رییسجمهور، مجلس، و مجمع تشخیص مصلحت: ناتوان در حفاظت از حقوق شهروند زرتشتی سپنتا نیکنام
حسن روحانی رییس جمهور ایران روز ۱۲ خرداد ماه در سخنرانی بدون اینکه نامی از سپنتا نیکنام که به دلیل زرتشتی بودن نتوانست در شورای شهر یزد به کار خود ادامه دهد حذف او را به عنوان غیرمسلمان غیرقانونی دانست و گفت امیدوار است که این موضوع در مجمع تشخیص مصلحت نظام حل شود.
حسن روحانی درباره سپنتا نیکنام گفت: «واقعا آدم ناراحت می شود که ببیند یک غیرمسلمانی در یک انتخاباتی رای مردم را به دست بیاورد اما بعد درباره حضور او شک و شبه ایجاد شود که آیا این اقا می تواند در شورا حضور داشته باشد یا نه. البته مجلس قدم خوبی برداشته و امیدواریم مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در این رابطه قدم مثبتی بردارد.»
سپنتا نیکنام شهروند زرشتی ساکن شهر یزد که با رای مردم برای دومین دوره در شورای شهر یزد انتخاب شد به دلیل زرتشتی بودنش با حکم دیوان عدالت اداری از حضور در شورا منع شد. از آن زمان که تاکنون حدود ۱۰ ماه میگذرد هنوز علیرغم انتقادهای نمایندگان مجلس، رییس شورای شهر یزد و دیگر مقامات کشور نتوانسته به شغل خود بازگردد و مجمع تشخیص مصلحت نیز ماههاست که نظر نهایی خود را اعلام نکرده است.
رییس جمهور ایران در همان روز پیامی نیز به مناسبت یازدهمین کنگره جهانی زرتشتیان نوشت که از سوی خبرگزاریهای رسمی منتشر شد. از سوی دیگر علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی نیز در پیام کوتاهی کنگره جهانی زرشتیان را تبریک گفت.
در همان روز سپنتا نیکنام در توییتر خود بدون اشاره به گفتههای روحانی در مورد خودش فقط به پیام تبریک او برای کنگره زرتشتیان اشاره کرد و نوشت که اگرچه خوشحال است که او به حقوق ادیان احترام میگذارد اما اتفاقهای عملی در راستای حقوق اقلیتها حکایتی مغایر با این حرفها دارد.
سپنتا نیکنام روز ۱۲ خرداد ماه در توییترش نوشت: «آقای روحانی و لاریجای به خود بالیدم که رییس جمهور و رییس مجلس کشورم به حقوق دیگر ادیان احترام میگذارند. پیام شما به کنگره جهانی زرتشتیان را شنیدم اما متاسفانه پیام عملی دیگر نهادها درباره حقوق اقلیتها را بیشتر درک کردم. از قدیم گفتهاند شنیدن کی بودن مانند دیدن!»
نیکنام بدون اشاره به حذف خود از شورای شهر بیش از ۱۰ ماه در انتهای پیامش نوشت: «از قدیم گفتهاند شنیدن کی بود مانند دیدن!»
سپنتا نیکنام شهروند زرتشتی و رییس انجمن زرتشتیان یزد و همچنین منتخب انتخابات شورای شهر و روستا یزد سال ۹۶ با شکایت رقیبش به دلیل اینکه یک زرتشتی نمیتواند در امور مسلمانان دخالت کند از کار معلق شد و نهایتا دیوان عدالت اداری رای به عزل او به طور موقت داد. نمایندگان شورای نگهبان بارها در گفتوگو با رسانهها از عزل یک نماینده منتخب مردم به دلیل غیرمسلمان بودنش دفاع کردند. عجیبتر اینکه آقای نیکنام در انتخابات شورای شهر یزد سال ۹۲ انتخاب شده بود و چهار سال در این شورا مشغول فعالیت بود و مذهبش مشکلساز نشده بود.
