بعد از تجربه بازی ایران-اسپانیا: آیا ممنوعیت حضور زنان در ورزشگاه‌ها به صورت دائمی برداشته می‌شود؟
عکس خبرگزاری ایسنا
اولین حضور زنان در ورزشگاه آزادی در بیش از سه دهه گذشته برای تماشای بازی فوتبال ایران و اسپانیا، و احتمال دارد در بازی ایران مقابل پرتغال در روز دوشنبه نیز تکرار شود این سوال را پیش رو گذاشته است که آیا ممنوعیت زنان در ورود به ورزشگاه‌ها برداشته خواهد شد؟
چهارشنبه ۳۰ خرداد برای هزاران تن از زنانی که سالهاست برای ورود به استادیوم ها تلاش می‌کنند و میلیون‌ها نفری که از چنین حرکتی حمایت می‌کنند، یک دستاورد عظیم بود. گفته می‌شود که دستور ورود به ورزشگاه آزادی به صورت مستقیم از سوی حسن روحانی رییس جمهوری ایران صادر شده است اما غیر از چندین اظهار نظر جسته و گریخته مشخص نیست که چه کسانی بعد از صدور دستور استانداری تهران در ابتدا مانع ورود زنان به ورزشگاه شدند و در نهایت با دستور چه کسی آنها اجازه دادند، زنان و مردان به صورت مختلط وارد ورزشگاه شوند.
اگر چه بعد از ورود به ورزشگاه آزادی برای تماشای استادیوم‌ها علیرغم اظهار نظرهای مقام‌های تندرو که زیرساخت‌های ورزشگاه‌ها آمادگی چنین اقدامی را ندارد، نظم و ترتیب و آرامش خاصی در ورزشگاه حاکم بود و بسیاری از شرکت‌کنندگان که در ورزشگاه حضور پیدا کردند رضایت خود را از فضای داخل ورزشگاه اعلام کردند و حتی نوشتند که فضای داخل ورزشگاه برای زنان از خیابان‌های شهر امن‌تر بود.
طی سال‌های گذشته بسیاری از زنان با حضور در جلوی درب استادیوم‌ها برای ورود تلاش کردهاند. در برخی موارد برخی به صورتی نمادین، با پوشیدن لباس پسرانه و به صورت مبدل وارد ورزشگاه‌ها شده‌اند. انتشار عکس‌های ایران افراد، بحث در خصوص ضرورت پایان دادن به تبعیض علیه زنان در ورزشگاه‌ها را فراگیر کرد.
تجربه حضور در استادیوم آزادی برای هزاران تن ایرانی در فضایی امن و احترام‌آمیز، روایت محافظه‌کاران مخالف حضور زنان در استادیوم ها را مبنی بر اینکه فضای استادیوم ها برای زنان مناسب نیست را به شدت به چالش کشیده است و از سوی دیگر، انتظار زنان و مردان ایرانی را که برای پایان دادن به این ممنوعیت بیصبرانه روزشماری می‌کنند افزایش داده است.
اگر چه انتظار می رود مقامات ایرانی بار دیگر برای حضور در ورزشگاه برای تماشای بازی ایران و پرتغال در روز دوشنبه مجوز صادر کنند، اما تصاویری که از شادی عمومی زنان و مردان ایرانی در شبکه‌های اجتماعی و صفحه اول روزنامه‌های ایران منتشر می‌شود، برای مخالفان حضور زنان در ورزشگاه‌ها، از این پس، هزینه زیادی خواهد داشت چرا که تصمیم آنان کاملا در تقابل با اراده جمع کثیری از مردم ایران است. اراده‌ای که توسط ایرانیان سراسر جهان حمایت می‌شود.
به همین جهت به نظر می‌رسد حضور موفق زنان در ورزشگاه‌ها هیچ بهانه‌ای برای مقامات ایرانی برای ادامه اقدام تبعیض‌آمیز ممانعت از حضور زنان در ورزشگاه‌ها باقی نمی‌گذارد.
