افزایش هزینه اینترنت برای کاربرانی که از محتوای خارج از ایران استفاده میکنند توسط شرکت‌های خدمات اینترنتی
شرکت ایران‌سل از شرکت‌های خدمات موبایل در ایران روز ۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ طی بیانیه‌ای اعلام کرد در صورتی که کاربران از وی.پی.ان استفاده کنند، هزینه اینترنت آنها بدون تخفیف‌های شبکه ملی اطلاعات در نظر گرفته خواهد شد.
ایران‌سل پس از آنکه با موج مخالفت کاربرانش در شبکه‌های اجتماعی به ویژه توییتر رو به رو شد با تغییر بیانیه خود و حذف کلمه وی.پی.ان نوشت: «اگر بسته اینترنت خریده باشید، صرف‌نظر از تغییر نشانی IP شما (مثلا در صورت استفاده از نرم‌افزارهای تغییردهنده IP)، حجم ترافیک مصرفی همچنان از بسته اینترنت شما کسر می‌شود.»
با این اقدام شرکت ایران سل، عملا افرادی که از وی.پی.ان استفاده می کنند تا به وب سایتهای خارج از کشور وصل شوند و از آنها استفاده کنند، هزینه بیشتری نسبت به افرادی که از وب سایت های داخلی استفاده میکنند می پردازند. به علاوه افرادی هم که از وی پی ان یا تور برای تردد ناشناس در فضای آنلاین استفاده میکنند نیز باید هزینه بیشتری برای حضور آنلاین خود بپردازند. در واقع تشویق کاربران ایرانی برای استفاده از شبکه ملی اطلاعات و همچنین محتوای تولید شده در داخل کشور، همزمان با ایجاد هزینه اضافی برای کسانی که از وب سایت های هارج از کشور استفاده می کنند انجام می شود.
بررسی‌های کمپین نشان می‌دهد اقدام افزایش قیمت برای کاربرانی که به هر نوعی از شبکه ملی اطلاعات خارج شده و به شبکه جهانی متصل می‌شود یا با استفاده از روش‌های مختلف، امکان ردیابی تردد خود را در اینترنت دشوار میکنند، نه تنها از سوی شرکت ایران‌سل، بلکه از طرف سایر شرکت‌های ارایه دهنده خدمات اینترنتی نیز اعمال شده است. این اقدام همزمان با راه اندازی شبکه ملی اطلاعات و به عنوان بخشی از این پروژه انجام می‌شود.
از پس از راه اندازی شبکه ملی اطلاعات که یکی از اهداف آن کاهش هزینه اینترنت بود، از طرف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی فهرست ۲۰۰ وب‌سایت و نشانه‌های آی.پی آنها که به گفت آنها پربازدیدترین در ایران هستند، اعلام شد که بر این اساس در صورت بازدید کاربران از این وب‌سایت‌ها هزینه ترافیک مصرفی آنها تا ۵۰ درصد کاهش پیدا می‌کرد. این درحالی است که در صورتی که کاربران برای اتصال به اینترنت از یک برنامه فیلترشکن و یا وی.پی.ان استفاده کنند، شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت قادر نخواهند بود تا ترافیک آنها را کنترل کنند و در صورت بازدید از این وب‌سایت‌ها تخفیف ۵۰ درصدی را برای آنها در نظر بگیرند.
به کار گیری چنین روش‌هایی برای کم کردن هزینه ایترنت مصرفی کاربران آنها را دچار مشکلات جدی می کند. ارائه چنین مشوق‌های مالی با هدف تشویق کاربران برای استفاده از شبکه ملی اطلاعات و محتوای داخل ایران انجام می‌شود که البته ارائه آن به این صورت ناقض حقوق آنها است، چرا که این اقدام برخلاف اصول ارائه خدمات «بدون تبعیض» است. Net Neutrality و یا شبکه بدون تبعیض مفهومی است که در سال ۲۰۰۳ توسط تیم وو(Tim Wu) استاد حقوق رسانه دانشگاه کلمبیا مطرح شد، به این معنی که شرکت‌های ارایه دهنده خدمات اینترنتی، اوپراتورهای تلفن همراه و دولت‌ها باید با همه انواع داده در اینترنت به شکل یک سان رفتار کنند. به بیان ساده‌تر داده‌ها و محتوای اینترنت نباید بر اساس کاربر، محتوا، سایت، پلتفرم، اپلیکیشن و سایر موارد تبعیض قائل شوند یا قیمت متفاوت برای آن درخواست کنند.
مشکل دیگری که برای کاربران فراهم می‌شود به روش انتخاب فهرست ۲۰۰ سایت داخل ایران مربوط است. چرا که به روز نبودن این فهرست عملا باعث خواهد شد کاربران تغییری در قیمت اینترنت مصرفی خود احساس نکنند. به این معنی که بسیاری از سایتهای پربازدید که به ویژه در ایام انتخابات برای تبلیغات کاندیدا‌ها راه‌اندازی می‌شوند در این فهرست وجود ندارد. مانند سایت خبری تحلیلی امتداد و یا وب‌سایت ستاد تبلیغاتی حسن روحانی، همچنین بسیاری از سایتهای تحلیل و خبری مانند مجله فن‌آوران در این فهرست وجود ندارد. همچنین احتمال آنکه نشانی آی.پی وب‌سایت‌ها تغییر کند نیز بسیار زیاد است.
سوم و در نهایت باید توجه داشت که اپلیکیشنی ماننده تلگرام که بر اساس آخرین بیانیه پاول دوروف مدیر عامل شرکت تلگرام ۴۰ میلیون کاربر فعال در ایران دارد، بخش بسیار زیادی از ترافیک مصرفی کاربران ایران را به خود اختصاص می‌دهد و با توجه به خارج از ایران بودن، عملا کاربران از بخش زیادی از این تخفیف‌ها محروم خواهند شد.
