دسترسی به شبکه
از روز نخست راه اندازی شبکه ملی اطلاعات در تاریخ ۷ شهریور ۱۳۹۵عملا تمام ترافیک کاربران ایران در داخل این شبکه قرار گرفته است و کاربران ایرانی بدون آنکه نقشی در انتخاب و یا عدم انتخاب فعالیت در این شبکه داشته باشند به صورت پیش فرض، اطلاعات خود را از داخل این شبکه ارسال و دریافت میکنند.
در این حالت اتصال کاربران با شبکه جهانی قطع نیست و فقط دستیابی به اطلاعات از طریق این شبکه صورت میگیرد. در این نوع اتصال به اینترنت، شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنتی، وظیفه تفکیک ترافیک داخلی و خارجی کاربران را بر عهده دارد.
شرکت ارائه دهنده اینترنت باید با انجام این تفکیک هزینه کاربران را نیز محاسبه کند تا کاربر قادر باشد تا در حساب کاربری خود روی وب سایت شرکت ارایه دهنده خدمات اینترنت قیمت استفاده از این شبکه را مشاهده کند. به این صورت که شرکت ارائه دهنده خدمات اینترنت باید در هر ماه جدولی را به کاربر نشان دهند که در آن مشخص شده چه بخشی از اینترنت مصرفی کاربر در شبکه داخلی بوده و چه بخشی از آن در شبکه بینالمللی و هزینه آن نیز بر اساس همین تفکیک محاسبه خواهد شد.
کاربران همچنان می توانند هنگام خرید سرویس اینترنتی از شرکتهای ارایه دهنده خدمات اینترنتی، گزینهای را انتخاب کنند که تنها مختص شبکه ملی اطلاعات است. به این ترتیب آنها فقط میتوانند از محتوایی که روی این شبکه ارایه میشود استفاده کنند. در این حالت کاربر به هیچ محتوایی که خارج از این شبکه باشد دسترسی ندارد. برای مثال اگر کاربری که تنها از این سرویس استفاده میکند، وب سایت نیویورک تایمز را جستجو کند، آن را پیدا نخواهد کرد.
شرکت آسیاتک که یک ارایه دهنده سرویس اینترنت است، یکی از اولین شرکتهایی است که طی یک سال گذشته اقدام به فروش شبکه ملی اطلاعات، به عنوان یک سرویس مجزا کرده است. این شرکت قیمت این سرویس را برای سرعت یک ۱۲۸ کیلوبیت در ثانیه و بدون محدودیت دانلود ۱۲,۱۷۵ تومان اعلام کرده است در حالی که قیمت همین سرویس برای اینترنت جهانی ۲۵,۵۰۰ تومان است.
شرکت آسیاتک پس از افتتاح فاز نخست شبکه ملی اطلاعات اولین شرکتی بود که با به روز کردن پنل سفارش شبکه ملی اطلاعات در وبسایت خود به کاربران هشدار داد که در صورت استفاده از این نوع اتصال شبکه به وبسایتهای اینترنت جهانی دسترسی نخواهند داشت.
یک کارشناس شبکههای کامپیوتری ساکن تهران که از چنین سرویسهایی استفاده کرده است در مورد محدودیتهای شبکه ملی اطلاعات به کمپین حقوق بشر در ایران گفت: «در صورت استفاده از این سرویس عملا دسترسی به هر چیزی در خارج از ایران غیرممکن خواهد بود و کاربران فقط و فقط قادر خواهند بود از شبکه داخل کشور استفاده کنند. مثلا اگر شما در این سرویس درخواست باز کردن سایت www.google.com را بدهید پیغامی به شما نشان میدهد تحت این عنوان که قادر به پیدا کردن این وبسایت نیست.»