موافقت، بعد مخالفت و سپس موافقت برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها
علیرغم ممانعت اولیه یگان‌های ویژه پلیس برای اجازه ورود زنان و مردان به ورزشگاه آزادی برای تماشای مسابقه فوتبال میان دو تیم ایران و اسپانیا، نهایتا اعتراضات نمایندگان مجلس، نمایندگان شورای شهر تهران و فعالان مدنی و سیاسی پاسخ گرفت و ساعتی پیش از شروع بازی درب ورزشگاه آزادی بر روی علاقمندان (زنان و مردان) به فوتبال گشوده شد.
این اولین بار است که در طی چهل سال انقلاب اسلامی درهای ورزشگاه آزادی به روی زنان و مردان باز شد تا پخش مسابقه فوتبال میان دو تیم ایران و اسپانیا را تماشا کنند. خبرگزاری ایسنا از حضور ۷ هزار ایرانی (زن و مرد) در شامگاه چهارشنبه در ورزشگاه آزادی خبر داد. عکس‌های منتشر شده زنان در کنار مردان در ورزشگاه آزادی به تماشا فوتبال شب چهارشنبه ۳۰ خرداد ماه به وقت ۱۰:۳۰ ایران نشستند.
خبرگزاری ایسنا در خبری با عنوان «سرانجام خانواده‌ها به ورزشگاه آزادی رسیدند/ ۷۰۰۰ نفر در اولین حضور تاریخی» نوشت که بازار سلفی گرفتن از سوی خانواده‌ها برای این اتفاق نادر در ورزشگاه آزادی به راه بوده است.
سیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی، اجازه ورود مردم به ورزشگاه‌ها و پخش آن در کافی‌شاپ‌ها را نتیجه فشار افکار عمومی و درخواست پیاپی مسوولان دانسته‌اند.
برخی از رسانه‌ها در ایران نوشتند «براساس شنیده‌ها» رییس جمهور دستور بازگشایی در ورزشگاه را صادر کرده است. معصومه ابتکار معاون امور زنان و خانواده رییس جمهور نیز در توییتر خود مدعی شد به دستور رییس جمهور درب ورزشگاه آزادی به روی خانواده‌ها باز شده است.
خانم ابتکار که یکی از تماشاگران در ورزشگاه آزادی بود در توییتر خود نوشت: «دستور شخص رییس‌جمهور منجر به بازگشایی درب ورزشگاه آزادی شد.» او همچنین با اشاره به اینکه هیچ مشکل اخلاقی هم پیش نیامده برای ادامه این روند اظهار امیدواری کرد: «دیشب خانواده‌ها، زنان و مردان، کودکان و نوجوانان کنار هم بازی خوب #تیم_ملی کشورمان را در ورزشگاه آزادی دیدند. نشاط و هیجان تماشای بازی در ورزشگاه چیز دیگری است. از تمام کسانی که این امکان را فراهم کردند تشکر می‌کنم. ادامه این روند را در روزهای آینده شاهد خواهیم بود، انشالله.»
مهسا جزینی روزنامه‌نگار روزنامه شرق در توییتر خود با کنایه به حسن روحانی نوشت: «آقای رییس‌جمهور نمیشه حالا که دستور دادی درها رو باز کنن؛ یه دستور دیگه هم بدی که که دیگه هیچ وقت نبندن؟»
ابوذر روزنامه‌نگار پس از پایان مسابقه فوتبال در توییتر خود نوشت: تماشای #فوتبال از اسکرین و دیدن آن از زمین چمن هیچ فرقی در چگونگی رفتار تماشاگران ندارد. تماشای بازی #ایران_اسپانیا در #استادیوم_آزادی با حضور #خانواده و #زنان و فضای خوب آن نشان از نادرستی تحلیل آنهایی بود که این همه سال مخالفت کرده اند باحضور #زنان_ورزشگاه .
