ماراتن بدون زنان: «احساس تحقیر کردم؛ دلم میخواست در خیابانهای شهری که دوستش داشتم کنار بقیه دونده ها بدوم»
یکی از زنانی که از شرکت در مسیر اصلی ماراتن بین المللی تهران محروم شده بود و همراه با تعداد دیگری از زنان تصمیم به دویدن در خیابانهای تهران گرفت به کمپین حقوق بشر در ایران گفت: «وقتی شنیدم که مسیر زنها رو از ماراتن اصلی جدا کردند و به دریاچه آزادی انتقال دادند، احساس تحقیر کردم. دلم میخواست در خیابانهای شهری که دوستش داشتم کار بقیه دونده ها بدوم. از خیابان حسن آباد با هم شروع کردیم. عده ای مرد دونده هم از ماراتن رسمی صرفنظر کردند و با ما همراه شدند. به میدان آزادی که رسیدیم یکی از بچهها به پیست مردان ملحق شد و شروع به دویدن کنار مردها کرد. وقتی رسیدم خانه، شهرم و همه کوچه پس کوچههاش رو بیشتر از قبل دوست داشتم»
نخستین ماراتن بین المللی تهران با عنوان «ماراتن پارس» صبح روز جمعه ۱۸ فروردین ماه در حالی برگزار شد که زنان از شرکت در مسیر اصلی این مارتن حذف شدند. این مارتن بین المللی با شعار «من در ایران می دوم» در حالی برگزار شد که دو روز قبل از آغاز ماراتن در تاریخ ۱۶ فروردین ماه اعلام شد زنان شرکت کننده در رقابت باید جداگانه بعد از ظهر جمعه و تنها در اطراف دریاچه ورزشگاه آزادی بدوند. با این حال تعدادی از زنان صبح آن روز همزمان در مسیرهای جداگانه و در خیابان های تهران به نشانهی اعتراض دویدند و حتی برخی از آنها در اقدامی اعتراضی در میانهی راه به مسیر اصلی پیوسته و همراه با مردها بخشی از مسیر را دویدند.
این مارتن بین المللی بر اساس گفته مسعود سلطانی فر، وزیر ورزش و جوانان با حضور ۵۰۰ ایرانی و ۲۰۰ نفر خارجی از ۴۰ کشور برگزار شد. طبق برخی از خبرها از این تعداد ۱۵۶ نفر زن متقاضی شرکت بودند.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در گزارشی اعلام کرده بود از میان ۱۶۰ نفر دونده خارجی که برای شرکت در این مسابقه ثبت نام کردهاند، ۵۰ نفر زن هستند. پس از این جداسازی بسیاری از زنان به ویژه زنان متقاضی از کشورهای دیگر شرکت نکردند و برخی از زنان نیز به نشانهی اعتراض از میدان حسن آباد تا میدان آزادی دویدند. دو روز قبل از شروع مسابقه در روز چهارشنبه ۱۶ فروردین ماه خبرگزاری ایسنا اعلام کرد مسیر این مسابقات تغییر کرده و زنان از رقابت در مسیر اصلی محروم شده اند. طبق این خبر زنان باید بعد از ظهر جمعه و تنها در اطراف دریاچه آزادی بدوند. مردها نیز در مسیر ورزشگاه آزادی، دهکده المپیک و برعکس بدوند.
آمنه شیرافکن، خبرنگار و فعال اجتماعی که در محل حضور داشته در توییتر خود با انتشار عکسی از برخی از این زنان نوشت: «از میدان حسن آباد به میدان آزادی، ماراتونی که زنان برای خود تعیین کردند، منتظر نباید ماند، حق زنان به شهر.»
از میدان حسن آباد به میدان آزادی، ماراتونی که زنان برای خود تعیین کردند، منتظر نباید ماند، حق زنان به شهر pic.twitter.com/iAjK42PZmE
— Amene Shirafkan (@shirafkan82) April 7, 2017
سایت اقتصاد نیوز هم در خبری کوتاه درباره دیدون این زنان در خیابانهای نوشت که این زنان اعلام کردهاند: «با این کار قصد داشتند نشان دهند خیابان های تهران جای بهتری برای دویدن نسبت به بیابان های پایتخت ایران است.»
گروهی از زنان عصر جمعه نیز دور دریاچه آزادی با مسافت ۱۰ کیلومتری که از سوی فدراسیون ورزشی اعلام شده بود، و با حجاب اسلامی کامل و تیشرت های بلند یکسانی که به آنها داده شده بود دویدند. در این مسیر اجازه ورود به هیچ عکاس حرفه ای برای عکس و تصویربرداری داده نشد و عکسهای منتشر شده از تماشاگران زنی است که با دوربین تلفن همراه خود گرفتهاند.
آمنه شیرافکن، در توییتر خود عکسی از زنی را منتشر کرده با عنوان خانم عقیلی، ۷۱ ساله که از مسن ترین شرکت کنندگان در این مسابقه بوده است.
خانم عقیلی مسن ترین شرکت کننده ماراتن زنان تهران – ۷۱ ساله pic.twitter.com/0SbXxorOsB
— Amene Shirafkan (@shirafkan82) April 7, 2017
مسعود سلطانی فر، وزیر ورزش و جوانان روز ۱۸ فروردین ماه در حاشیه کنار گذاشتن زنان از این مسابقه در برابر سوال یکی از خبرنگاران که پرسید قرار بود مسابقات به صورت مختلط برگزار شود، گفت: «اصلا چنین چیزی صحت ندارد و از ابتدا صحبتی مبنی بر مسابقه دادن بانوان با آقایان مطرح نبوده است.» با این حال خبرها مبنی بر این است از ماههای قبل زنان برای ثبت نام در این مسابقه آزاده بودهاند و تعدادی از این زنان نیز از کشورهای دیگر ثبت نام کردهاند.
