حوزه جدید حضور نظامیان: رزمایش «قطع اینترنت» توسط سازمان پدافند غیر عامل اجرا میشود
به روز رسانی در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۹۷: وزیر ارتباطات در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۹۷ اعلام کرد که این «رزمایش» لغو شده است. او در توییت خود نوشت: «امروز در حاشیه دولت، همه از رزمایش! پرسیدند، دیشب، گزارش کردم که برای چک تابآوری زیرساخت بانکی در برابر تحریم روشهای دیگری جز قطع اینترنت “شرکت سداد” هم وجود داشت.گزارشی دریافت کردم که این برنامه “لغو” شده است.ضمنا سداد صلاحیت الزام شرکتها به انتقال سرورها به داخل کشور را ندارد»
بنابر اطلاعی که شرکت سداد – فعال در زمینه ارائه محصولات و خدمات نوین در زمینه پرداخت الکترونیکی- در تاریخ ۱ بهمن ۱۳۹۷ به وسیله ایمیل به مشتریان خود ارسال کرد، به دلیل آنچه که «رزمایش قطع اینترنت» عنوان شده، سرویسهای مالی این شرکت در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۹۷ به مدت دو ساعت قطع خواهد شد.
در واکنش به این خبر محمدجواد آذریجهرمی وزیر ارتباطات در پاسخ به سوالهای مطرح شده شهروندان در توییتر، که با هشتگ #رزمایش_قطع_اینترنت به این خبر اعتراض کردند، نوشت: «تصور کنید یک روز صبح متوجه بشید که تمام سامانههای بانکی بانک شما تا اطلاع بعدی از دسترس خارج شده است، چه حس و عکس العملی خواهید داشت؟ چه کسانی را مسئول میدانید؟» یک دقیقه بعد او در توییت دیگری نوشت: «سپاس، همین دلایل که در همین مدت کوتاه در قالب #نظرمردم طرح کردید؛ زیرساخت بانکداری الکترونیکی از زیرساختهای حیاتی کشور محسوب میشود، باید در برابر تهدیدات از جمله تحریم، مقاوم باشد. تست امروز پدافند غیرعامل بر روی شرکت سداد، برای سنجش تابآوری آن بوده و ارتباطی با اینترنت کشور ندارد.»
جهرمی در حالی موضوع را به تحریم ربط داد که مشخص نیست بر اساس کدام قانون و شرح وظیفه قانونی، سازمان پدافند غیر عامل اجاره دارد تا به شرکتهای خصوصی دستور قطع اینترنت جهانی را بدهد. رزمایش قطع اینترنت به درخواست سازمان پدافند غیرعامل، یک سازمان نظامی که مستقیم زیر نظر آیتالله علی خامنهای رهبر ایران فعالیت میکند و اطلاعیه شاپرک صورت میگیرد. شبکه الکترونیکی پرداخت کارت یا به اختصار شاپرک یک شرکت فعال در زمینه کارتهای بانکی است که به منظور ساماندهی نظام پرداختی با مشارکت بانکهای ایران در سال ۱۳۹۰ تأسیس شد.
استفاده از ادبیات نظامی در مورد اینترنت و همچنین بررسی «طرح ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی» در مجلس که بر اساس آن کنترل ورود و خروج اینترنت به کشور از دولت گرفت میشود و به نهادهای نظامی واگذار میکند، نشان از سیطره روز افزون نهادهای نظامی و امنیتی بر اینترنت ایران را دارد.
در این بیانیه آمده است: «پیرو اطلاعیه صادره از شاپرک و بنابر اعلام پدافند غیرعامل کشور، بهمنظور رزمایش قطع اینترنت بهاطلاع میرساند، تمام سرویسهای مبتنی بر کارت در تاریخ ۱۳۹۷/۱۱/۷ از ساعت ۱۰ تا ۱۲ به مدت دو ساعت قطع خواهد بود.»
علی اطلانشهلا خبرنگار روزنامه فنآوران که در حوزه تکنولوژی فعال است، و موضوع را پیگیری کرده در توییتر خود اعلام کرد که مدیر روابط عمومی سازمان پدافند غیرعامل در تماس تلفنی به او گفته است «که این یک مساله داخلی است و قرار نبوده این شکلی باشد»، اصلان نوشت: «با مدیر روابط عمومی سازمان پدافند غیرعامل امروز صبح صحبت کردم از رزمایش خبر نداشت. بعد از پیگیری، حاضر به مصاحبه نشد اما گفت که این یک مساله داخلی است و قرار نبوده این شکلی باشد و به زودی تکذیبیه میزنیم. تا این لحظه که هنوز نزدن!»
این شرکت در بیانیه خود به کاربران هشدار میدهد «در آینده نزدیک این رزمایش بهتناوب تکرار شده و در نهایت تمامی پذیرندگانی که دارای سرویس خارج از کشور هستند از سرویس پرداخت خارج خواهند شد.» بر همین اساس این شرکت به کاربران خود که دارای سرور در خارج از کشور هستند پیشنهاد میکند «نسبت به انتقال سرور خود به داخل کشور اقدام کنند».
یکی از اهداف راه اندازی شبکه ملی اطلاعات تفکیک ترافیک داخلی و خارجی بود به طوری که در سند الزامات شبکه ملی اطلاعات، انتقال سرورهای سازمانها و نهادهای دولتی به داخل کشور اجباری شده است اما در مورد سایر افراد حقیقی و یا حقوقی الزامی در نظر گرفته نشده است و در عوض با تصویب و اجرای سیاستهای توسط شورای عالی فضای مجازی تلاش میشود تا همه افراد حقیقی و یا حقوقی را تشویق به انتقال سرورهای خود به داخل کشور کنند.
قطعی و اختلال در اینترنت به ویژه ترافیک بینالملل یک سابقه طولانی در ایران دارد. در آخرین نمونه بعد از اعتراضهای سراسری در دی ماه ۱۳۹۷ در تاریخ ۹ دی ماه ۱۳۹۶ اینترنت به مدت نیم ساعت قطع بود در حالی که سرویسهای داخلی بدون مشکل به کار خود ادامه میدادند.