محرومیت از تحصیل دانشجوی نخبه پیرو آیین یارسان: «گفتند بنویس مسلمان هستی»
سیاوش حیاتی، شهروند یارسانی محروم از تحصیل در مصاحبه با کمپین حقوق بشر در ایران گفت که دلیل اعتقاد به آیین یارسان اجازه دفاع از پایان نامه‌اش از او سلب و محروم از تحصیل شده است.
آقای حیاتی به کمپین گفت که در حراست و معاونت تحصیلات تکمیلی از او خواسته‌اند اعتقاد مذهبی خود را در فرم‌ها از یارسان به مسلمان تغییر دهد.
آئین یارسان سابقه‌ای بیش از هفتصد ساله دارد و پیروانش که به قومیت‌های ترک، کرد و لک تعلق دارند عمدتا در غرب ایران، شرق و شمال عراق و قره باغ قفقاز ساکن هستند. شمار زیادی از پیروان این آئین هم بر اثر کوچ و مهاجرت در مناطق مختلف ایران پراکنده شده‌اند. آیین یارسان در قانون اساسی ایران به رسمیت شناخته نشده و پیروان این آیین، آداب و آیین‌های خود را معمولا در خفا به جا می‌آورند و از فعالیت در امور سیاسی پرهیز می‌کنند، با این حال شاهد موارد زیادی از فشار و آزار و اذیت اکثرا از جانب مسلمانان تندرو بوده‌اند.
سیاوش حیاتی، سخنگوی مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان که از تحصیل در مقاطع عالی محروم شده در مصاحبه با کمپین گفت: «من مدرک کارشناسی‌ام را از دانشگاه رازی گرفتم و برای کارشناسی ارشد، سهمیه استعدادهای درخشان داشتم. دانشجوی ممتاز بودم و در کنکور سراسری هم نفر اول پذیرفته شدگان علوم سیاسی دانشگاه رازی بودم یعنی بالاترین رتبه را داشتم. منتهی به من توصیه کردند که از سهمیه استعدادهای درخشان استفاده کنم چون برای دکترا هم امتیاز محسوب می‌شد. دروس نظری تمام شد واحدهایم را پاس کردم و پایان نامه ام در گروه آموزشی تصویب شد. من شرایط اولیه استعدادهای درخشان برای ورود بدون کنکور برای دکترا را هم داشتم رفتم استفاده کنم گفتند باید یک مقاله هم از پایان‌نامه‌ات استخراج کنی. اما دیگر اجازه دفاع از پایان نامه به من ندادند.»
آقای حیاتی توضیح داد: «در معاونت تحصیلات تکمیلی به من گفتند یک نامه محرمانه روی پرونده شما است. گفتم یک نسخه به من بدهید گفتند محرمانه است و ندادند. صفحه مرا در دانشگاه بستند و امکان ورود من برای ادامه کارهای اداری‌ام بسته شد. نامه نوشتم برای رئیس دانشگاه و خواستم که به این مساله رسیدگی کند متاسفانه بعد از شش ماه پاسخی به من ندادند. رفتم برای پیگیری و گفتند ارجاع شده به معاونت تحصیلات تکمیلی. رفتم آنجا گفتند که در فرم مربوط به دانشگاه گزینه ادیان را سایر زده و نوشته ام یارسان هستم. گفتند که در قانون اساسی، اقلیت مذهبی شناخته نشده هستید و طبق مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی شما حق تحصیلات تکمیلی ندارید.»
بر اساس قانون اساسی جمهوری اسلامی، «ایرانیان زرتشتی، کلیمی و مسیحی تنها اقلیت‌های دینی شناخته میشوند که در حدود قانون در انجام مراسم دینی خود آزادند و در احوال شخصیه و تعلیمات دینی بر طبق آیین خود عمل می‌کنند.» ایرانیان یارسانی، مندائی، بهایی و دیگر اقلیت‌های دینی، شامل این قانون نمی‌شوند و محرومیت از تحصیل، مصادره اموال، عدم صدور پروانه کسب‌وکار و جلوگیری از استخدام از محدودیت‌هایی است که در ایران با آن مواجه هستند.
در تیرماه ۱۳۹۴ سید سعید حیدری طیب، نماینده وقت کرمانشاه در مجلس شورای اسلامی، طی یک تذکر کتبی، عنوان کرد که با اینکه جمعیت قابل توجهی از استان کرمانشاه را اقلیت یارسان تشکیل می‌دهد، ولی چه در مراحل گزینش و چه در محاکم قضایی حقوق اساسی و شهروندی آنان نقض می‌شود، شهادت آنها در محاکم قضایی مورد قبول قرار نمی‌گیرد و در گزینش اداری نیز رد صلاحیت میشوند.
