بازگشت سپنتا نیکنام به شورای شهر یزد پس از ۹ ماه تعلیق به دلیل مذهبش
سپنتا نیکنام عضو زرتشتی شورای شهر یزد پس از گذشت ۹ ماه تعلیق در کار با رای مجمع تشخیص مصلحت نظام از روز شنبه ۳۰ تیرماه به شورای شهر بازگشت. علاوه بر بازگشت او به شغلش، با تصویب تبصره جدید و مورد اختلاف از سوی مجمع از این پس هر اقلیت دینی می‌تواند آزادنه در انتخابات شوراهای شهر و روستا شرکت کند و رای بیاورد.
مجمع تشخیص مصلحت نظام روز ۳۰ تیرماه با بیش از دو سوم آرا به تبصره الحاقی نمایندگان مجلس که مربوط به آزادی شرکت و انتخاب اقلیت‌های مذهبی در شوراهای شهر و روستا بود رای دادند. با تصویب تبصره یک به ماده ۲۶ قانون که مربوط به تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی است دیگر اقلیت‌های مذهبی برای حضور در انتخابات شوراهای شهر و روستا با منع قانونی مواجه نخواهند بود.
طبق تبصره یک به ماده ۲۶ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی، اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی به جای اسلام باید به اصول دین خود اعتقاد و التزام عملی داشته باشند و طبق تبصره چهارم، این قانون از زمان برگزاری انتخابات دوره پنجم شوراهای اسلامی شهر و روستا لازم‌الاجرا است.
سپنتا نیکنام یک روز پیش از برگزاری جلسه مجمع در تاریخ ۲۹ تیرماه در توییتر خود از حسن روحانی رییس جمهور ایران خواسته بود تا او در جلسه شرکت کند: «از روحانی درخواست می‌کنم که در جلسه فردای مجمع تشخیص مصلحت نظام حضور پیدا کرده و از حضور اقلیت‌ها در شوراهای شهر دفاع کند.»
حسن روحانی در این جلسه شرکت نکرد با این حال اعضای مجمع رای به بازگشت سپنتا نیکنام به کارش دادند. او پس از اعلام نظر مجمع، در توییتر خود با تشکر از مردمی که برای بازگشت او تلاش کرده‌اند نوشت بعدظهر آن روز پس از ۹ ماه مجددا به شورای شهر باز خواهد گشت.
کوروش نیکنام، نماینده سابق زرتشتیان در مجلس و عمو سپنتا نیکنام یک روز پیش از اعلام رای مجمع به کمپین حقوق بشر در ایران گفته بود: «من حدس می‌زنم در شرایط این روزها که کشور با مسایل مختلفی درگیر و گرفتار است دیگر یک نماینده صالح را فقط به خاطر مذهبش اخراج نکنند و نظر مثبت به بازگشت او بدهند. آخر سوال این است که چرا نباید به کسی که دوره قبل هم عضو شورای شهر بوده و با رای مردم انتخاب شده اجازه کار بدهند. مگر مذهب چقدر می‌تواند تعیین‌کننده باشد.»
علی یونسی دستیار ویژه رییس جمهور در امور حقوق شهروندی در گفت‌وگو با ایسنا روز اول مرداد تلاش‌ها برای حذف سپنتا نیکنام را به دشمنان نظام ربط داد و گفت: «یکی از ترفندهای دشمنان ما این است که ذهن اقلیت‌های قومی و مذهبی را نسبت به حقوق قانونی‌شان که در قانون اساسی هم به آن تصریح شده، مشوش و نگران کنند و سپس آنان را نسبت به جمهوری اسلامی بدبین نمایند و البته که این فضا و این ترفند دشمن، با رأی به موقع، هوشمندانه و مدبرانه اعضای محترم مجمع تشخیص مصلحت نظام خنثی شد.
او البته واکنش مردم به وضعیت سپنتا نیکنام را یک «جنبش عمومی» دانست و گفت: «کسانی هستند که متاسفانه توجه قانونی و انسانی به هر اقلیتی آنان را نگران می‌کند، حال چه اقلیت مذهبی باشند، چه قومی و چه دینی.»
سپنتا نیکنام پیش از این در دوره قبلی (۹۲) با رای مردم به عنوان نماینده شورای شهر یزد انتخاب شد و چهار سال در این سمت فعالیت کرد. او در دوره بعدی (۹۶) نیز با بیش از ۲۰ هزار رای انتخاب شد. او در این دوره با ابلاغیه احمد جنتی مبنی بر ضرورت حذف یک زرتشتی از شورای شهر و روستا مواجه شد. علی اصغر باقری، رقیب سپنتا نیکنام که نتوانست در انتخابات رای بیاورد با استناد به ابلاغیه احمد جنتی به دیوان عدالت اداری شکایت کرد که یک غیرمسلمان صندلی شورای شهر یزد را اشغال کرده است.
