واکنش حسین احمدی نیاز، وکیل پرونده‌های مرتبط با کولبران درباره وعده پرداخت حقوق ماهیانه و بیمه به آنها
حسین احمدی‌نیاز، وکیل دادگستری وکالت برخی از پرونده‌های مرتبط با کولبران را در مناطق غربی کشور به عهده دارد، در واکنش به اظهارات فرماندار بانه مبنی بر تعلق بیمه و حقوق ماهیانه برای تمام کولبران منطقه بانه کردستان به کمپین گفت قول‌‌های او «غیرواقعی و غیرعملی» است: «اظهارات ایشان هیچ مستند حقوقی و قانونی ندارد. ایشان صرفا حرف زده است. حرف‌هایش اما مبنای عملیاتی ندارد. ایشان نگفته بر اساس کدام منبع مالی و اعتباری و چه بودجه‌ای قرار است این کار انجام بگیرد.»
این وکیل دادگستری ادامه داد: «بگذارید چند ماه از تاریخ این گفته بگذرد متوجه خواهید شد که چقدر واقعیت کولبر تغییر کرده است. واقعیت تلخ کولبران زمانی تمام می‌شود که دولت برنامه عملیاتی مبتنی بر واقعیت داشته باشد.» احمدی‌نیاز با اظهار این‌که فقط کولبری شامل شهر بانه نمی‌شود بلکه «در حال حاضر اقتصاد دیگر شهرهای کردستان مانند مریوان، سردشت و پیران دشت وابسته به صنعت کولبری است. کولبران وظیفه دارند بارها را بر دوش خود از مرز کشورهای همسایه وارد کنند و فقط در قبال حمل کالا پولی می‌گیرند. خودشان فروشنده نیستند و آن را تحویل فروشنده‌های دیگری می‌دهند.»
احمدی‌نیاز ادامه داد: «کولبری فقط شامل مردم بانه نمی‌شود بلکه اقتصاد شهرهای دیگر کردستان مانند مریوان، سردشت و پیران دشت نیز وابسته به کولبری است و حتی در آذربایجان غربی و کرمانشاه نیز کولبری وجود دارد. در واقع صدها معبر کولبران در شهرهای مختلف ایران وجود دارد که هنوز آمار ان معابر و تعداد کولبران اعلام نشده است. هر وقت دولت راهکاری برای تغییر کلی روند کولبران در ایران یافت آن وقت می‌توان امیدوار بود وگرنه نمی‌توان به حرف‌های غیرواقعی و احساسی فرماندار بانه امیدی بست.»
محمد فلاحی، فرماندار بانه روز ۲۰ شهریور ماه پس از اعتراضات دست جمعی در کشور نسبت به تیراندازی به دو کولبر اهل بانه که به مرگ آنها ختم شد، در یک اظهارنظر عجیب گفت تمام سرپرست‌های خانواده که در شعاع ۱۵ کیلومتری روستا بانه ساکن هستند مشمول «دست چک کولبری» می‌شوند و به آنها ماهیانه ۵۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود.
با این حال محمد فلاحی، فرماندار بانه هیچ توضیح دیگری نداده که این کمک‌ها شامل حال تقریبا چه آماری از کولبران می‌شود و این برنامه قرار است از چه زمانی اجرا شود و چه ضمانتی برای ادامه هر ماه آن وجود دارد و مهم‌تر این‌که بودجه این کمک از کدام سازمان‌ها تامین می‌شود.
فرماندار بانه همچنین گفته بود «این کولبران به سمت بازارچه سیرانبند هدایت می‌شوند» تا «تسیهلات لازم برای آنها فراهم شود.» اما او در این توضیح نامفهوم اشاره دیگری نکرده که منظورش از تسهیلات لازم چیست. حسین احمدی‌نیاز با اشاره به این صحبت به کمپین گفت: «این‌که کولبران به سمت یک بازارچه هدایت شوند برای من معنی ندارد. کولبر چند معبر در سر راهش دارد که همگی آنها غیر رسمی هستند. در بازارچه‌ها فقط ماشین‌های حمل کالا وارد می‌شوند. یعنی اول کولبر اجناس را از مرز وارد می‌کند و در نقاط مشخصی آن را به راننده‌های کامیون‌ها تحویل می‌دهند. کولبر که ماشین ندارد و اصلا وارد بازارچه نمی‌شود او قبل از بازارچه کارش تمام شده بنابراین هدایت کردن کولبران به بازارچه معنایی ندارد و مشخص است که فرماندار اساسا چیزی از کار کولبری نمی‌داند.»
