حضور گزینشی و محدود زنان در ورزشگاه آزادی و اصرار مقام قضایی برای ادامه سیاست تبعیض علیه زنان
۲۶ مهر ۱۳۹۷ – بعد از ده‌ها سال فعالیت‌ها و شکل دادن کارزار‌های مسالمت‌آمیز بر ضد ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌های ورزشی، ده‌ها زن توانستند برای تماشای مسابقه فوتبال بین تیم ملی ایران و بولیوی در ۲۴ مهر ۱۳۹۷ به استادیوم آزادی وارد شوند.
ساعاتی پس از آنکه برای نخستین باز بعد از ۳۵ سال، تعدادی از زنان توانستند به استادیوم آزادی وارد شوند، دادستان کل کشور افرادی را که به روند وارد شدن زنان به استادیم ادامه دهند را تهدید به برخورد کرد.
هادی قائمی مدیر کمپین حقوق بشر در ایران گفت: «مقامات ایرانی می‌کوشند به تبعیض زنان و مردان ادامه بدهند ، اما زنان ایرانی با مقاومت و حرکت گام به گام در حال از بین بردن ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌ها هستند.»
قائمی افزود: «رفع موقتی ممنوعیت کافی نیست. رییس جمهور روحانی که در مورد حقوق زنان صحبت کرده است، باید به صورت عمومی و متداوم به این ممنوعیت شرم‌آور پایان دهند.»
ایران تنها کشوری در جهان است که در آن ورود زنان به استادیوم ورزشی برای تماشای بازی فوتبال مردان ممنوع است. این سیاست غیررسمی است که به وسیله مقامات مذهبی ایرانی از سال ۱۳۵۹، سک سال پس از پایگذاری جمهوری اسلامی ایران، حمایت می‌شود.
فعالان در داخل و خارج از کشور با دست زدن به اقدامات اعتراضی مسالت‌آمیز به روش‌های مختلف نسبت به ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه اعتراض کردند. به عنوان نمونه زنان با پوشش مردانه وارد استادیوم شدند و یا در اقدام دیگری آنها از فدراسیون جهانی فوتبال درخواست کردند تا به این ممنوعیت پایان دهد.
این ممنوعیت بر خلاف قوانین فیفا در مورد کشور‌هایی است که به جام جهانی صعود می‌کنند. بند ۴ از اساسنامه فیفا می‌گوید هر نوع تبعیض بر ضد گروهی از مردم «به شدت ممنوع و با مجازات‌های مانند تعلیق یا اخراج برخورد می‌شود.»
چندی پیش کمپین حقوق بشر در ایران با راه اندازی یک کارزار برضد این ممنوعیت نماهنگی را با عنوان «استادیوم» که توسط گروه آبجیز اجرا شده بود را قبل از شروع مسابقات جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه منتشر کرد که تا کنون بیش از ۵۰۰ هزار بار در شبکه‌های اجتماعی دیده شده است.
«تا زمانی که کاملا درها باز نشده‌اند مبارزه خواهم کرد»
با وجود درخواست‌های چند ساله از حسن روحانی برای برداشتن این ممنوعیت، تنها به صورت موقتی در تاریخ ۲۴ مهر ۱۳۹۷ به حدود یک صد تن از زنان اجازه داده شد تا وارد استادیوم آزادی شوند و بازی دوستانه ایران و بولیوی را تماشا بکنند، در حالی که تعداد زیادی از زنان پشت درهای بسته ایستاده بودند.
بیشتر زنانی که اجازه ورود به استادیوم را پیدا کرده بودند از اعضای خانواده و یا وابستگان بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران بودند. تعدادی از خبرنگاران زن، مسوولان ورزشی و بازیکنان تیم زنان در یک بخش اختصاصی در ورزشگاه بصورت جدا از مردان حضور داشتند.
