دفن و حشر شویم…نگاه مسئولین به علمای اهل سنت امنیتی نباشد.»
یکی از نزدیکان مولوی عبدالحمید هم در مصاحبه با کمپین گفت که نه تنها به امام جمعه اهل سنت زاهدان اجازه سفر غیر از تهران را نمیدهند که «علمای اهل سنت ایران هم اجازه سفر به زاهدان و استان سیستان و بلوچستان را ندارند و وزارت اطلاعات و دیگر دستگاههای امنیتی مانع از سفر آنها میشوند.» به گفته او «این محدودیتها و ممنوعیتها به دلیل نفوذ و اعتبار مولوی عبدالحمید است» و به تعبیر او«میخواهند رابطه او را با دیگر علمای اهل سنت قطع کنند.»
پاسپورت مولوی عبدالحمید مرداد ماه ۱۳۸۹ پس از شرکت در کنفرانس بین المللی اتحادیه جهانی علمای مسلمین و در بازگشت به ایران در فرودگاه امام با حکم از طرف دادگاه ویژه روحانیت توقیف شد. بعد از آن او اجازه خروج از کشور و شرکت در کنفرانسها را نیافت. اسفندماه ۱۳۹۳ هنگامی که قصد حضور در ﮐﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﺑﯿﻦﺍﻟﻤﻠﻠﯽ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ در عربستان سعودی را داشت توسط وزارت اطلاعات از سفر منع شد. وب سایت خبری «کمپین فعالان بلوچ» همان زمان اعلام کرد که مولوی عبدالحمید پس از اعلام ممانعت از سفر توسط ارگانهای امنیتی، طی تماسی با علی یونسی، دستیار ویژه رئیس جمهور در امور اقوام و اقلیتهای مذهبی خواستار رفع این محدودیت شد، اما در پاسخ شنیده است که «سازمانهای امنیتی موافق با شرکت شما در این کنفرانس نیستند و اگر به فرودگاه بروید، شما را بر میگردانند و پاسپورت شما را هم ضبط خواهند کرد.»
آن زمان گروهی از زندانیان ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﺍﻥﻫﺎﯼ ﺭﺟﺎﯾﯽ ﺷﻬﺮ، ﺍﻭﯾﻦ ﻭ ﻗﺰﻟﺤﺼﺎﺭ در نامهای سرگشاده اعلام کردند: «ﻣﺎ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ، ﻣﻤﻨﻮﻉﺍﻟﺨﺮﻭﺝ ﺷﺪﻥ ﻣﻮلوی ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﻤﯿﺪ ﺍﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﺯﻫﯽ ﺑﺮﺍﯼ ﺷﺮﮐﺖ ﺩﺭ ﮐﻨﻔﺮﺍﻧﺲ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﺭﺍ ﻣﺤﮑﻮﻡ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﯿﻢ، ﻭ ﺍﯾﻦ ﮐﺎﺭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎﯼ ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﻭ ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ ﺑﺰﺭﮔﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺍﺯ ﻣﻈﻠﻮﻣﯿﻦ ﺍﻫﻞ ﺳﻨﺖ ﺩﻓﺎﻉ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ، ﻣﯽﺑﯿﻨﯿﻢ. ﺑﺎ ﺍﯾﻦ ﺣﺮﮐﺖﻫﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺷﻌﺎﺭﻫﺎﯼ ﺩﺭﻭﻏﯿﻦ ﻭﺣﺪﺕ ﺍﺳﻼﻣﯽ ﻭ اینکه ﺷﯿﻌﻪ ﻭ ﺳﻨﯽ ﺩﺭ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﻓﺮﻗﯽ ﻧﻤﯽﮐﻨﻨﺪ، ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﺷﻮﺩ.»
مولوی عبدالحمید در سال ۱۳۹۳ جایزه «تلاشگر حقوق بشر» را از کانون مدافعان حقوق بشر دریافت کرد و نرگس محمدی از اعضای این کانون که هم اکنون زندانی است با سفر و حضور در زاهدان این جایزه را به مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی اهدا کرد. کانون مدافعان حقوق بشر درهنگام اهدای جایزه «تلاشگر حقوق بشر» اعلام کرد که مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی را به خاطر «تلاشهای بی وقفه و پیگیرانه اش در سالهای گذشته برای برقراری روابط آشتی جویانه بین اقوام و گرایشهای مختلف مذهبی در استان سیستان و بلوچستان» و همچنین به دلیل کمک و یاریرسانی به نهادهای مردمی منطقه و تلاشش برای تحقق حقوق بنیادین مردم، تصریح شده در قانون اساسی، به عنوان «تلاشگر حقوق بشر» سال ۹۳ برگزیده است.
مولوی عبدالحمید به دلیل نقش آفرینی برای آزادی تعدادی از سربازان ربوده شده در فروردین سال ۹۳ مورد تحسین مقام های دولتی و همچنین افکار عمومی به ویژه کاربران شبکههای اجتماعی قرار گرفت.او پس از ربوده شدن این سربازان با تشکیل «هیات مردمی» مرکب از روحانیان و برخی از سران طوایف طوایف در استان سیستان و بلوچستان و اعزام نمایندکان این هیات به پاکستان و افغانستان گروگانگیران به آزادی سربازان ایرانی ترغیب کرد. نمایندگان هیات مردمی در نهایت هفدهم فروردین ۱۳۹۳ با همراه سربازان ربوده شده به ایران بازگشتند و مولوی عبدالحمید به خاطر چنین نقش آفرینی مورد تجمید قرار گرفت.علی اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان ضمن تقدیر از علما، ریش سفیدان و معتمدان محلی گفت که در آزادی سربازان ربوده شده، مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی نقش موثری داشته است و محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت هم گفت که «در این جریان نقش و همراهی نیروهای معتمد محلی و بومی بسیار ارزنده بود و دولت قدردان همراهی این عزیزان برای آزادی سربازان وطن است.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان بارها نسبت به نقض حقوق اهل سنت در ایران و محدودیتهایی که متوجه آنها است اعتراض کرده است. او به کمپین گفت که «همچنان اهل سنت از داشتن مسجد در تهران، پایتخت ایران محروم هستند و نمازخانههای شان در این شهر تعطیل میشود و در مناسبتهایی همچون عید فطر اجازه برگزاری نماز جماعت در شهرهای بزرگ ایران را ندارند.» آقای عبدالحمید اسماعیل زهی گفت علیرغم اینکه چند بار به رهبر جمهوری اسلامی در این زمینهها نامه نوشته و اعتراض کرده اما هیچ وقت پاسخی دریافت نکرده است.
استان سیستان و بلوچستان که مولوی عبدالحمید امام جعه اهل سنت زاهدان، مهم ترین شهر این استان است یکی از محرومترین استانهای ایران است.