بی‌عملی کمیته رییس‌جمهور و بی‌خبری از اتهامات فعالان محیط زیستی در بازداشت
یک منبع آگاه در خصوص بازداشت هفت‌تن از فعالان محیط‌زیست به کمپین حقوق بشر در ایران گفت که پس از شش هفته بازداشت، هنوز هیچ کدام از بازداشت‌شدگان تفهیم اتهام نشده‌اند، یا درصورت تفهیم، این اتهامات به صورت علنی اعلام نشده است. این افراد همچنین نه به وکیل دسترسی دارند و نه با خانواده‌های خود ملاقات کرده‌اند.
این منبع گفت که خانواده‌های بازداشت‌شدگان خواستار آن هستند که از اتهامات آنها آگاه شوند، بتوانند با آنها ملاقات کنند و از حقوق طبیعی خود در دسترسی به وکیل برخوردار باشند. برخی از افراد بازداشت‌شده تاکنون چندین بار با خانواده‌های خود تماس گرفته‌اند اما این تماس‌ها بسیار کوتاه و در حد احوالپرسی بوده و خانواده‌ها از وضعیت سلامتی و مکان نگهداری آنها در زندان اطلاعی ندارند. به برخی از خانواده‌ها گفته شده است که اتهامات بازداشت‌شدگان «امنیتی» است.
او همچنین گفت خانواده این بازداشت‌شدگان با برخی از نمایندگان مجلس دیدار داشته‌اند، اما این دیدارها به نتیجه مشخصی برای تغییر وضعیت آنها در زندان یا اخذ اطلاعات بیشتر در مورد نحوه نگهداری و اعلام جرائم آنها منجر نشده است. در این جلسه چند استاد دانشگاه و همکاران افراد بازداشت‌شده نیز وجود داشتند و به نمایندگان درباره دوربین‌های نصب شده، پروژه یوز و اینکه در چه مناطقی کار می‌کردند و چطور توضیح دادند.
این منبع به کمپین گفت: «از کمیته چهارنفره‌ای که حسن روحانی برای پیگیری مرگ کاووس سیدامامی و وضعیت فعالان محیط زیست بازداشت شده تشکیل داده، هیچ خبری دریافت نکرده‌اند.»
بی‌اطلاعی و ابهام در وضعیت بازداشت‌شدگان
این منبع آگاه در خصوص نحوه بازداشت امیرحسین خالقی، یکی از فعال محیط زیست و عضو سابق «موسسه حیات‌وحش میراث پارسیان» که از روز چهارم بهمن ماه در بازداشت به سر می‌برد به کمپین گفت: «تعدادی از ماموران روز چهارم بهمن ماه به دفتر رفتند و عکسی را که از کامپیوترهای موسسه پیش از این برداشته بودند با خود برده و گفته بودند به آدم‌های این عکس هم تماس بگیرید و بگوید بیایند اینجا تا از انها هم یک تعهد بگیریم. در واقع یک عکس دست‌جمعی از کارمندان سابق و فعلی موسسه بود. با امیرحسین هم تماس گرفته بودند و او هم رفته بود. ظاهرا ساعت ۶ عصر ماموران به دفتر رفته بودند و ساعت ۹ امیرحسین به همراه سه مامور مرد و یک مامور زن به خانه پدریش رفت.»
امیرحسین خالقی متولد ۱۳۶۰ محقق در حوزه محیط زیست و وحیات وحش است و عمده تحقیقاتش بر روی گربه‌سانان (یوز و پلنگ) بوده است. به گفته این منبع امیرحسین از حدود یک سال و نیم پیش دیگر همکاری با موسسه میراث پارسیان نداشته است.
این منبع در ادامه گفت: «وقتی امیرحسین به همراه ماموران وارد خانه شد. ماموری حکمی را به په پدرش نشان می‌دهد اما آنقدر این حکم را سریع نشان داده که پدر امیرحسین نتوانسته ببیند آیا در حکم اتهام پسرش و دلیل بازداشت او قید شده یا نه. در طول زمان تفتیش خانه ماموران مودب بودند و از پدر امیرحسین هم می‌خواستند که آرامشش را حفظ کند. در نیمه تفتیش‌ها یک مامور دیگر هم به آنها اضافه شده است. پس از تفتیش و ضبط وسایل شخصی امیرحسین مانند لپ‌تاپ، فلش مموری و هارد کامپیوتر او را با خود بردند.»
