علیرغم ادعای «شُل» شدن فیلترینگ توسط دبیر شورای عالی فضای مجازی، فیلتر کردن همچنان ادامه دارد
سیدابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی که عالی‌ترین نهاد سیاستگذار در حوزه اینترنت کشور است در مصاحبه‌ای با باشگاه خبرنگاران جوان به تاریخ ۲۶ شهریور ۱۳۹۷ تایید کرد که تلگرام طلایی و هاتگرام با مجوز قوه قضاییه مشغول به کار هستند و فیلتر نشدند. این در حالی است که تمام نسخه‌های تلگرام، شامل نسخه اصلی تلگرام در ایران فیلتر است و از فروشگاه‌های اپلیکیشن ایرانی نیز حذف شده‌اند.
او در پاسخ به سوال خبرنگار که پرسید چرا با وجود دستور قضایی مبنی بر فیلتر شدن تمام نسخه‌های تلگرام، هاتگرام و تلگرام طلایی فیلتر نشدند گفت: «تفسیر این متن با قوه قضاییه است و هاتگرام و تلگرام طلایی با مجوز قضایی کار می‌کنند.»
امنیت و حفظ حریم خصوصی کاربران در این دو اپلیکیشن همواره مورد تردید کارشناسان و محققین امنیت اینترنت بوده است به طوری که آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات نیز در تاریخ ۲۱ مرداد ۱۳۹۷ حاضر نشد امنیت و حریم خصوصی آنها را تایید کند و گفت: «امنیت تلگرام‌های ایرانی را تایید نمی‌کنیم.»
فیروزآبادی اما در صحبت‌های خود هیچ اشاره‌ای به امنیت و حفظ حریم خصوصی کاربران این اپلیکیشن نکرد و صرفا ابراز امیدواری کرد که قبل از پایان سال جاری این دو اپلیکیشن مستقل شوند و ارتباط آنها با تلگرام قطع شود.
انتقال کاربران تلگرام به این نسخه‌های تغییر یافته بدون همکاری تلگرام و یا تمام مکاتبات ارسالی و دریافتی، فهرست مخاطبین، فایل‌ها ارسالی و دریافتی گروه‌ها، کانال‌ها و به عبارتی یک کپی کامل از تمام اطلاعات و رفتار کاربر شامل رمز آنها را نیز در بانک‌های اطلاعاتی داخل کشور ذخیره کنند. چنین امری یا باید با همکاری تلگرام انجام شود و یا شرکت مالک تلگرام طلایی و هاتگرام باید پروتکل‌های امنیتی تلگرام را هک کند تا بتواند تمام اطلاعات کاربران را به سرور‌های خود منتقل کند که در هر دو صورت نقض قانون،حریم خصوصی و امنیت بیش از ۳۰ میلیون کاربر این دو اپلیکیشن است.
دبیر شورای عالی فضای مجازی: وزارت ارتباطات فیلترینگ را شل کرده است
فیروزآبادی در بخش دیگری از صحبت‌های خود با انتقاد از وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات در مورد اجرای سیاست‌های فیلترینگ مورد درخواست نهاد‌های سیاستگذار اینترنتی گفت: «من تأیید می‌کنم فیلتر شُل شده و فیلتر را شل کردند کسانی که متولی فیلتر در کشور هستند.»
او برنامه‌های فیلترشکن را «نوعی ویروس» عنوان کرد و اضافه کرد: «[وزارت ارتباطات] معتقدند که فیلترینگ تا حد فعلی شُل باشد البته ما این را قبول نداریم که تا این حد شُل باشد و در حال مذاکره با آنها در این مورد هستیم تا یک تعادلی برقرار شود و آمار استفاده مردم از فیلترشکن‌ها کاهش پیدا کند.»
یک روز پس از این مصاحبه سید جمال هادیان‌طبائی رییس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در واکنش به اظهارات دبیر شورای عالی فضای مجازی گفت: «وزارت ارتباطات همواره بر هماهنگی با مرکز ملی فضای مجازی و نظارت مستمر این نهاد ملی تاکید داشته است و برای انجام دقیق اقداماتی که در چارچوب قانون به این وزارتخانه ابلاغ می‌شود تلاش کرده و می‌کند.» او اضافه کرد: «وزارت ارتباطات درباره مباحث فضای مجازی اعم از پیام‌رسان‌ها، فیلترشکن‌ها، شبکه ملی‌اطلاعات، موتورهای جستجوی داخلی و سایر موارد مرتبط، علاوه بر اجرای وظایف قانونی خویش، برحسب وظیفه تخصصی ادله و توجیهات کارشناسی و علمی را پیش روی مسوولان و نخبگان قرار می‌دهد تا مبادا روزی متهم شود که ای‌کاش زودتر می‌گفتید تا مسیر را آن‌گونه که درست و به مصلحت جامعه است، انتخاب می‌کردیم و دچار ضعف و خسران نمی‌شدیم.»