کاربری به نام نگار، کارگردان تئاتر نیز کی یکی از حاضران در استادیوم بوده با انتشار فیلم کوتاهی از شادی مردم در ورزشگاه آزادی نوشت این تازه اول راه است و ورود زنان باید به صورت روندی مداوم ادامه پیدا کند: «شادی و شور دسته جمعی یعنی این ؛ ورزشگاه صدهزار نفری آزادی واقعی یعنی همین ؛ این تازه آغاز راه است .. تا رسیدن به حق اصلی که دیدن بازی های فوتبال است دست از تلاش برنمیداریم.»
بسیاری از شخصیت‌ها مانند طیبه سیاوشی نماینده مجلس که از مخالفان لغو پخش مسابقه در ورزشگاه بود، فوتبال در ورزشگاه آزادی دیده و عکسی هم از خودش در توییتر باعنوان اینکه امیدوار است «همیشه امکان شادی دسته جمعی زنان و مردان ایرانی فراهم شود.» منتشر کرده است.
با این حال برخی از ایرانیان نیز اظهار نگرانی از بروز چنین آزادی ناگهانی کردهاند. حسین نوروزی روزنامه‌نگار در توییترش نوشت: «در روزهای آتی، چند زیرساخت دست‌گیر شده و به تبانی و اخلال در جریان پخش بازی فوتبال در ورزشگاه آزادی اعتراف خواهند کرد. بلاه بلاه بلاه بلاه…»
فاطمه جمالی‌پور روزنامه‌نگار نیز با تاکید بر اینکه زن و مرد هیچ مشکلی در کنار هم در استادیوم نداشتند، به رفتار «زشت» مامور اطلاعاتی حاضر در استادیوم اشاره کرده و در توییتی نوشت: «شخصیت زشت امشب هم اون مامور اطلاعاتی حراستی بود که ده بار با فلش روشن از ما فیلم گرفت و کورمون کرد و مزاحم فوتبال دیدنمون شد و‌گوشش به هیچ اعتراضی بدهکار نبود! دیگه اینکه حتی یه فحش، متلک و آزار و … هم نشنیدیم و ندیدیم خیلی امن تر از خیابون های شهر بود #ورزشگاه_آزادی
لغو تماشای پخش مسابقه در ورزشگاه آزادی یک روز پس از صدور اجازه
استانداری تهران طی نامه رسمی که تصویر آن از سوی رسانه‌های داخلی منتشر شد، روز ۲۹ خرداد ماه خطاب به رییس نیروی انتظامی خواسته تا اجازه ورود مردم برای تماشای پخش فوتبال ایران و اسپانیا در ورزشگاه آزادی داده و امنیت آنها تامین شود. با این حال و علیرغم خرید بیش از ۲۰ هزار بلیط چند ساعت پیش از شروع بازی نیروهای گارد ویژه در مقابل درب ورزشگاه آزادی صف کشیدند و اعلام شد اجازه تماشا فوتبال در این ورزشگاه لغو شده است.
محمود صادقی در توییتر خود با انتقاد از لغو این اجازه نوشت: «استاندار تهران (رییس شورای تامین) مجوز صادر کرد. ۲۰ هزار بلیط فروخته شد. مردم می‌خواهند وارد ورزشگاه شوند . یگان ویژه اجازه ورود نمی‌دهد!»
علاوه بر این حجت نظری عضو شورای شهر تهران و رییس کمیته ورزش شورای شهر تهران در توییترش نوشت: «با تشکر از استانداری تهران برای صدور مجوز پخش مسابقات جام جهانی در ورزشگاه آزادی و نیز تشکر از مدیر مجموعه ورزشی آزادی برای فراهم کردن زیرساخت‌ها، به عنوان نماینده مردم از سایر مسئولین اعم از کشوری و انتظامی انتظار دارم تسهیل‌گر حضور مردم برای تماشای بازی ایران اسپانیا باشند.»