این منبع درباره وضعیت امیرحسین خالقی گفت: «مسوولان هیج اطلاعاتی به خانواده او ندادند و نمی‌دهند. به خانواده‌اش در پیگیری‌هایشان به دادسرای زندان اوین گفته شده که دیگر به آنجا نروند، گفته‌اند خودشان خبرشان می‌کنند. یک بار هم بازپرس پرونده با پدر امیرحسین صحبت کرده و گفته حال فرزندش خوب است ولی باید تحقیقات تمام شود.»
این منبع با اظهار اینکه از زمان بازداشت تاکنون امیرحسین فقط چهار مرتبه با خانه تماس کوتاهی داشته، گفت: «به خانواده‌اش اجازه ملاقات نداده‌اند. فقط چهار بار امیرحسین با خانه تماس کوتاهی گرفته و گفته حالش خوب است. آخرین بار نزدیک به ۱۰ روز پیش بود که با مادرش صحبت کرده.»
کمپین از منابع آگاه مطلع شده در ابتدا مراد طاهباز، فعال محیط زیست و کمک‌کننده مالی به موسسه حیات وحش میراث پارسیان از سوی ماموران حفاظت اطلاعات سپاه بازداشت شده و تقریبا دو هفته پس از بازداشت او مرحوم کاووس سیدامامی به همراه شش نفر دیگر از اعضای سابق و فعلی میرات حیات وحش به نام‌های سام رجبی، طاهر قدیریان، نیلوفر بیانی، هومن جوکار، سپیده کاشانی (همسر هومن جوکار) و امیرحسین خالقی در روز چهارم و پنجم بهمن ماه بازداشت شدند. از میان این تعداد سام رجبی و امیرحسین خالقی از مدت‌ها پیش با موسسه میراث پارسیان همکاری نداشته‌اند.
طی هفته گذشته، چندین تن از بازداشت‌شدگان با خانواده‌های خود تماس کوتاهی تلفنی داشته و گفته‌اند حالشان خوب است اما هنوز تحقیقات ادامه دارد.
ماموران اطلاعات سپاه پیش از بازداشت سیدامامی و فعالان دیگر محیط زیست دو بار به دفتر موسسه رفته و تعدادی از کامپیوترهای دفتر را با خود برده و از برخی از اعضای موسسه نیز بازجویی کردند.
مرگ سیدامامی؛ پرده برداشتن از یک سناریوی سیاسی-امنیتی جدید
خبر بازداشت فعالان محیط زیست تا زمانیکه کاووس سیدامامی در سلولش در زندان اوین فوت کرد، علنی نشد. پس از آن نیز خانواده بازداشت شده‌ها به علت فشار ماموران سپاه مایل به صحبت مستقیم با رسانه‌ها نیستند.
کاووس سیدامامی شهروند ایرانی–کانادایی و استاد دانشگاه و مدیر موسسه میراث پارسیان روز چهارم بهمن ماه بازداشت شد و روز ۱۹ بهمن ماه خبر فوت او به خانواده‌اش اطلاع داده شد. مقامات زندان مدعی شدند او در سلولش دست به خودکشی زده است. جنازه سیدامامی در تاریخ ۲۴ بهمن ماه دفن شد اما هنوز پاسخ کالبدشکافی و علت مرگ به خانواده و وکلای آنها ابلاغ نشده است.
رامین سیدامامی فرزند او در بیانیه‌ای در تاریخ ۲۵ بهمن ماه برای اولین بار از تهدید ماموران سپاه برای سکوت و مصاحبه نکردن با رسانه‌ها گفت. او در این بیانیه نوشته بود: «سه روز قبل در تاریج جمعه ۹ فوریه مادرم را برای «ملاقات با همسرش» فراخوانده بودند اما به جایش آنها مادرم را به مدت سه ساعت بازجویی و تهدید کردند، یعنی درست قبل از اینکه مرگ شوهرش را اعلام کنند. و او را مجبور کردند کاغذی را امضا کند و تعهد دهد که با رسانه‌ها صحبت نکند والا به زندان خواهد رفت.»
