فعالان حقوق افراد دارای معلولیت: اپل به تبعیض علیه نابینایان فارسیزبان پایان دهد
گروهی از فعالان حقوق افراد دارای معلولیت در نامهای سرگشاده از شرکت اپل خواستند تا با پشتیبانی از زبان فارسی در تکنولوژی صفحهخوان خود موسوم به «ویساور» (Voice Over)، به تبعیض علیه فارسیزبانان پایان دهد. از آنجا که تکنولوژیهای صفحهخوان در حال حاضر مهمترین ابزار نابینایان جهت بهرهمندی از دستگاههای ارتباطی و اطلاعاتی مانند رایانه و تلفن همراه هستند، پشتیبانی نکردن تکنولوژی صفحهخوان شرکت اپل از زبان فارسی، عملا تجهیزات الکترونیکی و ارتباطی این شرکت را برای نابینایان فارسیزبان غیر قابل استفاده کرده است.
شرکت اپل دسترسیپذیری را از اولویتهای طراحی محصولات این شرکت و خود را از پیشگامان دسترسیپذیری در تکنولوژی میداند. نوآوری های مکرر این شرکت در زمینه دسترسیپذیری نیز یکی از دلایل اصلی جاذبه محصولات این شرکت برای افراد دارای معلولیت در سراسر جهان و بخصوص موجب اشتیاق فارسیزبانان دارای معلولیت برای دستیابی به فراگیری کامل و امکان استفاده از محصولات این شرکت است. برای مثال قابلیت Voice Control که در تابستان ۱۳۹۸ توسط این شرکت معرفی شد، به کاربران این اجازه را میدهد که به جای استفاده مستقیم از دستگاه، با فرمانهای صوتی از آن استفاده کنند. Voice Control با ابزار Siri تفاوتهای اساسی دارد، خصوصا با هدف بهبود دسترسیپذیری کاربران دارای معلولیت طراحی شدهاست و توانایی انجام فرمانهای پیچیده و گستردهتری را نسبت به Siri دارد.
همچنین جهت حفظ حریم خصوصی، این ابزار صدای کاربر را شناسایی میکند و نسبت به صداهای دیگر واکنش نشان نمیدهد. به علاوه، دقت بالای این نرمافزار توانایی تشخیص فرمانهای افراد دارای لکنت زبان را هم ممکن میکند. اما بدون امکان استفاده از زبان فارسی، هیچکدام از این نوآوریها برای جمعیت صد و ده میلیون نفری فارسیزبانان سراسر جهان قابل دسترسی نیست.
ماده ۹ کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت بر ایجاد برابری از طریق فراهم کردن زندگی مستقل برای افراد دارای معلولیت تاکید میکند و ایجاد دسترسیپذیری در وسایل ارتباطی، اطلاعاتی و سایر خدمات الکترونیکی را از اقدامات لازم در این جهت میداند. اگرچه ایالات متحده آمریکا این کنوانسیون را تصویب نکرده، اصول این کنوانسیون به عنوان موارد اساسی دسترسی به برابری و حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در اکثر نقاط جهان از جمله در قانون حمایت از آمریکاییان دارای معلولیت به رسمیت شناخته شده است.
از این رو جمعی از حامیان حقوق افراد دارای معلولیت از طریق یک کمپین آنلاین و نامهای سرگشاده خطاب به شرکت اپل که تا زمان نگارش این مطلب به امضای بیش از ۹۰۰ نفر رسیده است، از این شرکت خواستند که «با اضافه کردن زبان فارسی به مجموعه زبانهای صفحهخوان وویساُور روی محصولات این شرکت از جمله آیفون، به اعمال تبعیض نسبت به افراد نابینا و کمبینای فارسیزبان پایان دهد.»
در نامه این کمپین که با حمایت گروهی از فعالان حقوق افراد دارای معلولیت در ایران و آمریکا و به منظور متقاعد کردن شرکت اپل برای رفع تبعیض نوشته شده، آمده است: «بر اساس قوانین بینالمللی حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت و به خصوص قانون ADA که قانون حمایتی افراد معلول در کشور آمریکا، مهد اینترنت و محصولات اپل است، تمامی امکانات عمومی باید برای همه افراد، فارغ از نوع معلولیتشان قابل دسترسی باشد.» کاربران در سراسر جهان هنوز این فرصت را دارند که با مراجعه به صفحه آنلاین این کمپین و افزودن امضای الکترونیکی، حمایت خود را از این کمپین ابراز کنند.
لازم به ذکر است که افزودن زبان فارسی به نرمافزارهای شرکت اپل نه تنها به دسترسیناپذیری، بلکه به محرومیت جمعیت عظیم کاربران فارسیزبان در سراسر جهان پایان میدهد. شرکت اپل که تنها در پاییز سال ۱۳۹۶ زبان فارسی را رسما به کیبورد خود اضافه کرد، همچنان نسبت به کاربران فارسیزبان خود تبعیض قائل شده و امکان استفاده از این زبان را در بسیاری از تکنولوژیهای خود از جمله موقعیتیابی یا مسیریابی صوتی (GPS)، کتابخوان، دیکته و خوانش پیامها و ایمیلها از این جمعیت وسیع کاربران سلب میکند.