به روزشده: اقدام تلگرام برای افزایش سرعت دسترسی به محتوا در ایران، سوال‌ها برانگیز است
۵ مرداد ۱۳۹۶- کمپین حقوق بشر در ایران امروز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که به دنبال تصمیم شرکت تلگرام مبنی بر استفاده از زیرساخت شبکه ایران برای فعال کردن شبکه تحویل محتوای خود یا CDN ، از این شرکت می‌خواهد تا اطمینان حاصل کند نهادهای دولتی و حکومتی به هیچ وجه از این سرویس جدید برای دخالت در فعالیت کاربران استفاده نکنند.
هادی قائمی، مدیر کمیپن گفت: ” با توجه به الگوی دائمی دولت ایران برای فشار آوردن به شرکت‌ها به منظور رسیدن به ترتیباتی که به صورت بالقوه می تواند امنیت و دستری کاربران را از خود متاثر کند، ما از شرکت تلگرام می خواهیم که درباره همه تقاضاهایی که از طرف دولت ایران در این حوزه دریافت می‌کند، با شفافیت کامل عمل کند. »
از زمان توافق هسته‌ای ایران با کشور‌های پنج به علاوه یک، شرکتهای بیشتری از زیرساخت‌های ایران استفاده می‌کنند یا در ساخت آن مشارکت دارند. این موضوع، نیاز شرکت‌هایی مانند تلگرام برای شفافیت کامل درباره هر نوع رابطه‌ای با مقامات و یا نهادهای رسمی و همچنین مطمئن ساختن کاربران از بالاترین سطح استاندارهای امنیتی کاربران را بیش از پیش برجسته کرده است.
(CDN (Content Delivery Network یا شبکه تحویل محتوا به شبکه‌ای کامپیوتری گفته می‌شود که با هدف افزایش سرعت کاربران برای دریافت محتوای چند رسانه‌ای مانند تصویر، صدا و فیلم استفاده می‌شود. به عنوان نمونه اگر کاربری در ایران کانال تلگرام کمپین را برای اولین بار باز کند، تصاویر، فیلم‌ها و فایل‌های صوتی موجود در سرورهای سی.دی.ان ذخیره می‌شود و در صورتی که کاربر مجددا این کانال را باز کند، برای دانلود این نوع از محتوا نیازی نیست تا به سرور اصلی تلگرام مراجعه کند، به این ترتیب با کم کردن مسافت، سرعت دسترسی به محتوای چند رسانه‌ای افزایش پیدا خواهد کرد و در نتیجه کاربران و شرکتهای ارایه دهنده خدمات اینترنت هزینه کمتری را برای اشتراک خود پرداخت می‌کنند.
در کشورهایی که حق دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان تضمین شده است، استفاده از از سی.دی.ان هیچ مشکلی را ایجاد نمی‌کند، اما در کشوری مانند ایران که دارای سابقه جاسوسی آنلاین از شهروندان است، تندروهای در حکومت هر نوع آزادی اینترنتی را تهدیدی برای جمهوری اسلامی قلمداد می‌کنند.
اگر استفاده از سی.دی.ان‌ها در ایران گام اول از روند افزایش تدریجی حضور تلگرام در ایران به حساب آید، آن زمان این شرکت می تواند به یک هدف جذابی برای تندروهای ایرانی قرار گیرد که پیش از این از دولت حسن روحانی خواستار فیلتر و یا بلاک کردن این اپلیکیشن پیام رسان شده بودند. این همچنین باعث تقویت ادعاهای آنها در خصوص اینکه تلگرام با مقامات ایرانی همکاری می کند خواهد شد.
تلگرام همواره تاکید کرده است که حساب‌های کاربران ایرانی را حفاظت خواهد کرد. در صفحه «سوال وجواب‌های مکرر» در وب سایت این شرکت، تلگرام تصریح کرده که از سی.دی.ان.ها برای ذخیره موقت (کشینگ) فایل‌های چندرسانه‌ای (مثل عکس و ویدیو وصدا) برای کانال‌های عمومی که بالای ۱۰۰ هزار عضو دارند استفاده می‌کند.
نصرالله جهانگرد معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در روز ۳۱ تیر ۱۳۹۶ به خبرگزاری فارس گفت: «تلگرام انتقال سرور به ایران را پذیرفته و با مصوبه شورای عالی فضای مجازی، شبکه‌های بین‌المللی که می‌خواهند در ایران کار کنند، باید سرورشان را به ایران بیاورند و برای این کار به آنها مهلت می‌دهیم.»
با وجود این پاول دوروف مدیر عامل این شرکت در پاسخ به یکی از کاربران ایران در شبکه توییتر در رابطه با اظهار نظر مقامات ایرانی برای انتقال سرورتلگرام به ایران نوشت: «هیچ سرور تلگرامی(یا هر سرور دیگری که اطلاعات خصوصی کاربران ما را دارد) به ایران انتقال و نصب نخواهد شد.»
تلگرام همواره تاکید کرده است که حساب‌های کاربران ایرانی را حفاظت خواهد کرد. در صفحه «سوال وجواب‌های مکرر» در وب سایت این شرکت، تلگرام تصریح کرده که از سی.دی.ان.ها برای ذخیره موقت (کشینگ) فایل‌های چندرسانه‌ای (مثل عکس و ویدیو وصدا) برای کانال‌های عمومی که بالای ۱۰۰ هزار عضو دارند استفاده می‌کند.