سیاوش حیاتی به کمپین گفت: «هم در حراست دانشگاه و هم معاونت تحصیلات تکمیلی به من گفتند که این تیک درباره ادیان را عوض کن و بنویس مسلمان، در غیر این صورت کاری از دست ما بر نمی‌آید.به اصطلاح می‌خواستند تقیه کنم من نپذیرفتم و گفتم تقیه دروغ است و من نمی‌کنم. گفتم من آدم متعصب مذهبی نیستم همانطور که شما در خانواده شیعه به دنیا آمدید به شما می‌گویند شیعه، من هم در خانواده یارسان دنیا آمده‌ام. به اصول انسانی اعتقاد دارم و حتی کسانی که به هیچ مذهبی اعتقاد ندارند حق حیات، حق زندگی و حق تحصیل دارند. زیاد صحبت کردیم ظاهرا حسن نیت داشتند اما در عمل می‌خواستند من در پروسه استحاله قرار بگیرم. پرس و جو کردم دیدم تمام کسانی را که از یارسان به تحصیلات تکمیلی رفته‌اند مجبور کرده‌اند که بگویند مسلمان هستیم. من قبول نکردم.»
آقای حیاتی روز دوشنبه ۱۳ آبان ماه با مسول حراست دانشگاه رازی کرمانشاه دیدار کرده است او به کمپین گفت: «شهریور باید از پایان نامه ام دفاع می کردم اجازه ندادند مراجعه کردم به مسولان مربوطه و گفتم حتما باید کتبا به من اعلام بکنید اما چون اعلام کتبی بار حقوق بشری برای شان دارد به من گفتند که شما فعالیت های بیرون از دانشگاه دارید. گفتم فعالیت من بیرون از دانشگاه در ارتباط با همین تبعیض ها بوده که شما علیه قومیت ها دارید. جدا از این فعالیت بیرون از دانشگاه من اصلا ارتباطی با دانشگاه ندارد مگر دادگاهی مرا محکوم کرده؟ حتی کمیته انضباطی هم یک تذکر به من نداده. جوابی نداشتند. یک نامه برای رئیس دانشگاه نوشتم و در نهایت روز دوشنبه یک جلسه با وساطت برخی اساتید با مسئول حراست دانشگاه جلسه داشتیم به صراحت از حق خودم دفاع کردم و گفتند یک فرصتی بدهید از طریق وزارت خانه پی گیری کنیم.
سخنگوی مجمع مشورتی فعالان مدنی یارسان به کمپین گفت: «به صورت غیر مستقیم به من گفتند که نهادهای امنیتی مانع هستند به اضافه گزینش وزارت علوم. رئیس دانشگاه هم قادر به این نیست شنیده‌ام که با وزیر علوم هم وقت گرفته در این مورد صحبت کند اما اگر مساله در سطح کلان مثل وزارت یا شورای عالی امنیت حل نشود امید زیادی به گشایش نیست. پایان‌نامه من هم درباره موانع موجود در مشارکت‌های سیاسی و اجتماعی آیین یاری است. استاد راهنما و استاد مشاور من تایید کرده بودند و راهنمای من پایان نامه‌ام را عالی ارزیابی کرد. اما به مرگ گرفته‌اند که ما به تب راضی باشیم. می‌خواهند نتوانم مقاله‌ای از پایان نامه‌ام استخراج کنم و سهمیه دکترا را از دست بدهم. در کنکور هم که برایشان محروم کردن از تحصیل آسان‌تر است.»
شهروندان یارسانی در حالی از تحصیل در دانشگاههای ایران محروم هستند که طبق اصل سی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، دولت موظف است وسایل آموزش و پرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسایل تحصیلات عالی را تا سر حد خودکفایی کشور به طور رایگان گسترش دهد.
مجمع مشورتی فعالان مدنی جامعه یارسان متشکل از نمایندگان شماری از مردم یارسان است که اهداف خود را «حفظ هویت آیینی»، «رسیدن به آشتی ملی»،«کسب آزادی»، «حق برابری با سایر شهروندان» و «رفع تبعیض های همه جانبه» تعریف کرده است که در چارچوب قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اعلامیه ی جهانی حقوق بشر و سایر عهدنامه‌های بین المللی مربوط به حقوق اساسی انسانها و در همراهی و همگامی با سایر هموطنانی که اهداف فوق را پیگیری می‌نمایند، تلاش و کوشش می‌کند و برای رسیدن به اهداف خود از شیوه‌های کاملاً مدنی و مسالمت آمیز پیروی می‌نماید.