یکی از فعالین اثرگذار در بر ضد این ممنوعیت به کمپین گفت: « سال‌ها یکی از دلایل مخالفت مراجع مذهبی ایران با حضور زنان در ورزشگاه، حرمت نگاه کردن زنان به اندام مردان و بازیکنان بوده است که با این حضور می‌توان نتیجه گرفت که الان دیگر مشکلی با این مسئله ندارند.»
او که خواست به دلیل تبعات امنیتی نامش ذکر نشود به کمپین گفت: «سفر نمایندگان زن مجلس به قم و صحبت در مورد موضوع و توجیه مراجع ظاهرا تاثیرگذار بوده است.»
طی سال‌های گذشته مقامات ایرانی و مذهبی تلاش کردند تا تبعیض علیه زنان در ممنوعیت ورود به ورزشگاه را با ادعاهایی مانند «آماده نبودن زیرساخت‌های استادیوم برای پذیرفتن زنان» توجیه کنند.
در این هفته دادستان عمومی ایران با حمایت از ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌ها اعلام کرد که زنان نباید اجازه داشته باشند تا مردان را با شورت کوتاه ببینند.
محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور گفت: «نگاه کردن زنان به بدن نیمه عریان مردان در ورزشگاه اشکال دارد و موازین کشور اسلامی زیر سوال می‌رود.»
او اضافه کرد: «رسانه‌هایی که از حضور زنان در ورزشگاه دفاع می‌کنند باید جواب قانع کنندهای به این موضوع بدهند. به مدیران نصیحت می‌کنم اگر این روند ادامه پیدا کند با آن برخورد می‌کنیم؛ چرا که در جامعه نباید زمینه ترویج گناه و معصیت را فراهم کنیم.»
اما بسیاری از کاربران ایرانی، منجمله افراد مشهور در شبکه‌های اجتماعی با او مخالفت کردند.
حسین ماهینی عضو تیم ملی فوتبال ایران در توییتی نوشت: «به امید روزی که نصف ازادی برا شما بشه»
برخی از فعالین ایرانی نیز هشدار دادند که تمجید و تعریف از رفع ممنوعیت موقفی ممکن است باعث گمراهی افکار عمومی شود-چرا که در سال جاری به زنان اجازه داده شد تا برای تماشای مسابقه فوتبال بین ایران و اسپانیا در جام جهانی وارد استادیوم آزادی شوند و آن بازی را بر روی پرده سینمایی مشاهده کنند- چرا که آنها می‌ترسند ممکن است منجر به برداشتن این ممنوعیت رسمی و به طور دائمی شود.
نیلوفر حامدی، خبرنگار در حساب توییتر خود نوشت: «به عنوان کسی که امشب پشت در موند، هیچ مشکلی با زن های داخل ورزشگاه ندارم و خیلی هم از تجربه ای که داشتن ذوق زدم. شل شدن قفل اون درها رو عقب نشینی آقایون می دونم و برای باز شدن کاملش می جنگم.»
زنان در ایران به دلیل فعالیت‌های مسالمت‌آمیز خود بر ضد این ممنوعیت مورد آزاد و اذیت و بازداشت قرار می‌گیرند. در اسفند ۱۳۹۵، ۳۵ نفر از زنانی که تلاش داشتند برای تماشای مسابقه تیم ملی وارد استادیوم شوند با وجود حضور رییس فدراسیون جهانی فوتبال در استادیوم بازداشت شدند.
هادی قائمی گفت: «زنان در ایران با آنکه با آزار و اذیت و بازداشت رو به رو می‌شوند، به صورت مسالمت‌آمیز بر ضد تبعیض و ممنوعیت دست به اعتراض می‌زنند.»
او افزود: «مدت طولانی است که دولت ایران به سازمان‌های ورزشی بین‌المللی و فعالان حقوق زنان در سرتاسر جهان بی‌اعتنای می‌کند. یک بار و برای همیشه این ممنوعیت باید برداشته شود.»