شکایت از سپنتا نیکنام در دیوان عدالت اداری با استناد بر ابلاغیه آیتالله جنتی دبیر شورای نگهبان مطرح شد. آیتالله جنتی ۲۶ فروردین ۹۶ در ابلاغیهای تبصره ۱ ماده ۲۶ قانون انتخابات شوراها را پس از بیش از دو دهه که از اجرای آن میگذشت، خلاف موازین شرعی اعلام کرد و خواستار رد صلاحیت کاندیداهای اقلیتهای مذهبی در شهرهایی با اکثریت جمعیت مسلمان شد. اگرچه آن زمان این ابلاغیه مورد تمسخر مردم و مقامات قرار گرفت اما چند ماه بعد علی اصغر باقری، یکی از کاندیداهای شورای شهر یزد و رقیب سپنتا نیکنام از آن برای طرح شکایت در دیوان عدالت اداری استفاده کرد.
از سوی دیگر سپنتا نیکنام به امید حل این مشکل و بازگشتش به شورای شهر یزد، روز ۱۶ مهرماه درخواست مرخصی داد و روز ۲۲ مهرماه با درخواست مرخصی او موافقت شد.
رییس شورای شهر، رییس مجلس شورای اسلامی و نمایندگان، حسن روحانی و دیگر مقامات کشور از عزل او و نظرات شورای نگهبان انتقاد کردند. پس از آن طرح حضور اقلیتها در انتخابات شورای شهر که با پیشنهاد اسفندیار اختیاری نماینده زرتشتیان در مجلس از سوی نمایندگان تهیه شد به شورای نگهبان فرستاده شد اما این شورا آن را تایید نکرد. پس از اختلافنظر میان مجلس و شورای نگهبان این طرح به مجمع تشخیص مسلحت نظام در بهمن ماه ۹۶ ارجاع شد اما این نهاد پس از گذشت دو ماه هنوز پاسخی برای این طرح نداده است. در حال حاضر تنها مرجعی که پس از اختلاف میان نمایندگان مجلس و شورای نگهبان میتواند از نظر قانونی وضعیت سپنتا نیکنام و حضور اقلیتهای مذهبی در انتخابات شوراهای شهر و روستا ایران را تعیین کند، مجمع تشخیص مصلحت نظام است.
پیام نهادهای دیگر درباره حقوق اقلیتها
بیش از ۱۰ ماه از عزل سپنتا نیکنام میگذرد و مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز از بهمن ۹۶ که رای نهایی بازگشت یا عدم بازگشت نیکنام به تصمیم او واگذاشته شده هیچ پاسخی نداده است.
سپنتا نیکنام روز ۲۱ فروردین ۹۷ در گفتوگو با اعتمادآنلاین با اظهار اینکه هنوز نمیداند تکلیفش چیست اما بازگشت خود را به شورا به شرایطی منوط کرد: «من اعلام کردهام تا زمانی که فقط مشکل همه اقلیتها حل نشود من به شورا نمیروم. بنده در صورتی به شورای یزد میروم که قانون اقلیتها را مجمع تایید کند. اگر صرفا قرار است بدون تعیین تکلیف قانون و با لغو حکم دیوان عدالت اداری فقط مشکل شخصی من حل شود و مشکل کل اقلیتها برای دورههای بعدی باقی بماند، بنده در جلسات شورا شرکت نمیکنم.»
غلامعلی سفید رییس شورای شهر یزد که یکی از مخالفان اصلی حذف نیکنام است روز ۱۶ فروردین ۹۷ گفت علی شمخانی رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام موافق لغو حکم دیوان عدالت اداری درباره سپنتا نیکنام است و وعده داده که حکم تعلیق عضویت نیکنام به زودی لغو خواهد شد.
محمد صدر دبیر کمیسیون سیاسی مجمع تشخیص مصلحت نیز در گفتوگو با روزنامه اعتماد در تاریخ ۱۵ فروردین ماه گفته بود «صحبتهایی» درباره پرونده آقای نیکنام در کمیسیون سیاسی مجمع تشخیص مصلحت نظام صحبتهایی شده و «نتیجه نهایی در جلسه اصلی مجمع تصمیمگیری» گرفته میشود.
اما هنوز این وعده عملی نشده و شمخانی نیز در این باره اظهار نظری نکرده است.
کوروش نیکنام نماینده سابق زرتشتیان در مجلس و عمو سپنتا نیکنام به کمپین در تاریخ ۱۷ فروردین ماه گفت او معتقد است میخواهند این پرونده «مشمول گذشت زمان و اندک اندک فراموش شود.» او گفته بود: «ما زرتشتیان برای آب و خاک ایران زحمت کشیدیم و انتظار چنین پاسخها و رفتارهای را نداریم.»