این عضو شورای شهر در توییتر خود تصویری از نامه معاون امنیتی انتظامی استانداری تهران به رییس پلیس کشور برای بلامانع بودن تماشای فوتبال در ورزشگاه آزادی خبر داد.
محمدجواد حق‌شناس، رییس کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران نیز در توییتر خود نوشت که پیگیر موضوع این لغو عجیب است.
از سوی دیگر و همزمان با انتقاد مسوولان برای لغو اجازه تماش این مسابقه در ورزشگاه، خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران از سوی «یک منبع مطلع» نوشت دادستانی تهران هیچ نقشی در ممانعت پخش این مسابقه در ورزشگاه آزادی ندارد. این منبع مطلع مسوولیت را به استانداری تهران محول کرد و گفت: «متولی این کار استانداری تهران است و دادستانی تهران هیچ ممانعتی برای پخش بازی به عمل نیاورده است.»
با این حال استانداری تهران طبق نامه رسمی که منتشر شد اجازه پخش این مسابقه از جام جهانی را در ورزشگاه آزادی برای علاقمندان در روز ۲۹ خرداد ماه صادر کرده است. اسنانداری تهران در نامه‌ای خطاب به فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ با «بلامانع بودن تماشای مسابقات جام جهانی در ورزشگاه‌های آزادی» خواستار همکاری پلیس شد.
غوغای فوتبالی در توییتر
دقایقی پس از انتشار خبر لغو اجازه تماشای فوتبال در ورزشگاه آزادی غوغای در توییتر به پا شد. عباس عبدی روزنامه‌نگار مطرح در توییتر خود لغو تماشای مسابقه را ترس مسوولان از مردم خواند و نوشت: «لغو تماشای مسابقه فوتبال ایران و اسپانیا در ورزشگاه آزادی هیچ معنایی ندارد جز ترس از مردم از سوی کسانی که از سایه خود نیز می‌ترسند.»
سید فرید موسوی نماینده مردم تهران در مجلس و استاد دانشگاه در توییتر خود نوشت: «غیر قابل باور است که بی‌تدبیری‌ها در حدی است که می‌تواند مساله ساده‌ای مثل تماشای #فوتبال را -درست برخلاف کارکرد اصلی ورزش- به عاملی برای تخریب سرمایه اجتماعی تبدیل کند.
مجید صادقی، در توییتر خود با انتشار عکسی از صف گارد یگان ویژه در مقابل مردم در کنار درب ورودی ورزشگاه آزادی نوشت: «چنین که دست تطاول به خود گشاده شمائید #لغو_آزادی»
کاربر دیگری به نام نگار با انتشار عکسی که مردان و زنان را در کنار هم بیرون ورزشگاه نشان می‌دهد و با اشاره به اینکه برای اولین بار مردان در ایران هم اجازه ورود به ورزشگاه را نیافتند، نوشت: «برای ثبت در تاریخ ؛ زنان و مردان در کنار هم روی زمین مقابل ماموران نیروی انتظامی نشستند در اعتراض به راه ندادن خانواده ها به استادیوم آزادی #زنان_ورزشگاه»
نیلوفر حامدی روزنامه‌نگار نیز در توییتر خود با پخش فیلم کوتاهی از تجمع مردم در مقابل گارد ویژه نوشت: «این وضعیت ملت عاصیه که همه درها رو روش می بندن خسته تر از امروز نبودم.»
کاربر دیگری به نام سمیه نوشت که مردم در اعتراض به عدم ورود به ورزشگاه بوق ماشین‌های خود را درآورده‌اند: «اجازه ورود نمی‌دهند. مردم هم با بوق زدن اعتراض می‌کنند.»
آذر منصوری فعال سیاسی نیز نوشت: استادیوم آزادی و بار دیگر درهای بسته آن به روی مشتاقانی که می خواستند #تیم_ملی کشورشان را از راه دور در کنار هم و در اوج #همبستگی_ملی تشویق کنند. چشم ها را باید شست جور دیگر باید دید.
