سوال حقوقی (۲۱): در چه شرایطی نیروهای انتظامی می‌توانند وارد خانه افراد شوند؟
سوال حقوقی ۲۱: در چه شرایطی نیروهای انتظامی می‌توانند وارد خانه افراد شوند؟ و آیا می‌توانند وسایل داخل منزل را با خود ببرند؟
چند وقت پیش نیروهای پلیس به یک مهمانی فامیلی که آنجا بودیم وارد شدند و صاحب مهمانی و چندین نفر از مهمانان را با خود به نیروی انتظامی شعبه خیابان وزرای تهران بردند. در زمان حضور مامورین در خانه، آنها گیرنده ماهواره‌ای و مشروبات الکلی را هم با خود بردند. در حالی که اگر آنها وارد خانه نمی‌شدند، هیچ‌کدام از اینها را نمی‌دیدند. اما الان برای هر کدام از اینها قرار است جریمه کنند. در چه شرایطی نیروهای انتظامی می‌توانند وارد خانه افراد شوند؟ و آیا می‌توانند وسایل داخل منزل را با خود ببرند؟ آیا نگهداری مشروبات الکلی در خانه که کسی آنها را نمی‌بیند هم مجازات دارد؟
پاسخ: نگهداری مشروبات الکلی در منزل یا خودرو طبق قانون مجازات اسلامی جرم محسوب می‌شود. طبق ماده ۷۰۲ قانون مجازات اسلامی «هرکس مشروبات الکلی را بسازد یا بخرد یا بفروشد یا در معرض فروش قرار دهد یا حمل یا نگهداری کند یا در اختیار دیگری قرار دهد به شش ماه تا یک سال حبس و تا هفتاد و چهار(۷۴) ضربه شلاق و نیز پرداخت جزای نقدی به میزان پنج برابر ارزش عرفی (تجاری) کالای یادشده محکوم می‌شود.»
بنابراین، از نظر قانون صاحب خانه‌ای که در آنجا مشروبات الکلی نگهداری شده مرتکب جرم شده‌است مگر این که موفق شود ثابت کند مشروبات متعلق به او نبوده است. همچنین براساس قانون، هر یک از مهمانان که مصرف مشروبات الکلی توسط آنها ثابت شود متهم خواهند بود.
در مورد این که آیا ماموران انتظامی اجازه داشته‌اند در هنگام شب وارد منزل شوند و اشخاص را بازداشت کرده و اموالی را ضبط کنند باید به این نکات توجه شود:
اول: احتمالا ماموران با پرونده شما به عنوان جرم مشهود برخورد کرده‌اند. یکی از مصادیق جرم مشهود زمانی است که عمل مجرمانه (در اینجا مصرف و نگهداری مشروبات الکلی)، در مقابل چشم یا در حضور ضابطان دادگستری (در اینجا نیروی انتظامی) واقع شود یا ماموران یاد شده بلافاصله در محل وقوع جرم حضور یابند و یا آثار جرم را بلافاصله پس از وقوع مشاهده کنند (ماده ۴۵ قانون آیین دادرسی کیفری).
دوم: در موارد جرم مشهود مانند پرونده شما، قانون به ماموران نیروی انتظامی اجازه داده که بدون دستور قضایی تمام اقدامات لازم را به منظور حفظ آلات، ادوات، آثار، علائم و ادله وقوع جرم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم و یا تبانی به‌عمل آورند، تحقیقات لازم را انجام دهند و بلافاصله نتایج و مدارک به دست آمده را به اطلاع دادستان برسانند. همچنین چنانچه شاهد یا مطلعی در صحنه وقوع جرم حضور داشته باشد، اسم، نشانی، شماره تلفن و سایر مشخصات ایشان را اخذ و در پرونده درج می‌کنند (ماده ۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری).
سوم: در مورد امکان بازداشت، ماموران فقط در صورتی می‌توانند متهم را بازداشت نمایند که قرائن و امارات قوی بر ارتکاب جرم مشهود توسط وی وجود داشته باشد (ماده ۴۴ قانون آیین دادرسی کیفری). بنابراین، صرف حضور در محلی که مشروبات الکلی نگهداری شده نمی‌تواند دلیل قوی بر وقوع جرم تلقی شده و بازداشت اشخاص را توجیه کند.
ضمنا توجه داشته باشید که بر طبق ماده ۴۷ قانون آیین دادرسی کیفری، «هرگاه فردی خارج از وقت اداری به علت هریک از عناوین مجرمانه تحت نظر قرار گیرد، باید حداکثر ظرف یک ساعت مراتب به دادستان یا قاضی کشیک اعلام شود. دادستان یا قاضی کشیک نیز مکلف است موضوع را بررسی نماید و در صورت نیاز با حضور در محل تحت نظر قرار گرفتن متهم اقدام قانونی به عمل آورد.»