مادر سام رجبی یکی از فعالان محیط زیست بازداشت‌شده در تاریخ ۲۲ بهمن ماه در گفت‌وگو با کمپین حقوق بشر با ابراز نگرانی از وضعیت فرزندش گفته بود: «مطلقا هیچ اطلاعی از وضعیت سام ندارم. از زمانی که بازداشت شد تاکنون هیچ تماسی نگرفته است.»
چند روز پس از اعلام خودکشی کاووس سیدامامی و بازداشت شش عضو فعال محیط زیست دیگر عباس جعفری‌دولت‌آبادی، دادستان تهران روز ۲۱ بهمن ماه «شناسایی و بازداشت چند متهم مرتبط با یک پرونده جاسوسی» خبر داده است. دادستان تهران گفت: «این افراد در قالب اجرای پروژه‌های علمی و محیط زیستی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات طبقه‌بندی کشور در حوزه‌های استراتژیک اقدام می‌کردند.» بعد از او سخنگوی قوه قضاییه و حتی رییس قوه قضاییه اتهام جاسوسی را برای آنها مطرح کردند.
رسانه‌های امنیتی و انتشار محتوای بازجویی‌های پشت درهای بسته
در روزهای اخیر روزنامه‌های تندرو با انتشار مطالبی پروژه جاسوسی مرحوم سیدامامی و تیم‌اش را به شکل سریالی منتشر کرده‌اند. روزنامه وطن امروز در مطلبی در تاریخ هشتم اسفند ماه با عنوان «سه یهودی در شبکه جاسوسی سبز» با طرح اتهامات گسترده به فعالان محیط زیست نوشته در میان افراد بازداشت شده علاوه بر دو و چندتابعیتی، سه یهودی هم وجود دارند که آنها به بهانه پوشش فعالیت‌های زیست محیطی مشغول جاسوسی بوده‌اند. در این مطلب مجددا ادعای نصب دوربین فعالان محیط زیست برای جاسوسی را مطرح کرده و نوشته این دوربین‌ها سایت‌های موشکی ایران را دید می‌زدند.
در این مطلب آمده که سه نفر از این اعضا جاسوسان یهودی بوده‌اند و به طور مشخص نام مراد طاهباز همکار موسسه میراث پارسیان در این مطلب با عنوان «مراد موشه طاهباز» ذکر شده است. این مطلب او را جاسوس یهودی، میلیاردر و سه تابعیتی عنوان کرده است. این گزارش این طور نتیجه گرفته که آقای طاهباز از آنجا که یهودی و سه تابعیتی و میلیاردر و پدرش قاسم طاهباز از مدیران ارشد موسسه کیهان در دوران پهلوی بوده بنابراین جاسوسی می‌کرده است. این مطلب مدعی شده مراد طاهباز در دوره معصومه ابتکار در جلسات مهم سازمان محیط زیست و پروژه‌های حفاظت از یوزآسیایی حضور داشته است.
پیش از این وطن امروز در روز ۲۹ بهمن ماه هم در گزارشی دیگر با عنوان «جتر سبز جاسوسی» درباره جاسوسی آشکار و غیرآشکار جاسوسی فعالان محیط زیست و ارتباط آنها با معصومه ابتکار گفته بود. با این حال در هیچ‌کدام از این مطالب به طور مشخص عنوان و چگونگی همکاری فعالان محیط زیست با معصومه ابتکار که منجر به جاسوسی شده نیامده است.
این اولین بار نیست که نهادهای وابسته به سازمان اطلاعات سپاه پاسداران، با انتشار مطالبی، به شرح محتوای بازجویی‌ها و سناریوهایی که بازداشت‌شدگان پشت درهای بسته در زندان با آن مواجه هستند، اقدام می‌کنند. با توجه به اینکه بازداشت‌شدگان همچنان در مرحله تحقیقات هستند و هیچ کس حتی وکلای آنها به محتوای بازجویی‌ها، اتهامات و مباحثی که در زندان انجام می‌شود، دسترسی ندارند، درز دادن چنین ادعاهایی به رسانه‌های امنیتی، بیش از پیش ماهیت سیاسی و فراقضایی بازداشت‌های اخیر را برجسته می‌کند.
