مردم بانه در اعتراض به کشته شدن دو کولبر با شلیک مستقیم هنگ مرزی به خیابان آمدند
ده‌ها تن از ساکنان شهر «بانه» در استان کردستان، در اعتراض به قتل دو کولبر با تیراندازی هنگ مرزی، روز چهاردهم شهریور در مقابل فرمانداری این شهر دست به تجمع اعتراضی زدند و خواستار پایان دادن به قتل کولبران شدند.
قادر بهرامی ۴۵ ساله و حیدر فرجی ۲۱ ساله روز سیزدهم شهریور، در ارتفاعات مرزی شهرستان بانه با شلیک مستقیم نیروهای هنگ مرزی کشته شدند. خبرگزاری ایلنا روز چهاردهم شهریور با تایید کشته شدن این دو شهروند کرد، از اجتماع خانواده‌های کولبران و مردم بانه در مقابل فرمانداری این شهرستان خبر داد.
در تصاویری که از این تجمع در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، نیروهای پلیس با اتومبیل‌های نظامی در خیابان حضور داشتند و با شلیک گاز اشک آور به سوی معترضان، آنان را پراکنده کردند. تصاویری از پرتاب سنگ از سوی معترضان به سمت پلیس نیز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است .
نماینده مردم بانه در مجلس شورای اسلامی، در واکنش به قتل دو کولبر به دست نیروهای نظامی، از قوه قضائیه خواست تا با عاملان تیراندازی به این دو کولبر برخورد شود. محسن بیگلری روز چهاردهم شهریور به ایلنا گفت: «از تمام مراجع قضایی در سطح ملی پیگیر موضوع هستم. حتی خواستار برگزاری جلسه شورای تامین شهرستان شده‌ام و از قوه قضاییه و سایر نهادهای ذیربط نیز خواسته‌ام که موضوع را رسیدگی کنند تا حق این دو کولبرِ مظلوم ضایع نشود، بایستی با عاملان حادثه تیراندازی به این دو کولبر به شدت برخورد شود و به اشد مجازات محکوم شوند.»
با وجود آماده‌باش نیروهای انتظامی در شهر بانه پس از کشته شدن دو کولبر، سخنگوی دولت ایران اعلام کرد اطلاعات دقیقی در این باره ندارد اما دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان کردستان، ضمن اعلام خبر بازداشت عاملان تیراندازی به این دو کولبر، گفت زمانی که به سمت این دو کولبر شلیک شده است، آنها در حال وارد کردن یک محموله قاچاق به داخل کشور بوده‌اند. اکبر جوهری به خبرگزاری میزان گفت: «دو کولبر در حال وارد کردن محموله قاچاق به داخل کشور بودند که ماموران به سمت آنها تیراندازی می‌کنند، متاسفانه در این ماجرا دوکولبر فوت می‌کنند که محموله قاچاق این کولبران مواد محترقه بوده است، اما در این زمینه پرونده قضایی در سازمان قضایی تشکیل، تحقیقات در حال انجام و متهمین شناسایی و بازداشت شده اند.»
«کولبر» به افرادی اطلاق می‌شود که به دلیل فقدان اشتغال و مشکلات گسترده اقتصادی در مناطق مرزی از روی ناچاری و با دریافت دستمزدی ناچیز اقدام به حمل کالا از ایران به عراق و برعکس از نقاط «غیررسمی گمرکی» می کنند. کالاهایی که از ایران به آن طرف مرزها توسط کولبران منتقل می شود انواع سوخت چون گالن‌های بنزین و گازوئیل، خشکبار و برخی تولیدات داخلی است اما آنچه کولبران به ایران منتقل می کنند بیشتر «لوازم خانگی» از جمله تلویزیون و یخچال و برخی کالاهای خارجی دیگر است.
آمار کامل و دقیقی از کولبران توسط نهادهای مسئول اعلام نشده است اما به گفته رسول خضری نماینده سردشت در مجلس شورای اسلامی «در منطقه سردشت و پیرانشهر ٨ تا ۱۰ هزار نفر برای تأمین معاش خود به‌عنوان کولبر کار می‌کنند.»
سه استان کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی در نوار مرزی ایران با عراق و ترکیه محل اصلی فعالیت کولبرهاست.
کولبری یکی از خطرناکترین شغل ها به حساب می‌آید چون از نظر دولت انتقال کالاها توسط کولبران قاچاق محسوب می‌شود اما کولبران نه صاحب کالا هستند، و نه در سود واردات یا صادرات آن شریکند. آنها کارگران روزمزدی هستند که تنها به ازای دستمزدی که می گیرند اقدام به حمل کالا بر روی دوش خود می کنند.
شلیک مرزبانان به کولبران، انفجار مین، پرت شدن از کوه، بهمن و یخبندان، سیل و سایر حوادث طبیعی از جمله خطراتی است که کولبران را تهدید می‌کند. آنها برای پنهان شدن از دید ماموران ماموران مرزی و دوری از تیراندازی ماموران، مجبورند به مسیرهای صعب العبورتری چون با عبور از سیم‌های خاردار و میدان مین، ارتفاعات صعبالعبور و پرتگاههایی روی بیاورند که خطرناک است و البته دسترسی نیروهای امدادی نیز در مواقع لزوم به چنین مسیرهایی سخت و گاه غیرممکن است و این موضوع احتمال مرگ و مصدومیت شدید کولبران را افزایش می‌دهد.
کمپین حقوق بشر در ایران، شش سال قبل و در شهریور ۱۳۹۱ با تهیه گزارش و ارسال نامه‌ای به مقامات ایرانی از آنها خواست که استفاده از نیروی مرگبار علیه کولبران و کاسبکاران غیر مسلح را متوقف و سیاست خود در خصوص ساکنین مناطق مرزهای غربی ایران را بازنگری کند. کمپین همچنین از دولت ایران خواسته بود تا طرح انسداد مرزهای خود را تا اصلاح کامل و برطرف کردن کاستی‌های موجود متوقف کند و الویت طرح را جان و سلامتی ساکنین مناطق مرزی قرار دهد.
طی یک دهه گذشته گذشته به دلیل نگاه امنیتی حکومت به موضوع کولبران، این مسئله کمتر در رسانه‌های رسمی و ادبیات مسئولان ظاهر می‌شد، اما در دو سال گذشته دولت و نمایندگان مجلس و قوه قضائیه ایران نیز ظاهرا به صف کسانی پیوسته‌اند که با کشتار کولبران مخالفند و به فکر راه حلی برای این موضوع هستند، اما این دغدغه‌ها نتیجه عملی نداشته ومرگ کولبران چه با شلیک مستقیم نیروهای مسلح و چه به دلیل حوادث غیرمترقبه در مسیرهای صعب العبور کوهستانی ادامه دارد.
