توزیع گسترده و بیضابطه قرص و خشونت فیزیکی و کلامی در بازداشتگاهها
پس از انتشار اخباری مبنی بر داروهای مشکوک در بازداشتگاهها، کمیته پیگیری بازداشتهای دی ماه ۱۳۹۶ توزیع گسترده و خلاف ضوابط قرصهای متادون در بین بازداشت شدگان اعتراضات دی ماه، ضرب و شتم و خشونت فیزیکی و کلامی با معترضان در زندان اوین را تایید کرد.
پس از آن که مقامات قضایی در ایران مرگ دو تن از معترضان دی ماه به نامهای وحید حیدری و سینا قنبری در بازداشتگاههای اراک و اوین تهران، را خودکشی و همچنین اعلام کردند هر دو نفر معتاد بودهاند، یک نماینده مجلس ایران به نقل از بستگان، از خوراندن قرصهایی در زندان اوین به معترضان بازداشت شده خبر داد و نسرین ستوده وکیل دادگستری در ایران نیز به کمپین گفت تعدادی از معترضان بازداشت شده در اوین در تماس تلفنی به او گفتهاند مقامات امنیتی به متهمان توصیه کردهاند در دیدار با مسئولان قضایی از آنان داروی متادون بخواهند.
سازمان زندانهای ایران، روز ۲۸ دی ماه در اطلاعیهای اجبار زندانیان به مصرف هرگونه دارو را «قویا» تکذیب کرد و آن را «تهمت و دروغ و ادعای واهی» خواند. کمیته پیگیری بازداشتهای دی ماه ۱۳۹۶ که متشکل از چند روزنامهنگار اصلاحطلب داخل ایران است، روز دوم بهمن اگرچه درباره اجباری بودن داروها سکوت کرد، از توزیع گسترده و بدون ضابطه قرصهای متادون در میان بازداشت شدگان خبر داد.
کمیته پیگیری بازداشتهای ۹۶ اعلام کرد از بین حدود ۴۰۰ نفربازداشت شده سه روز اول که به زندان اوین تهران منتقل شدند، بیش از ۱۵۰ نفر رسما درخواست داروهایی مرتبط با اعتیاد را داشتهاند که طبق قوانین زندان، باید این داروها با بررسی و تایید پزشک در اختیار زندانیان قرار میگرفته است، اما مسوولین زندان صرفا با اظهار بازداشت شدگان قرص متادون در اختیار آنها قرار دادهاند.
این کمیته درباره این موضوع که آمار بالای درخواست کنندگان داروی متادون به توصیه نیروهای امنیتی بوده یا خیر سکوت کرده است. پیشتر نسرین ستوده وکیل دادگستری به نقل از چند زندانی گفته بود ماموران امنیتی به بازداشت شدگان توصیه کردهاند چنانچه بگویند اعتیاد دارند و قرص متادون درخواست کنند، زودتر آزاد خواهند شد.
مسوول این کمیته همچنین در توییترش نوشت طبق قوانین سازمان زندانها این داروها باید با دستور پزشک و در حضور مامورین زندان مصرف شود، اما متاسفانه با قصور مامور زندان و با درخواست زندانیان در اختیار آنها گذاشته میشود.
این کمیته اعلام کرد مسوولان زندان از شب دوم بازداشت حتی بدون ثبت نام و نام خانوادگی مصرف کننده تعداد زیادی قرص متادون در اختیار بازداشت شدگان قرار دادهاند، به نحوی که برخی از بازداشت شدگان که سابقه اعتیاد نیز نداشتهاند به عنوان آرام بخش و یا موارد مشابه از این قرص استفاده کردهاند و باعث ناراحتی و آزارشان شده است.
کمیته پیگیری بازداشتهای دی ماه ۹۶ تایید کرده که سینا قنبری که مسوولان دلیل مرگ او را خودکشی در زندان اعلام کردند، دو روز قبل از این اتفاق در یکی از ساختمانهای دیگر زندان اوین بازجویی شده و پس از بازگشت از ضرب و شتم خود خبر داده است.
پیکر سینا قنبری صبح روز شنبه ۱۵ دی ماه در حالی که کیسه زباله به دور گردنش بسته شده بود در کف سرویس بهداشتی قرنطینه زندان اوین توسط زندانیانی که وظیفه نظافت را داشتهاند پیدا میشود. کمیته پیگیری بازداشتهای ۹۶ اعلام کرد نمیتواند تایید کند که آیا اساسا امکان خودکشی با کیسه زباله به عنوان طناب و آویزان شدن سینا قنبری در آن محل امکان پذیر بوده است یا خیر.
گزارش این کمیته حاکی از این است که نیروی انتظامی در غالب بازداشتگاهها رفتار مناسبی با بازداشت شدگان نداشته و اکثریت بازداشت شدگان از فحاشی و رفتارهای زننده مامورین در زمان بازداشت و مدت زمان چند ساعته نگهداری در بازداشتگاههای نیروی انتظامی خبر میدهند. برخی از بازداشت شدگان در بازداشتگاهها به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفتهاند.
در ادامه این گزارش آمده است:«یکی از بازداشت شدهها که در خیابان انقلاب و پس از درگیری فیزیکی با مامورین انتظامی بازداشت شده، ساعتها توسط مامورین و به تلافی درگیری در خیابان در پلیس امنیت توسط همان مامورین مورد ضرب و شتم قرار گرفته است….یکی دیگر از مشکلات بازداشت شدگان در ادارات انتظامی نبود غذا برای بازداشت شدگان بوده است تا حدی که برخی از بازداشت شدگان از نخوردن غدا تا ۲۴ ساعت خبر می دهند.»
این کمیته همچنین اعلام کرد برخلاف وعدههای مسوولین در مورد آزادی دانشجویان و دانش آموزان بازداشتی تا پایان دی ماه، بیش از سی نفر از دانشجویان و ۴ نفر از دانش آموزان دبیرستانی در بازداشتگاههای سراسر کشور در زندان بسر میبرند.
مسوولان قضایی اگر چه خوراندن اجباری دارو را تکذیب کردهاند اما درباره توزیع گسترده و بدون ضابطه دارو و وجود شکنجه و ضرب و شتم در بازداشتگاه سکوت کردهاند. در اعتراضات سراسری دی ماه مردم ایران، دست کم ۲۵ تن کشته و حدود ۳۷۰۰ تن در شهرهای مختلف بازداشت و زندانی شدهاند. تعدادی از آنان با سپردن قرار تامین آزاد شدهاند و تعداد زیادی نیز همچنان در بازداشتاند و مرگ مشکوک دو تن به نامهای سینا قنبری، وحید حیدری در بازداشتگاه نیز به تایید مقامات قضایی رسیده است، هر چند آمار مطرح شده در رسانهها بیش از این موارد است.