ادعای معاون دادستان کل کشور: اعتماد مردم به نهادهای امنیتی و ترجیح پیامرسانهای داخلی به خارجی
عبدالصمد خرمآبادی معاون دادستان کل کشور در تاریخ ۲۶ تیر ۱۳۹۷ با اشاره به این که ۳۰ میلیون کاربر ایرانی از هاتگرام و تلگرام طلایی استفاده میکنند، آنها را فیلترشکن نامید و گفت کاربران ایرانی «با یک رفتار معنادار فیلتر شکن ایرانی را بر فیلتر شکن خارجی ترجیح دادهاند». او به صورت تلویحی اعلام کرد که این دو اپلیکیشن تحت کنترل و مالکیت نهادهای امنیتی ایران قرار دارند. معاون دادستان کل کشور در امور فضای مجازی افزود: «بررسی آمار ترافیک درگاه بینالمللی اینترنت کشور بیانگر این واقعیت است که بعد از فیلتر تلگرام تنها ده درصد از حجم دادههای موجود تلگرام از طریق فیلتر شکنهای خارجی بازدید شدهاند. این آمار نشان میدهد که مشکل کاربران ایرانی در مراجعه به پیام رسانهای خارجی مشکل امنیتی نیست. مردم علیرغم تبلیغات گسترده دشمن به نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران کاملا اعتماد دارند و نرم افزارهای داخلی را بر خارجی ترجیح میدهند.»
از زمان مسدود کردن تلگرام در ۱۰ اردیبهشت ۹۷، کاربران ایرانی بارها نسبت به ناامنی پیامرسانهای داخلی ابراز نگرانی کردهاند. مقامات ایرانی نیز در پاسخ همواره از اینکه این پیامرسانها امن هستند سخن گفتهاند. اما اظهارات معاون دادستان کل کشور، تردیدی باقی نمیگذارد که نهادهای امنیتی بر این پیامرسانها احاطه دارند.
هاتگرام و تلگرام طلایی دو نسخه تغییر یافته از اپلیکیشن تلگرام هستند که در ایران مسدود نشدند.
خرمآبادی چهار روز قبل در تاریخ ۲۳ تیر ۱۳۹۷ با انتقاد از فیلتر نشدن هاتگرام و تلگرام طلایی، وزارت ارتباطات را متهم کرده بود که مسوول اجرای ناقص فیلترینگ تلگرام است. خرمآبادی طی یادداشتی در کانال شخصی خود در پیامرسانهای داخلی منتشر کرد نوشت: «بر اساس آماری که مرکز ملی فضای مجازی در تاریخ نوزدهم تیر ماه ۱۳۹۷ اعلام کرده است. تعداد ۳۰ میلیون و یکصد هزار نفر از طریق فیلترشکنهای هاتگرام و تلگرام طلایی فیلتر تلگرام را دور می زنند. اینترنت بدون فیلتر هاتگرام و تلگرام طلایی را وزارت ارتباطات تامین می کند.»
پیش از این در تاریخ ۱۹ خرداد ۱۳۹۷ حسن بیکی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از قول وزیر اطلاعات تایید کرده بود که این دو اپلیکیشن تحت مالکیت ایران است. حسن بیکی به خبرنگاران گفت: «وزیراطلاعات در ضیافت افطاری اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و جمعی از نمایندگان مجلس عنوان کرد که تلگرام طلایی متعلق به جمهوری اسلامی ایران است و اکنون ۲۵ میلیون عضو دارد و قانونی است.»
اظهارات خرمآبادی مبنی بر اعتماد مردم به «نهادهای امنیتی» در استفاده از پیامرسانهای داخلی، شائبه نظارت و کنترل بر این پیامرسان ها توسط نهادهای امنیتی در ایران را تقویت میکند به این ترتیب این نهادها قادر هستند که بر ارتباطات شخصی افراد دسترسی داشته و حریم خصوصی آنها را هرزمانی که اراده کنند، نقض کنند. علیرغم چنین اظهار نظرهایی و با توجه به اینکه این دو نسخه از اپلیکیشن تلگرام تحت مالکیت و کنترل نهادهای امنتی ایران هستند، و در واقع با استفاده از پلاتفرمی که این شرکت فراهم آورده، امکان دسترسی به ارتباطات شخصی کاربران ایرانی را داراهستند، شرکت تلگرام هنوز هیچ واکنشی نسبت به فعالیت این دو اپلیکیشن نشان نداده است. این شرکت میتواند با ایجاد تغییراتی در سرویسهای خود مانع از فعالیت این دو اپلیکشن شود.
