سوال حقوقی شماره (۳۳): در صورت قطع مستمری افراد دارای معلولیت توسط بهزیستی چه می‌توان کرد؟
سوال: من به دلیل معلولیت جسمی ۱۲ سال است که در بهزیستی پرونده دارم. از ۵ سال پیش مستمری برای من برقرار شد اما چند ماه پیش بدون این که به من اطلاع بدهند ناگهان مستمری من را قطع کردند. هرچقدر به مددکارم در بهزیستی مراجعه می‌کنم جواب درستی به من نمی‌دهد. می‌خواستم بپرسم از نظر قانونی چطور می‌توانم پیگیری کنم؟
پاسخ: بر اساس ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان، «دولت مکلف است کمک‌هزینه معیشت افراد دارای معلولیت بسیار شدید و یا شدید فاقد شغل و درآمد را به میزان حداقل دستمزد سالانه تعیین و اعتبارات لازم را در قوانین بودجه سنواتی کشور منظور نماید.»
بنابراین، شما در صورت داشتن دو شرط، مشمول دریافت مستمری ماهانه از بهزیستی خواهید بود و قطع مستمری شما غیر‌قانونی است: اول این که درجه و میزان معلولیت شما بر روی کارت معلولیت یا در پرونده، به عنوان «شدید» یا «بسیار شدید» تعیین شده باشد. پس اگر معلولیت شما «متوسط» یا «خفیف» تعیین شده، قانونا بهزیستی تکلیفی برای پرداخت مستمری به شما ندارد. شرط دوم این است که شما باید فاقد شغل و درآمد باشید. بنابراین، اگر دارای شغل، حتی پاره‌وقت باشید یا از محل دیگری مثل اجاره خانه یا مغازه، درآمد کسب کنید، دیگر واجد شرایط دریافت مستمری نخواهید بود.
در صورتی که هر دو شرط بالا را دارید و باز مستمری شما قطع شده‌است، می‌توانید موضوع را از مراجع قانونی به شرح زیر پیگیری کنید. در تمام پیگیری‌ها و شکایاتی که ذکر می‌شود، این چند نکته را حتما رعایت کنید:
اولا خود شما یعنی فرد دارای معلولیتی که مستمریش قطع شده باید شکایت را طرح و امضا کند. اعضای خانواده فقط در صورتی که رسما وکیل یا قیم شما باشند می‌توانند به جای شما، به مراجع مربوطه مراجعه و شکایت کنند.
ثانیا برای نتیجه‌گیری بهتر، سعی کنید چند فرد دارای معلولیت با شرایط مشابه را با خود همراه کنید تا به مشکل شما بیشتر توجه شود و بتوانید با یک اقدام جمعی شرایط را برای جامعه افراد دارای معلولیت بهبود ببخشید. البته توجه داشته باشید که برخی مراجع، شرط کرده‌اند که برای طرح شکایات جمعی، باید یک نفر به عنوان نماینده انتخاب و به عنوان شاکی معرفی شود. بنابراین، ممکن است تصمیم بگیرید که چندین شکایت فردی را همزمان و هماهنگ مطرح و پیگیری کنید.
سوم این که تنظیم متن شکایت و مدارک ضمیمه شده بسیار اهمیت دارد. متن شکایت شما باید خوانا و خالی از هر نوع توهین و توضیحات غیرضروری باشد. مشخصات شما به عنوان شاکی دقیقا ذکر شود و پیگیری‌ها را با ذکر تاریخ بیان کند. همچنین، مدارک کافی مانند پرینت حساب بانکی مربوط به پرداخت مستمری که قطع شدن آن را کاملا نشان بدهد و یا هر نوع مکاتبه دیگری که در این مورد داشته‌اید را ضمیمه کنید. در صورتی که از سیستم آنلاین برای ثبت شکایت استفاده می‌کنید، توضیحات سایت را با دقت مطالعه کنید تا بهتر نتیجه بگیرید.
نهایتا این که پیگیری بعد از ثبت شکایت بسیار دارای اهمیت است. در شکایات آنلاین، شماره پیگیری در اختیار شما قرار می‌گیرد که باید به دقت ضبط و نگهداری کنید چون بدون آن شماره، عملا نخواهید توانست شکایت خود را پیگیری کنید.
به طور کلی، چهار مرجع برای طرح شکایات شما صلاحیت دارند:
۱. شکایت رسمی در سازمان بهزیستی: در تمامی ادارات بهزیستی استان‌ها، دفتری مخصوص بازرسی و رسیدگی به شکایات وجود دارد که شما می‌توانید شکایت خود را به آنجا تحویل دهید. همچنین برخی استان‌ها اقدام به راه‌اندازی سامانه‌های اینترنتی برای ثبت و رسیدگی به شکایات کرده‌اند که می‌توانید از آن طریق نیز شکایت خود را به صورت آنلاین ثبت و پیگیری کنید.
اطلاعات تماس دفتر مدیریت عملکرد (بازرسی و پاسخگویی به شکایات) بهزیستی کل کشور از این قرار است:
سامانه ارسال پیام کوتاه: ۳۰۰۰۸۵۳۰
تلفن مستقیم: ۰۲۱۶۶۷۰۰۳۳۶
۲. ثبت شکایت در سامانه مربوطه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی: از آنجایی که وزارت رفاه، نهاد بالادستی سازمان بهزیستی و حلقه رابط میان این سازمان با دولت و مجلس است، مسوولیت اقدامات و تصمیمات این سازمان در نهایت متوجه وزارت رفاه می‌باشد. بنابراین، در صورتی که پیگیری‌های شما با سازمان بهزیستی مربوطه نتیجه‌بخش نباشد، و یا حتی همزمان با پیگیری در سازمان بهزیستی و به منظور تسریع در رسیدگی به موضوع، می‌توانید شکایت خود را با وزارت رفاه نیز مطرح کنید. آدرس سایت ثبت شکایات وزارت رفاه: https://pm.mcls.gov.ir/fa/samane
۳. سازمان بازرسی کل کشور: این سازمان به منظور نظارت قوه قضاییه نسبت به حسن جریان امور و اجرای صحیح قوانین در دستگاه‌های اداری ایجاد شده است. اگر پس از رسیدگی به شکایات شما، این سازمان وقوع تخلف را احراز کند نتیجه را به وزارت رفاه اعلام خواهد کرد. شماره تلفن ۱۳۶، راه ارتباط تلفنی با این سازمان است. همچنین سامانه ثبت شکایات این سازمان به نشانی زیر، راه دیگری برای پیگیری مشکل شماست: https://shekayat.bazresi.ir/
۴. طرح شکایت در دیوان عدالت اداری: دیوان عدالت اداری یک مرجع قضایی است که وظیفه رسیدگی به شکایات شهروندان از تصمیمات و اقدامات مقامات و نهاد‌های دولتی را بر عهده دارد. نکته مثبت دیوان در مقایسه با سایر مراجع این است که اگر به نفع شما رای قطعی صادر شود، رای صادره لازم‌الاجرا خواهد بود و مسوولان مربوطه نمی‌توانند به هیچ بهانه از اجرای آن سر بازبزنند. از آنجایی که دیوان یک مرجع قضایی است و موفقیت در آن نیازمند طرح یک شکایت مستدل و مستند است، پیشنهاد می‌کنیم که حداقل در مرحله تنظیم متن شکایت‌نامه با یک وکیل متخصص در امور شکایات اداری مشورت کنید.
