سپیده جندقی: در دانشگاه رشته آواز ایرانی خوانده‌ام، اما اجازه خواندن ندارم
سپیده جندقی، هنرمند و خواننده در مصاحبه با کمپین حقوق بشر در ایران گفت که زنان خواننده در ایران تنها در صورتی می‌توانند روی سن بروند که همخوان خواننده‌های مرد بوده و زیر صدای آنها همخوانی بکنند اما برگزاری کنسرت‌های مخصوص زنان هم محدودیت‌های فراوانی وجود دارد که عملا امکان برگزاری کنسرت را سلب می‌کند.
خانم جندقی به کمپین گفت که غیر از تهران و چند شهر دیگر، در اکثر شهرهای ایران حتی برگزاری کنسرت مخصوص زنان هم ممنوع است این در حالی است که هیچ قانونی برای چنین ممنوعیتی وجود ندارد.
سپیده جندقی، خواننده و فارغ التحصیل رشته آواز ایرانی از دانشگاه علمی کاربردی در ایران است. این مدرس رشته آواز در مصاحبه با کمپین در خصوص محدودیت و محرومیت‌های نوازنده‌ها و خواننده‌های زن در ایران گفت: «کار من خوانندگی آواز ایرانی است که هیچ وقت اجازه نداشته‌ام کار کنم مگر اینکه زیر صدای یک خواننده مرد بخوانیم که من هیچ وقت نخواستم چنین کاری بکنم. برای چنین چیزی هم اجازه نمی‌دهند یک نفر خانم همخوانی کند و حتما باید دو همخوان خانم باشند و باید هم حتما قید شود همخوان خانم. یعنی خانم‌ها را نمی‌توانند به عنوان خواننده بنویسند و فقط با عنوان همخوان می‌توان در بروشورها نوشت. مگر اینکه کنسرت مخصوص بانوان باشد که البته برای این کنسرت‌ها هم معمولا اجازه پخش بروشور نمی‌دهند.»
او به کمپین گفت: «هزینه چنین کنسرت‌هایی اینقدر زیاد است که اصلا نمی‌صرفد. فکر کنید یک کنسرت می‌خواهید بگذارید فقط باید خانم‌ها بیایند. بلیط ها واقعا به سختی فروش می‌رود. تبلیغات نمی‌توانیم بکنیم و فقط در سطح اینستاگرام و تلگرام است. به قول خانم اخوان مگر ما چقدر آشنا داریم که بیایند بلیط‌ها را بخرند؟»
آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، فاضل لنکرانی، صافی گلپایگانی و وحید خراسانی، روحانیان و مراجع تقلید شیعه در ایران آوازخوانی زنان را حرام می‌دانند. علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی گفته است که «اگر صداى زن (چه به صورت تک خوانی و یا همخوانی با زنان و یا با مردان ) به صورت غنا نباشد و گوش دادن به صداى او هم به قصد لذت و ریبه نباشد و مفسدهاى هم بر آن مترتّب نشود، اشکال ندارد، اگر مفسده داشته باشد و یا تحریک شهوت بکند، جایز نیست.»
مکارم شیرازی، دیگر مرجع تقلید گفته است که «کلیه آهنگ‌ها و صداهایى که مناسب مجالس لهو و فساد است، حرام و غیر آن جایز است و فرقى در این قسمت میان مرد و زن نیست؛ ولى خوانندگى نوع مباح براى زنان در صورتى جایز است که مجلس مخصوص به جنس خودشان باشد، خواه دسته جمعى بخوانند یا به تنهایى.»
سپیده جندقی در مصاحبه با کمپین گفت: «چه ارزشی دارد من بروم زیر صدای یک آقا بخوانم؟ چرا نباید بتوانم خودم بخوانم؟ من ۱۲ سال است مداوم کلاس می‌روم، تلاش کرده‌ام، آموزش دیده‌ام، دانشگاه رفته‌ام و رشته آواز خوانده‌ام. فکر کنید در ایران رشته آواز ایرانی داریم در دانشگاه علمی کاربردی ولی اجازه خواندن نداریم. من رشته دانشگاهی ام آواز ایرانی بوده ولی اجازه ندارم آواز بخوانم. برای من ارزش ندارد بروم زیرصدای یک آقا بخوانم به صرف اینکه روی سن بروم.»