آیت‌الله جنتی ۲۶ فروردین ۹۶ در ابلاغیه‌ای تبصره ۱ ماده ۲۶ قانون انتخابات شوراها را پس از بیش از دو دهه که از اجرای آن می‌گذشت، خلاف موازین شرعی اعلام کرد و خواستار رد صلاحیت کاندیداهای اقلیت‌های مذهبی در شهرهایی با اکثریت جمعیت مسلمان شد. اگرچه آن زمان این ابلاغیه مورد تمسخر مردم و مقامات قرار گرفت اما چند ماه بعد علی اصغر باقری، یکی از کاندیداهای شورای شهر یزد و رقیب سپنتا نیکنام از آن برای طرح شکایت در دیوان عدالت اداری استفاده کرد.
پس از آن در تاریخ ۱۳ شهریور ۹۶ از سوی شعبه ۴۵ دیوان عدالت اداری حکم تعلیق موقت سپنتا نیکنام از سمتش صادر شد. این حکم با واکنش‌های گسترده مردم و مسوولان مواجه شد. یکی از اصلی‌ترین مخالفان رییس شورای شهر یزد، رییس مجلس شورای اسلامی و برخی از نمایندگان بود. حسن روحانی نیز در یک سخنرانی بدون اینکه نامی از او ببرد از حذف یک اقلیت فقط به دلیل مذهبش گلایه کرد.
سپنتا نیکنام کمی پس از حکم تعلیق خود نه امید حل مشکل روز ۱۶ مهرماه درخواست مرخصی داد که روز ۲۲ مهرماه با درخواست مرخصی او موافقت شد.
رییس دفتر رییس جمهور در آبان ماه حتی در یک نشست خبری در ابان ۹۶ اعلام کرد که براساس توافق میان مجلس و قوه قضاییه قرار است سپنتا نیکنام به کار خود بازخواهد گشت که بلافاصله این خبر با تکذیب مسوولان دیگر مواجه شد. اما اعضای شورای نگهبان که مسوول حل این مساله بودند از حذف او به دلیل مذهبش دفاع کردند. عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان و محمدی یزدی عضو شورای نگهبان گفته بودند تصمیم شورای نگهبان بر حذف سپنتا نیکنام به دلیل خلاف شرع بودن حضور یک اقلیت مذهبی در شورای شهر «لازم الاجرا و حتمی» است و حضور او به مصلحت نیست.
پس از ادامه اختلاف‌ها، طرح حضور اقلیت‌ها در انتخابات شورای شهر و روستا که با پیشنهاد اسفندیار اختیاری نماینده زرتشتیان در مجلس از سوی نمایندگان تهیه شد به شورای نگهبان فرستاده شد اما این شورا آن را تایید نکرد. با اختلاف‌نظر میان مجلس و شورای نگهبان این طرح به مجمع تشخیص مصلحت نظام در بهمن ماه ۹۶ ارجاع شد.
غلامعلی سفید، رییس شورای شهر یزد که از مخالفان حذف سپنتا نیکنام به دلیل مذهبش بود روز ۲۱ فروردین ماه در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین گفته بود: «تا مشخص نشدن تکلیف سپنتا نیکنام به هیچ عنوان از عضو علی البدل دعوت نمی‌کند حتی اگر دیوان عدالت اداری حکم سپنتا نیکنام را لغو نکند.»
پیش از این حسن روحانی روز ۱۲ خرداد ۹۷ درباره سپنتا نیکنام گفته بود: «واقعا آدم ناراحت می شود که ببیند یک غیرمسلمانی در یک انتخاباتی رای مردم را به دست بیاورد اما بعد درباره حضور او شک و شبه ایجاد شود که آیا این اقا می تواند در شورا حضور داشته باشد یا نه. البته مجلس قدم خوبی برداشته و امیدواریم مجمع تشخیص مصلحت نظام هم در این رابطه قدم مثبتی بردارد.»
در همان روز البته سپنتا نیکنام در توییتر خود بدون اشاره به گفته‌های روحانی در مورد خودش فقط به پیام تبریک او برای کنگره زرتشتیان اشاره کرد و نوشت که که اگرچه خوشحال است که او به حقوق ادیان احترام می‌گذارد اما اتفاق‌های عملی در راستای حقوق اقلیت‌ها حکایتی مغایر با این حرف‌‌ها دارد. او نوشت: «متاسفانه پیام عملی دیگر نهادها درباره حقوق اقلیت‌ها را بیشتر درک کردم. از قدیم گفته‌اند شنیدن کی بودن مانند دیدن!»
نهایتا با گذشت ماه‌ها سکوت از سوی مجمع تشخیص مصلحت و اینکه بسیاری احتمال می‌دادند مجمع این مساله را با گذشت زمان همراه می‌کند تا فراموش شود، روز ۳۰ تیرماه تصمیم بر بازگشت سپنتا نیکنام به شغلش با پذیرش دو تبصره الحاقی به قانون شوراها داد.
