فهرست واژگان
اوتیسم: وضعیت پیشرونده که از اوایل کودکی خود را نشان میدهد و به صورت دشواری در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران و استفاده از زبان و مفاهیم انتزاعی است. دلیل اوتیسم در کودکان نامعلوم است اما پژوهشگران عموما باور دارند ناشی از مشکلی در ساختار مرکزی عصبی است.
فلج مغزی: نقص کارکرد عضلات و ضعف ماهیچهها که در اثر نارسایی اکسیژن به مغز بلافاصله پس از تولد، آسیب مغزی در زمان تولد یا عفونت ویروسی ایجاد میشود. فلج مغزی موجب ضعف مهارتهای حرکتی و گاه مشکلات زبانی و یادگیری است.
کودک: واژههای «کودک»، «پسر» یا «دختر» در این گزارش اشاره به هر فرد زیر ۱۸ سال دارد. با اینکه در قانون مدنی و قوانین جزایی ایران سن بلوغ برای پسران ۹ سال قمری و برای دختران ۱۵ سال قمری تعریف شده است، قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۲ و آییننامهها و رویه سازمان بهزیستی مبتنی بر اطلاق کودک بر افراد زیر ۱۸ سال است.
سازمانهای افراد دارای معلولیت: سازمانهایی که اکثریت اعضا و مجموعه مدیریتی از افراد دارای معلولیت تشکیل شده و در زمینه ترویج نمایندگی خود، مشارکت، برابری و ادغام افراد دارای معلولیت در جامعه فعالیت میکنند.
سندرم داون: وضعیتی که شخص با یک کپی اضافه از کروموزوم ۲۱ متولد میشود. افراد دارای سندرم داون ممکن است مشکلات شنیداری و مشکلات روده، چشم، تیروئید و معلولیتهای ذهنی داشته باشند.
درمان با شوک الکتریکی (ECT): نوع بحثانگیزی از شوکدرمانی روانپزشکی است که با گذاشتن الکترود روی سر بیمار و رد کردن برق از مغز در وی تشنج مصنوعی ایجاد میکنند. شوکدرمانی عموما برای درمان اختلال دوقطبی و نیز افسردگی حاد تجویز میشود، وقتی که داروهای ضدافسردگی، رواندرمانی یا هردو آنها اثربخش نبودهاند. اشکال بهینه شده شوکدرمانی با بیهوشی عمومی و با استفاده از شلکننده عضلات و اکسیژنرسانی انجام میشود و ممکن است منجر به سردرد و فراموشی کوتاهمدت شود. یک دوره معمول شوکدرمانی بین شش تا دوازده جلسه و هر هفته دو تا سه بار طول میکشد.
معلولیت ذهنی: وضعیتی که در آن کارکرد ذهنی (استدلال، یادگیری، حل مساله) و سازگاری رفتاری شامل گسترهای از مهارتهای اجتماعی و کاربردی روزمره تا حد زیادی محدود هستند. معلولیت ذهنی زیرمجموعه مفهوم گستردهتر معلولیت رشدی است اما بیشتر اوقات مرزهای آن روشن نیست و بیشتر افراد به دلایل مختلف و به میزان مختلف در هر دو دسته جای میگیرند. نمونههای معلولیت ذهنی شامل سندرم داون و برخی انواع فلج مغزی است.
معلولیت روان: این عبارت، تعبیر بهتری برای تعریف افراد دارای اختلالات سلامت روان مثل افسردگی، دوقطبی، اسکیزوفرنی و روانگسیختگی کاتاتونی است. در متن کنوانسیون و ادبیات جدید حقوق افراد دارای معلولیت از اصطلاح “معلولیت روانی-اجتماعی” استفاده میشود که به دلیل نامأنوس بودن برای خواننده فارسیزبان، در گزارش حاضر از این اصطلاح استفاده نشده و همه جا واژه معلولیت روان به کار رفتهاست. این عبارت بیانگر تعامل میان تفاوتهای روانی و محدودیتهای اجتماعی یا فرهنگی رفتار و همچنین نگرش منفی جامعه به افراد دارای اختلال روان است.