او به محدودیت‌های برگزاری کنسرت مخصوص زنان هم اشاره کرد و به کمپین گفت: «هزینه ها اینقدر زیاد است که واقعا نمی‌صرفد. من خواننده که می‌خواهم کنسرت بگذارم باید پول سالن بدهم، هزینه صدابرداری و همه چیز را باید خودم بدهم. همه نوازنده‌ها باید زن باشند و من باید نوازنده خانم درجه یک پیدا کنم. بدون اینکه یک ریال هم برگشت کاری داشته باشد. اجازه عکاسی و فیمبرداری هم ندارم. موبایل خانم‌هایی که وارد می‌شوند را می‌گیرند که احیانا کسی صدا ضبط نکند، عکس نگیرد، فیلم نگیرد و خود من اگر کنسرت بگذارم اجازه ندارم از کنسرت خودم فیلم بگیرم.»
سپیده جندقی به کمپین گفت: «در بعضی شهرها حتی فقط برای زن‌ها هم نمی‌شود کنسرت گذاشت. اینقدر این کار نشده که برای خیلی‌ها عجیب است فکر کنید در یک شهرستان بیلبورد بزنند که کنسرت ویژه بانوان داریم. همان بیلبورد عکس ۴ خانم باشد وعده‌ای ببینند اصلا اجازه نمی‌دهند. اینقدر این کارنشده و فرهنگ سازی نشده که ترجیح می‌دهند اصلا نکنند. اساسا می‌گویند لزومی ندارد در کاری خانم‌ها را دخالت دهیم که آقایان می‌توانند انجام دهند. مثلا امام جمعه اصفهان درباره نوازنده‌های خانم گفته ما اگر در یک جایی از پزشک خانم استفاده می‌کنیم چون مجبور هستیم و اینجا اجباری برای ما وجود ندارد که از نوازنده خانم استفاده کنیم خانم نباشد آقا انجام می‌دهد. این است که لزومی نمی‌بینند جزو واجبات نیست و به همین راحتی ممنوع و حذف می‌کنند.»
بهمن ماه ۱۳۹۳، علی جنتی، وزیر وقت ارشاد در مصاحبه‌ای اعلام کرد که به هیچ آلبوم تک‌خوانی بانوان از طرف وزارت ارشاد مجوز داده نشده و هر چه وجود دارد، همخوانی بوده است.
سپیده جندقی به کمپین گفت: «ما نمی‌توانیم به عنوان خواننده زن آلبوم بدهیم البته یکسری موزیسین‌های انگشت شمار هستند که با ما کار می‌کنند و خود من یک آقایی بدون دریافت هیچ پولی ده ترک از من ضبط کرد. برخی که واقعا عاشق موسیقی هستند و دغدغه شان موسیقی است این کارها را می‌کنند. ما هم کارهای‌مان را رایگان می‌گذاریم فضای مجازی. یا تدریس آواز به خانم‌ها در آموزشگاه‌ها می‌کنیم. فعالیت ما فقط در سطح تلگرام و اینستاگرام یعنی فقط در سطح مجازی است خیلی در فضای حقیقی نیست و یک جورهایی دلی است کاری که برای خودمان انجام می‌دهیم و به همین دلیل ما هیچ وقت وارد مارکت حرفه‌ای نمی‌شویم. اینکار هیچ وقت حرفه ما نمی‌تواند باشد و در سطح تفننی می‌ماند. مثلا یک نفر مثل همایون شجریان حرفه‌ای کار می‌کند و خیلی‌ها با او کار می‌کنند چون می‌تواند آلبوم بدهد و درآمد ایجاد کند و وقتی که کار چرخه اقتصادی دارد می‌شود کاری حرفه‌ای. ولی ما نمی‌توانیم تجربه روی سن رفتن داشته باشیم کمتر شناخته می‌شویم، کمتر شنیده می‌شویم و ایرادهای‌مان کمتر گرفته می‌شود. ما هیچ وقت نمی‌توانیم وارد کار حرفه‌ای شویم.»