شرکت تلگرام تا کنون از اعلام شفاف و رسمی حضور CDNهای خود در ایران خوداری کرده است اما مدیر عامل این شرکت در بیانیه‌ای که ساعتی پس از این پست توییتر خود در کانال تلگرام خود منتشر کرد ضمن ارائه توضیح‌های بیشتر به صورت تلویحی ترافیک سی.دی.ان‌های تلگرام در ایران را تایید کرد. مدیر عامل تلگرام در کانال خود نوشت: «به نظر می‌رسد که سیاست‌مداران و خبرنگاران با عنوان کلمه “تلگرام” و یا “سرورهای تلگرام” اشاره به ترافیک ارائه دهنده‌های اینترنت یا یک خدمات دهنده سی‌دی‌ان دارند که وظیفه تحویل و یا کش کردن اطلاعات رمز شده تلگرام را دارند، که این برای مردم گمراه‌کننده است.» او ادامه داده است: «یک دنیا تفاوت بین این دو (انتقال سرور به ایران و یا استفاده از سی.دی.ان) وجود دارد. سرورهای تلگرام اطلاعات خصوصی را ذخیره می‌کنند که هرگز به کشورهایی که اینترنت را سانسور می کنند، منتقل نخواهد شد، در حالی که شرکتهای ارائه دهنده اینترنت و سی.دی.ان‌ها در سراسر دنیا فعالیت می‌کنند و هیچ دسترسی به اطلاعات خصوصی تلگرام ندارند (ودیگر اپلیکیشن‌های امن).»
کالین اندرسون محقق سیاست و امنیت اینترنت که بر روی موضوع انتقال CDNهای تلگرام به ایران تحقیق کرده است به کمپین گفت: «ارائه خدمات به کاربران ایرانی قدمی کاملا مثبت در جهت دسترسی به اطلاعات و آزادی بیان در آن کشور است.» او اضافه کرد: «با این حال شرکت‌هایی که در ایران حضور دارند باید با شفافیت کامل عمل کنند، حتی اگر فعالیت آنها ناچیز باشد. فعالیت در پرده ابهام به تندروها اجازه می‌دهد که هر تحولی را پیروزی دیگری در مبارزه خود با حریم خصوصی قلمداد کنند و حس اعتماد را که برای ارتباطات شبکه‌ای حیاتی است، تضعیف خواهد کرد.»
تصمیم تلگرام برای استفاده از سی.دی.ان در ایران در زمانی انجام می‌شود که با توجه به قانون ثبت کانال‌های تلگرامی وجود سی.دی.ان‌های تلگرام در ایران می‌تواند خطراتی بیشتری را در پی داشته باشد. بر اساس این قانون که در دی ماه ۱۳۹۵ تصویب شد، هر کانال تلگرامی که بیشتر از ۵ هزار عضو دارد باید نشانی و مشخصات مدیران آن در بانک اطلاعاتی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شود در غیر این صورت اجازه فعالیت نخواهد داشت.
در بخشی از مراحل ثبت نام، مدیر کانال باید رباتی را که توسط وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی طراحی و ساخته شده است را به سطح دسترسی مدیر به کانال خود اضافه کند. این ربات قادرخواهد بود تا مشخصات محتوای مورد نظر مسوولین سانسور اینترنت را دریافت، در بین محتوای کانال جستجو کند.
تلگرام جزییاتی از توافق با ارائه دهنده‌های خدمان سی.دی.ان در ایران را منتشر نکرده است. با انتشار مستمر گزارش شفافیت که اقدامی معمول توسط شرکتهای کامپیوتری و شبکه‌های اجتماعی محسوب می‌شود، این شرکت می‌تواند به این موضوع بپردازد.
هادی قایمی مدیر کمپین گفت: «تلگرام اپلیکیشنی است با بیش از ۴۰ میلیون کاربر در ایران است و هر گونه رابطه‌ای با سازمان‌های دولتی در ایران که امنیت، آزادی و حریم خصوصی کاربران را به مخاطر بیاندازد به صورتی جدی اعتماد کاربران به این شبکه از بین می‌برد و آنها را برای کوچ کردن به شبکه‌هایی که امنیتی بیشتری دارند، ترغیب می‌کند.»
به روز رسانی در ۶ مرداد ۱۳۹۶: پس از انتشار این مقاله، پائول دروف، مدیر تلگرام، در توییتی نوشت: «گره‌های محلی ذخیره‌سازی نمی‌توانند حتی در تئوری باعث سانسور شوند.» کمپین در پاسخ به او اعلام کرد: «ما نظرات شما را انعکاس خواهیم داد اما اران همیشه می‌تواند محنوای داخل ایران را حذف کند و یا کدی برای این کار بنویسد که به صورت خودکار این کار انجام شود.» تلگرام همچنین اعلام کرد که از سرورهای سی.دی.ان در ایران استفاده می‌کند. بر اساس اطلاعاتی که تلگرام ارائه کرد، این بیانیه با لحاظ تغییراتی به روز شد تا نشان دهد که کمپین به طور خاص درباره محتوای سی.دی.ان در داخل ایران صحبت می‌کند و اختلال‌های بالقوه‌ای که ممکن است اتفاق بیفتد، همچنین دیدگاه تلگرام در مورد این موضوع را نیز بیان کند. این مقاله همچنین به روز شده است تا برخی نکات فنی مربوط به تبعات استفاده از سی.دی.ان در ایران و همچنین نیاز به شفافیت در خصوص هر توافقی که مرتبط با اطلاعات و فن‌آوری‌های ارتباطی با دولت جمهوری اسلامی در آینده است را تشریح کند.