هاتگرام و تلگرام طلایی نام دو نسخه از اپلکیشن تلگرام است که شرکت «راهکار سرزمین هوشمند» است که بر روی کد متنباز نسخه کلاینت اپلیکیشن تلگرام توسعه یافتهاند. بررسیهای کمپین نشان میدهد که این دو نسخه نه تنها محتوای تلگرام را مطابق درخواست مقامات ایرانی سانسور میکنند، بلکه دسترسی به اطلاعات کاربران مانند کدهای تایید هویت آنها دارند. شرکت راهکار سرزمین هوشمند در عمل با ایجاد تغییرات و همچنین اضافه کردن کدهایی به کد اصلی اپلیکیشن متن باز تلگرام، موفق شدند تا با ایجاد یک لایکه میانی بین اپلیکیشن و سرورهای تلگرام اطلاعات ارسالی و دریافتی کاربران را کنترل کنند.
به عنوان نمونه دسترسی به کانالهای مانند دور تیوی، رادیو فردا، وحیدآنلاین، پسکوچه و تعداد زیادی دیگری از کانالهای فارسی زبان بر روی این دو اپلیکیشن مسدود است و در صورتی که کاربر درخواست بازکردن این کانالها را بدهد با پیغام «به علت محتویات غیرمجاز، اینک انال مسدود شد.» رو به رو میشود، این در حالی است که این کانالها در اپلکیشن اصلی خود تلگرام مسدود نیستند و تنها در این دو اپلیکیشن مسدود شدند.
اعلام تعداد دقیق کاربران این دو اپلیکیشن توسط خرمآبادی، خود گواهی بر کنترل فعالیت کاربران در این اپلیکیشن است. تعداد کاربران این اپلیکیشن یا باید توسط خود شرکت تلگرام اعلام شود و یا سازندگان این اپلیکیشنها -هاتگرام و تلگرام طلایی- قادر هستند که فعالیت کاربران را شنود و تعداد کاربران را محاسبه کنند.
بر اساس یافتههای محققها امنیت که ساکن ایران هستند، تلگرام طلایی قادر است تا:
- لیست تمام گروهها و رباتها که کاربر در آنها عضو است را به سرورهای خود ارسال کند
- امکان ارسال لیست تمام کانالهایی که کاربر در آنها عضو هست و اینکه آیا کاربر مدیر آن کانال است یا نه؟
- امکان دریافت و ارسال لیست تمام مخاطبین کاربر به همراه نامکاربری آنها
- امکان ارسال موقعیت مکانی کاربر به سرورهای تلگرام طلایی
- امکان سرقت کد تایید هویت تلگرام که با استفاده از آن میتوان به اکانت تلگرام کاربر مد نظر دسترسی کامل پیدا کرد.
- ارسال اطلاعات پروکسی سرور ذخیره شده روی کلاینت به سرورهای تلگرام طلایی.
و همچنین این اپلیکشن قادر است تا بدون اطلاع کاربر از طرف فعالیتهای زیر را انجام دهد:
- امکان عضو کردن کاربر در یک کانال خاص به صورت اجباری
- امکان رپورت کردن یک کانال خاص توسط کاربران به صورت مخفی
- امکان بیرون رفتن و پاک کردن کانال توسط مدیر کانال
- امکان بازدید نشانی اینترنتی مورد نظر مالکین اپلیکیشن به نام کاربران به صورت مخفی (میتواند برای انجام حملات DDoS یا افزایش آمار بازدید یک سایت استفاده شود)
با وجود آنکه شواهد و اظهار نظرهای مقامات ایرانی مانند وزیر اطلاعات نشان میدهد که مقامات ایرانی به صورت کامل بر روی این دو اپلیکیشن کنترل دارند، اما خرمآبادی فیلتر نبودن این دو اپلیکیشن را عامل عدم موفقیت فیلترینگ تلگرام میداند و تلاش دارد تا با مسدود کردن این دو نسخه از تلگرام ادعای پیشین خود مبنی بر توانایی ایران برای مسدود کردن تلگرام به صورتی که هرگز فایل استفاده نباشد را اثبات کند. او در تاریخ ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۷ در مورد توانایی ایران برای مسدود کردن تلگرام گفته بود: «علیرغم تبلیغات وسیع رسانه های آمریکایی و غربی وطرفداران آنها دائر بر ناموفق بودن فیلتر تلگرام در روسیه, فیلتر تلگرام در این کشور موفق بوده و بعد از فیلتر رتبه بازدید تلگرام در این کشور سقوط فاحشی داشته است.»