از سوی دیگر فرماندار بانه از بیمه کردن افراد نیازمند روستا گفته «افرادی که نیازمند بیمه هستند را در سطح روستا جمع‌آوری کرده‌ایم و به دفتر بیمه اجتماعی روستاییان فرستاده‌ایم.» احمدی نیاز درباره بحث بیمه کولبران هم به کمپین گفت: «بحث بیمه کولوبران سال‌هاست که مطرح است اما هنوز برای آن اقدامی صورت نگرفته است. فقط هرازگاهی تبلیغاتی برای آن صورت می‌گیرد.
احمدی‌نیاز که وکیل بسیاری از پرونده‌های کولبران است با اظهار این‌که برخلاف گفته فرماندار بانه کودکان زیر ۱۳ سال نیز در میان جمعیت کولبران دیده می‌شود به کمپین گفت: «من به عنوان کسی که وکالت بسیاری از کولبران را به عهده دارم می‌دانم در میان کولبران پیرمرد و کودک زیر ۱۳ سال هم وجود دارد.» به گفته این وکیل دادگستری «بسیاری از کولبران به علت ماهیت کارشان که حمل کالاهای سنگین در مسافت طولانی است، مانند حمل یخچال و گاز و تلویزیون… خیلی سریع خانه نشین و از کار افتاده و دچار بیماری‌های غیرقابل درمان می‌شوند که بیمه هم ندارند. این‌ها جدا از کسانی هستند که در راه حمل وسایل در دره می‌افتند و یا با تیراندازی ماموران مجروح یا کشته می‌شوند. در واقع هیچ آماری از این‌ها نیست.»
سن قانونی کار در ایران از ۱۸ سالگی شروع می‌شود و بر اساس ماده ۸۴ قانون کار ایران، حداقل سن کار ۱۸ سال تمام در نظر گرفته شده چرا که ماهیت برخی از مشاغل برای سلامتی یا اخلاق کارآموزان و نوجوانان زیان‌آور است. بنابراین حتی کار کودک کولبر بالای ۱۳ سال و تا قبل از ۱۸ سال نیز جرم و غیرقانونی است.
قادر بهرامی ۴۵ ساله و حیدر فرجی ۲۱ ساله روز سیزدهم شهریور، در ارتفاعات مرزی شهرستان بانه با شلیک مستقیم نیروهای هنگ مرزی کشته شدند. پس از این اتفاق ده‌ها تن از ساکنان شهر «بانه» در استان کردستان، در اعتراض به قتل دو کولبر با تیراندازی هنگ مرزی، روز چهاردهم شهریور در مقابل فرمانداری این شهر دست به تجمع اعتراضی زدند و خواستار پایان دادن به قتل کولبران شدند. در پی آن فرماندار بانه روز ۲۰ شهریور ماه اظهاراتی درباره پرداخت حقوق ماهیانه و بیمه به کولبران بانه کرد.
«کولبر» به افرادی اطلاق می‌شود که به دلیل فقدان اشتغال و مشکلات گسترده اقتصادی در مناطق مرزی از روی ناچاری و با دریافت دستمزدی ناچیز اقدام به حمل کالا از ایران به عراق و برعکس از نقاط «غیررسمی گمرکی» می کنند. کالاهایی که از ایران به آن طرف مرزها توسط کولبران منتقل می شود انواع سوخت چون گالن‌های بنزین و گازوئیل، خشکبار و برخی تولیدات داخلی است اما آنچه کولبران به ایران منتقل می کنند بیشتر «لوازم خانگی» از جمله تلویزیون و یخچال و برخی کالاهای خارجی دیگر است.
آمار کامل و دقیقی از کولبران توسط نهادهای مسئول اعلام نشده است اما به گفته رسول خضری نماینده سردشت در مجلس شورای اسلامی «در منطقه سردشت و پیرانشهر ٨ تا ۱۰ هزار نفر برای تأمین معاش خود به‌عنوان کولبر کار می‌کنند.»
سه استان کردستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی در نوار مرزی ایران با عراق و ترکیه محل اصلی فعالیت کولبرهاست.
کولبری یکی از خطرناکترین شغل ها به حساب می‌آید چون از نظر دولت انتقال کالاها توسط کولبران قاچاق محسوب می‌شود اما کولبران نه صاحب کالا هستند، و نه در سود واردات یا صادرات آن شریکند. آنها کارگران روزمزدی هستند که تنها به ازای دستمزدی که می گیرند اقدام به حمل کالا بر روی دوش خود می کنند.
