اپلیکیشنهای جعلی
یکی دیگر از روشهایی که برای شنود مکاتبات کاربران ایرانی مورد استفاده میشود انتشار نسخههای جعلی و یا بومی اپلیکیشنهای محبوب و پر استفاده در بین کاربران ایرانی است.
به عنوان نمونه تلگرام یک اپلیکیشن پیام رسان فوری است که در ایران دارای محبوبیت بسیار بالایی است. این محبوبیت دو دلیل عمده دارد. اول آنکه تلگرام ابزارها و محیطی کاربرپسند دارد و دوم آنکه این اپلیکیشن همچنان در ایران فیلتر نیست و به یکی از اصلیترین منابع دریافت اخبار و گفتگو برای کاربران ایرانی تبدیل شده است.
برعکس سایر شبکههای اجتماعی، تلگرام محبوبیت بالایی در بین نیروهای تندرو، مداحها، روحانیون و سیاسون اصولگرا نیز دارد به طوری که حتی کسانی که تندترین صحبتها و موضع گیریها را بر ضد سایر شبکههای اجتماعی کردند نه تنها خود در تلگرام دارای کانالهای خبری هستند بلکه در دفاع از آن و حمایت از مسدود نشدن آن نیز صحبت کردند.
به عنوان نمونه حسن عباسی یکی از شخصیتهای سیاسی تندرو نزدیک به نهادهای امنیتی کانال تلگرامش دارای بیش از ۲۱ هزار عضو است با شرکت در یک برنامه تلویزیونی در آبان ۱۳۹۵ ضمن مخالفت با فیلترینگ تلگرام گفت: «من عضو تلگرام هستم. محظورات قانونی سر جای خود هست، چه اخلاقی و چه امنیتی. با ارزیابی ما و رصد کلی کار بخش مثبت بهمراتب از بخش مخرب امنیتی بیشتر بوده است و خانوادگی شدن شبکههای موبایلی تلطیف شده است و فعالانه باید برخورد شود و سواد سایبری را بالا ببریم تا مشکل حل شود و رسانه به کمک بیاید و نحوه استفاده توسط مردم آموزش داده شود.»
همراه با تلاش برای راه اندازی و جا انداختن شبکههای اجتماعی موبایلی در طول شهریور ماه ۱۳۹۵ کانال تلگرام خبرگزاری فارسنیوز بارها اقدام به معرفی یک اپلیکیشن جایگزین به عنوان تلگرام فارسی با امکانات و قابلیتهای بیشتری نسبت به تلگرام کرده است. شایان ذکر است که کانال تلگرام خبرگزاری فارسنیوز هیچ آگهی دیگری را تا زمان نگارش این گزارش منتشر نمیکرد و تحقیقات کمپین نشان میدهد حتی هیچ آگهی هم برای انتشار در کانال تلگرام خود و یا کانالهای وابسطه قبول نمیکند.
بررسیهای کمپین نشان میدهد که تلگرام فارسی در واقع، نسخه دستکاری شده اپلیکیشن تلگرام است که در آن ویژگیهای دیگری مانند تماس تلفنی با استفاده از برنامههای متن باز اضافه شده است و در دسترس عموم قرار دارد. تلگرام فارسی، برخلاف نسخه اصلی تلگرام، دارای هیچ نوع رمزگذاری نیست و در صورتی که کاربران از این اپلیکیشن استفاده کنند نه تنها محتوای مکاتبات آنها به راحتی میتواند در دسترس نیروهای امنیتی قرار دارد بلکه مکالمات صوتی آن نیز به سادگی قابل شنود خواهد بود.
از آنجا که سرورهای شبکهاجتماعی و یا اپلیکیشنهای پیام رسان پرطرفدار خارج از ایران است و دستگاههای امنیتی و اطلاعاتی و قضایی کنترلی بر آن ندارند، طی دو سال گذشته، مقامات ایرانی بارها از لزوم تولید و تشویق مردم برای استفاده از پیام رسانهای بومی به عنوان جایگزینی برای اپلیکیشنهایی مانند تلگرام صحبت کردهاند.
مدیرعامل تلگرام در مورد استفاده از نسخههای مشابه ایرانی تلگرام در پاسخ به سوال یکی از کاربران در شبکه توییتر که در مورد نسخهای به نام موبوگرام پرسیده بود گفت:«موبوگرام از نسخه قدیمی تلگرام استفاده میکند و پتانسیل به خطر انداختن امنیت کاربران در ایران را دارد. من توصیه میکنم از آن استفاده نکنید.»
در تاریخ ۸ خرداد ۱۳۹۵ سیدابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی امنیت ملی ضمن اشاره به صحبتهای آیتالله علی خامنهای رهبر ایران گفت: «با تصویب این شورا شبکههای پیام رسان برخط بومی قابل رقابت با پیام رسانهای خارجی در مدت یک سال راه اندازی می شوند.»
محمود واعظی وزیروزیر ارتباطات و فن آوری اطلاعات نیز در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۹۶ با اعلام حمایت از نسخههای بومی این پیام رسانها و شبکههای اجتماعی بر اراده دولت برای رها شدن از وابستگی به شبکههای اجتماعی خارجی تاکید کرد و این شبکهها را شر نامید و گفت: «منتظر هستیم شبکههای اجتماعی بومی به ما اطمینان بدهند که میتوانند فعالیت کنند، بعد از آن با روشهایی از شر شبکههای اجتماعی خارجی راحت خواهیم شد.»