علی ملیحی روزنامه‌نگار دیگر در توییترش نوشت: «بوق اعتراض هواداران تیم ملی به لغو برنامه پخش بازی ایران و اسپانیا در استادیوم آزادی.»
ناهید مولوی روزنامه‌نگار نیز با اطلاع‌رسانی در توییترش گفت نیروی انتظامی راههای منتهی به استادیوم آزادی را بسته و اجازه پیش روی ماشین‌ها را به سمت ورزشگاه نمی‌دهد: «خروجی های اتوبان به سمت استادیوم آزادی رو بستن. پلیس می‌گوید به خاطر یکسری مسائل برنامه استادیوم لغو شده است.»
انتقادها و اعتراضات جواب گرفت
در حالی که ماموران یگان ویژه در مقابل ورزشگاه آزادی برای چند ساعت از ورود مردم جلوگیری کردند، نمایندگان مجلس، نمایندگان شورای شهر تهران و فعالان سیاسی و مدنی نسبت به این برخورد به اعتراض شدید پرداختند. براساس خبرهای منتشر شده از عصر روز ۳۰ خرداد ماه (روز مسابقه) خبر لغو تماشای فوتبال در استادیوم اعلام شد و در طی چند ساعت تا شروع مسابقه این اجازه مجددا صادر شد.
محمود صادقی نماینده مجلس دقایقی پس از انتشار خبر موافقت نیروی انتظامی با باز شدن در ورزشگاه آزادی در توییتر خود نوشت: «ورزشگاه آزادی آزاد شد!! وقتی ما در پیش پاافتاده‌ترین موضوعات مانده‌ایم، یعنی خودمان بخشی از مشکلیم.»
خبرگزاری تسنیم با اعلام موافقت نیروی انتظامی تهران برای ورود افراد به ورزشگاه نوشت نیروی انتظامی «به منظور رعایت حال افرادی که برای دیدن مسابقه فوتبال ایران و اسپانیا در ورزشگاه آزادی از قبل اقدام به تهیه بلیط کرده بودند با پخش این مسابقه موافقت» کرده است. در این خبر همچنین آمده بود پلیس اماکن برخلاف اظهارنظر قبلی خود پخش فوتبال در کافی‌شاپ‌ها را نیز بلامانع کرده است.
با این حال بسیاری از شهروندانی که برای ورود به ورزشگاه بلیط تهیه کرده و یا برنامه رفتن به کافی‌شاپ‌ها را داشتند با انتشار لغو این اجازه به خانه‌های خود مجددا بازگشتند و دیدن این بازی طبق میل‌شان میسر نشد.
طیبه سیاوشی نماینده مجلس در توییتی با اعلام اینکه ساعت ۵ عصر اجازه ورود لغو شده نوشت: «ساعت ۵ برنامه لغو مجوز شد. از همان موقع لابی ها شروع شد و خوشبختانه لغو برنامه از دستور کار خارج شد. با وجود اینکه متاسفانه برخی خانواده ها برگشتند اما تعداد زیادی وارد ورزشگاه شدند.»
میرا قربانی‌فر، روزنامه‌نگار نیز در توییتر خود با اظهار خوشحالی از اجازه تماشای فوتبال در ورزشگاه آزادی نوشت: «درهای #ورزشگاه_آزادی با فشارافکار عمومی و دستور #وزیرکشور باز شد بعد از ۴۰سال خانواده‌ها وارد ورزشگاه ازادی شدند. #ایران_اسپانیا»
هنوز مشخص نیست دلیل لغو این برنامه علیرغم فروش هزاران بلیط چه بود و چه نهادهای پاسخگو این امر بودند. با این حال برای اولین بار روز ۳۰ خرداد ماه درب ورزشگاه آزادی برای تماشاگران فارغ از جنسیت گشوده شد.