روزنامه شرق در تاریخ ۱۱ شهریور ۹۴ خبر داد که که حضور زنان نوازنده و یا همخوان در اجراهای زنده موسیقی در ۱۳ استان کشور ممنوع شده است و از این پس کنسرت‌هایی حق اجرا در این شهرستان‌ها رادارند که در گروه خود از همخوان یا نوازنده زن استفاده نکنند. شهرهایی همچون اصفهان، تبریز، ارومیه، زنجان، گرگان و تمامی شهرهای استان خراسان از جمله این شهرها بودند.
سپیده جندقی به کمپین گفت: «در برخی شهرها به نوازنده‌های خانم هم اجازه نمی‌دهند روی سن بروند. این در حالی است که هیچ قانونی نداریم که نوزندگی خانم‌ها را منع کند. در کنسرت‌ها هم ببینید خانم‌ها با حجاب کامل می‌روند، همه لباس‌ها بلند است، باید هدبند بگذارند و همه هم مراعات می‌کنند. هیچ منعی وجود ندارد اما در بیش از ۱۲ شهر این مشکل وجود دارد. در تهران هم گاهی این مساله اتفاق می‌افتد ولی در اصفهان قانون نانوشته است و اصلا نمی‌گذارند. اگر نوازنده خانم را بگذارند روی سن برود جای تعجب است.»
کنسرت ارکستر ملی اصفهان با خوانندگی سالار عقیلی روز ۲۲ و ۲۳ دی ماه بدون حضور نوازندگان زن در سالن کوثر اصفهان اجرا شد. وزارت ارشاد اصفهان در لحظات آخر از حضور زنان نوازنده بر روی سن جلوگیری کرد. زنان نوازنده‌ای که ماه‌ها برای حضور در این کنسرت در تمرینات گروهی شرکت کرده و آماده اجرا بودند اما اجازه اجرای نهایی را نیافتند.
خانم جندقی به کمپین گفت: «وزیر ارشاد گفته پی‌گیر قضیه است ولی نمی‌دانم به نتیجه می‌رسد یا نمی‌رسد. این قضیه اصلا قانونی نیست. یک گروهی مجوز کار می‌گیرند و یکباره روز و ساعت اجرا وقتی می‌خواهند روی سن بروند یک یا دو نفر می‌آیند می گویند نوازنده خانم حق ندارد روی سن برود. دقیقا هم موقع اجرا هم همین را می‌گویند که هیچ کاری نمی‌شود کرد. اینها باید قانونی پی‌گیری شود و وزارت ارشاد و خان موسیقی باید وکیلی داشته باشد که بتواند قانونی پی‌گیری کند فکر نمی‌کنم با حرف زدن و مصاحبه کردن کاری درست شود چون خیلی تا حالا صحبت شده و هیچ نتیجه‌ای نداشته.»
سیدعلی صالحی، وزیر ارشاد گفته است که تدوین دستورالعملی که طی آن اجراهای مورد نظر حوزه موسیقی در شهرهای مختلف کشور از یک قانون تبعیت کنند؛ نیازمند بررسی و اجرایی کردن آن در مرکز است. به هر ترتیب در این نوع موارد حتما باید رویه عمومی به عنوان معیار مورد نظر قرار گیرد و به طور طبیعی اگر اتفاقاتی خارج از این رویه انجام بگیرد نیزنباید بار دیگر اتفاق بیفتد.
وزیر ارشاد هنوز از «تدوین دستورالعملی» می‌گوید که از سال ۱۳۹۲با لغو بی‌رویه کنسرت‌های موسیقی به شکل سلیقه‌ای در شهرهای ایران و جلوگیری از حضور زنان خواننده، همخوان و نوازنده روی استیج با شدتی بی‌سابقه آغاز شد. همچنین اگرچه او در مصاحبه‌ای اخیرش گفت «همه جا باید با حضور زنان روی صحنه موافقت شود» اما مسوولان اداره ارشاد، دادستانی‌ها و کلانتری‌های شهرهای مختلف نظری مشابه او ندارند و موافقت با حضور زنان روی صحنه به شکل قانون همه‌گیر درنیامده است.
سپیده جندقی به کمپین گفت: «گروهایی که در شهرستان ها فشار می آورند قدرت شان خیلی بیشتر است حکومت ملوک الطوایفی است دیگر هرکسی در یک شهری قدرتی دارد و این واقعا خیلی بد است اصلا دهن کجی به حکومت است و نمی‌دانم چرا هیچ کس صدایش در نمی‌آید.»