با وجود این تحقیقات کمپین نشان می‌دهد که تغییر عمده‌ای به صورتی که بتوان ادعای فیروزآبادی مبنی بر «شل» شد فیلترینگ را تایید کرد، در فیلترینگ صورت نگرفته است.
برعکس ادعاهای فیروزآبادی مبنی بر «شل» شدن فیلترینگ در ایران بررسی‌های کمپین نشان می‌دهد که شرکت ارتباطات زیرساخت در تلاش است تا با ایجاد تغییراتی در روش پیاده‌سازی فیلترینگ وب‌سایت‌های فیلتر شده در داخل ایران را در خارج از ایران نیز از دسترس خارج کند. به این صورت که اگر وب‌سایتی که در داخل ایران میزبانی می‌شود و فیلتر شود در خارج از ایران نیز در دسترس قرار نگیرد. با توجه به این عمل، «تخریب و اخلال در داده‌های» در حال انتقال در شبکه محسوب می‌شود، بر اساس قانون جرایم رایانه‌ای ایران جرم است. مسوول پیاده‌سازی چنین روشی شرکت ارتباطات زیرساخت، وابسته به وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات است.
مینا پژوهشگر اقتصاد رفتاری ساکن کرمان نیز در واکنش به این ادعای دبیر شورای عالی فضای مجازی به کمپین حقوق بشر در ایران گفت: «به نظر من فیلترینگ سایت‌ها شل نشده. اصلا نمی‌فهمم روی چه اصلی چنین حرفی میزنند. من محققم، توی زمینه‌هایی که کار می‌کنم اصلا ندیدم چیزی شل شده باشد. نه فقط خودم، همه‌ی اطرافیانم، ۲۴ ساعت فیلترشکنشون روشن است. فقط مصرف ترافیک ما رفته بالا.»
حمید شهروند ساکن تهران در گفتگو با کمپین در مورد وضعیت فعلی فیلترینگ و تجربه شخصی خودش به عنوان یک کاربر معمولی اینترنت گفت: «دسترسی به فیلترشکن به مراتب سخت‌تر شده، فیلترشکن‌هایی که قبلا کار می‌کردند عملا قطع هستند. (به صورت تجربی) اینترنت در بعضی ساعت‌ها یا مناطق افت سرعت فاحش داره که عملا فیلترشکن‌های رایگان رو بلااستفاده می‌کند.»
اینستاگرام به سرنوشت تلگرام دچار خواهد شد
فیروزآبادی در بخش دیگری از صحبت‌های خود خبر از مذاکرات با اینستاگرام داد و اعلام کرد «اینستاگرام هم اگر همکاری نکند به سرنوشت تلگرام دچار می‌شود.» او در ادامه و در پاسخ به این سوال که تا کنون همکاری اینستاگرام به دولت ایران چگونه بوده است گفت «صحبت‌هایی صورت گرفته است اما تا به الان همکاری‌ای با ما نداشته‌اند.» او اشاره‌ای به جزییات این مذاکرات نکرد.
پس از فیلترشدن تلگرام بخش زیادی از افرادی که از طریق این اپلیکیشن به روش‌های مختلف مانند تبلیغات کسب درآمد می‌کردند به سمت استفاده از اینستاگرام رفتند که با زمزمه فیلترشدن این اپلیکیشن موجب نگرانی آنها را فراهم کرده است. به عنوان نمونه مژگان که به عنوان مدیر شبکه‌های اجتماعی برخی از هنرمندان در تهران فعال است در مورد احتمال فیلتر شدن اینستاگرام به کمپین می‌گوید: «همه تریبون‌هایشان را از دست می‌دهند. کلن فرمت تبلیغات هم به هم خواهد ریخت. بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها برای سینما و فیلم در خوزه تبلیغات روی اینستاگرام است. هنرمندان در حال حاضر پلتفرمی دارند که انتقاد‌های خود را مطرح کنند. بدون سانسور صحبت بکنند و بدون سانسور کارهای خود را تبلیغ کنند.» او اضافه کرد: «بجز اینفلونسر‌ها(افرادی که اثرگذار هستند) که بیکار می‌شوند افرادی مثل خود من که کارشان مدیریت شبکه‌های اجتماعی است بیکار می‌شوند. من فکر می‌کنم که در صورت فیلترینگ همه با فیلترشکن استفاده از آن را ادامه خواهند داد.»
با توجه به اینکه پیش از این نیز دادستانی کل کشور در ۱۳ تیر ۱۳۹۷ به بهانه جمع آوری پول توسط سلبریتی در اینستاگرام برای کمک به افراد بی‌یضاعت اعلام کرده بود که «فیلترینگ اینستاگرام دردستور کارقرار گرفته است.» به نظر می‌رسد که اظهارات اخیر دبیرشورای عالی فضای مجازی جهت آماده کردن فضا برای فیلتر کردن تلگرام باشد.