آمنه شیرافکن، خبرنگار و فعال مدنی در توییتر خود در این باره نوشته است: «دو سه خانم خارجی بعد از استارت و ندوین به شدت عصبانی بودن. یکیشون می گفت حتی بهش ایمیل نزدن بگن جدا باید بدون. خانم عضو فدارسیون گفت صحبت نکنه.»
دو سه خانم خارجی بعد از استارت و ندویدن بشدت عصبانی بودن.یکیشون میگفت حتی بهش ایمیل نزدن بگن جدا باید بدون.خانم عضو فدراسیون گفت صحبت نکنه pic.twitter.com/NxUp6RtL3M
— Peyman Yazdani (@sosha999) April 7, 2017
مبتکر ماراتن بین المللی تهران یک هلندی به نام سباستین استراتن است. او در مصاحبهی با آسوشیتدپرس درباره جداسازی زنان از مردان در ماراتن گفته بود: «من شخصا با این تصمیم موافق نیستم. ما در حال تلاش برای پیدا کردن راه ای بهتری برای دویدن زنان در ایران هستیم.» با این حال به هیچ راه حلی ختم نشد جز اینکه زنان در مسیری کوتاهتر، جداگانه دور دریاچه آزادی بدوند. او در گفتگویی دیگری پیش از برگزاری این ماراتن نیز گفته بود امیدوار است که این مسابقه چشم جهانیان را به روی ایران باز کند و آنها را با فرهنگ ایرانی آشنا کند.
حمید سعادت، مدیر روابط عمومی فدراسیون دو و میدانی در گفتگو با روزنامه «وقایع اتفاقیه» ودر پاسخ به این سوال که چرا زنان از مردان جدا شدهاند گفته بود: «ما نمیتوانیم به دوندههای زن خارجی بگوییم ۴۲ کیلومتر با مقعنه و لباس بدوند.»
روزنامه شرق نیز روز ۱۶ فروردین ماه گزارش کرده که با وجود استقبال گسترده دختران و زنان ایرانی، از روز سهشنبه سایت مسابقات بسته شد و فقط ثبت نام در بخش رقابتهای مردان در جریان است.
اما محدودیت برای حضور در ماراتن بین المللی تهران فقط برای زنان نبود بلکه ۲۸ آمریکایی متقاضی نیز موفق به دریافت ویزا و ورود به ایران برای شرکت در مارتن نشدند.
پیش از برگزاری ماراتن بین اللملی عنوان شد که این ماراتن با هدف «ایجاد پل ها و از بین بردن موانع» برگزار شده است با این حال به هیچکدام از ۲۸ دونده آمریکایی که برای شرکت در ماراتن ایران ثبت نام کرده بودند، ویزا داده نشد و فقط یک آمریکایی- ایرانی توانست به ایران سفر و در این ماراتن شرکت کند.
مجید کیهانی، رییس فدراسیون دوومیدانی دو روز قبل از برگزاری ماراتن در روز چهارشنبه ۱۶ فروردین ماه گفت برای شرکت در ماراتن ممنوعیتی برای مردم هیچ کشوری وجود ندارد.» مجید کیهانی همچنین گفت گفت: «مجوز شورای برون مرزی برای همه کسانی که ثبت نام کرده بودند صادر شد، اما پروسه صدور ویزا ممکن است طولانیتر شود و همین مساله باعث عدم حضور بعضی از ورزشکاران شد.»
امیر آراسته، آمریکایی- ایرانی و ساکن واشنگتن دی سی، تنها آمریکایی است که توانست برای ماراتن به ایران بیاید. او در گفتگوی با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «من خیلی خیلی هیجان زده ام. این آرزوی من بوده است. من همیشه فکر می کردم بهترین مسیر برای ماراتن از ورزشگاه آزادی تا میدان آزادی است. زمانیکه شنیدم در حقیقت اتفاق خواهد افتاده واقعا خوشحال شدم.»
چارلی بارکوفسکی، دونده ۳۷ ساله آمریکایی که برای مارتن ایران ثبت نام کرده بود اما به دلیل صادر نشدن ویزایش نتوانست شرکت کند، گفت: «من چند سال پیش به ایران سفر کرده بودم و قصد داشتم برای پنجاه و دومین بار در ماراتن شرکت کنم. الان خیلی ناراحتم.»
نکته جالب دیگر اینکه اگرچه قرار بوده ماراتن بین امللی مردان در مسافت ۴۲ کیلومتر و ۱۹۵ متر صورت بگیرد اما به گزارش خبرگزاری ایسنا در مسیری کمتر از ۴۲ کیلومتر برگزار شده است.
محمد نهاوندیان، رییس دفتر رییس جمهور ایران نیز در این ماراتن شرکت کرده بود و حتی عکس و فیلم خود را در این ماراتن نیز توییترش منتشر کرده است.
حضور در ماراتن #تهران 🏃🏻 pic.twitter.com/CuYQKUrSES
— محمد نهاوندیان (@Nahavandian_ir) April 7, 2017
نخستین دوی ماراتن بینالمللی سال گذشته در تختجمشید، با حضور ۲۰۰ دونده مرد برگزار شد و اسامی دو زن شرکتکننده در آخرین ساعات پیش از مسابقه حذف شد. معصومه ترابی، دونده زن ایرانی، در اعتراض به این اقدام فدراسیون که دو ساعت قبل از اینکه مسابقه شروع شود، نام او و یک دونده زن تهرانی را از لیست مسابقات حذف کرده بود، به تنهایی در مسیر مسابقه دوید.