اعتراضات به سرنگونی هواپیمای مسافری؛ گزارش شاهدان عینی از تجمعات روز شنبه

هزاران نفر ازمردم ایران در اعتراض به شلیک موشک به هواپیمای مسافربری اوکراینی و سه روز پنهان کاری و دروغگویی مقامات این کشور در این زمینه، روز شنبه ۲۱ دی ماه در شهرهای مختلف دست به تجمعات اعتراضی زدند. در تهران و در مقابل دانشگاه امیرکبیر، نیروهای گارد ویژه به سوی معترضان گاز اشک آور شلیک کردند و در برخی نقاط اعتراضات به درگیری کشیده شد.

در ساعات نخستین روز یکشنبه هم گزارش ها و تصاویر منتشر شده از تهران، از حضور گارد ویژه در خیابان ها حکایت دارد. یک روزنامه نگار در تهران به کمپین حقوق بشر در ایران گفته است که صبح روز یکشنبه اکثر خیابان ها و میدان های اصلی تهران نیروهای گارد ویژه مستقر شده اند. موتورسواران و ماشین های آب پاش و گارد ویژه به صورت مشهود در خیابان ها حضور دارند و فضای تهران، فضایی امنیتی است.

بامداد چهارشنبه هواپیمای اوکراینی که با ۱۷۶ سرنشین دقایقی بعد از برخاستن از فرودگاه امام خمینی در تهران سقوط کرد و همه سرنشینان آن کشته شدند. مقام های جمهوری اسلامی، نقص فنی را علت سقوط این هواپیما عنوان کردند و سه روز پس از فاجعه، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در بیانیه‌ای رسمی پذیرفت که پدافند سپاه پاسداران دچار خطا شده و به اشتباه این هواپیما را هدف گرفته است.

یک شاهد عینی به کمپین حقوق بشر در ایران گفته است که مردم روز شنبه در اعتراض به دروغگویی های مکرر حاکمیت جمع شده بودند و می خواستند برای قربانیان هواپیما شمع روشن کنند اما با نیروهای سرکوبگری مواجه شدند که برای مقابله با آنها صف کشیده بودند.

یک فعال دانشجویی به کمپین گفت: “انجمن ترقی خواه پلی تکنیک (امیرکبیر) اعلام فراخوان داده بود برای ساعت ۵ و نیم عصر شنبه برای شمع روشن کردن و گرامیداشت یاد کشته شدگان . انجمن اسلامی دانشگاه صنعتی شریف هم چنین اعلامی کرده بود و در این دو دانشگاه، دانشجویان جمع شدند اما فقط دانشجویان نبودند مردم هم به آنها پیوستند هرچند که نیروهای گارد ویژه با بستن درهای دانشگاه پلی تکنیک مانع از پیوستن مردم به دانشجویان می شدند اما فعالان این دانشگاه اعلام کرده بودند که مردم پل کالج(حافظ) جمع شوند و تجمع همان جا شکل گرفت.”

به گفته این فعال دانشجویی “در اعتراضات ۸۸ شعار این بود که نترسید نترسید ما همه با هم هستیم و حالا مردم شعار می دهند بترسید بترسید ما همه با هم هستیم. یعنی ما مردم با هم هستیم و تکلیف مان با شما یعنی حکومت مشخص است و به قطع یقین هیچ کدام هم حتی کوچکترین انگیزه ای برای معامله با حاکمیت ندارند. می گویند اینها باید بروند.”

در ویدئوهایی که در شبکه های اجتماعی از تجمع دانشگاه امیرکبیر و پل کالج منتشر شده شعارهای “غلط کردی خطا کردی، فرمانده کل قوا استعفا استعفا، مرگ بر ستمگر چه شاه باشه چه رهبر، جمهوری اسلامی نابود باید گردد، هزار و پونصد نفر کشته آبان ما و به من نگو فتنه گر، فتنه تویی ستمگر” شنیده می شود. از دیگر شعارهایی که در این تجمع و تجمع دانشگاه شریف سر داده شد “مرگ بر این ولایت، این همه سال جنایت، خامنه ای قاتل است ولایت اش باطل است، دیکتاتور سپاهی داعش ما شمایی، سپاه بی کفایت مایه ننگ ملت و سلیمانی قاتله، رهبرش هم جائره” در ویدئوهای منتشر شده در شبکه های اجتماعی شنیده می شود.

یک شاهد عینی به کمپین گفت: “قرار ابتدایی این بود که در سکوت شمع روشن کنیم اما وقتی رفتیم دیدیم که نیروهای سرکوبگر آمده اند. چرا باید این همه نیرو مستقر کنند و ماشین های انتظامی آژیرکشان رد شوند و موتورسوارها ایجاد رعب و وحشت کنند؟ چرا سر چهارراهها تعداد زیادی مامور مسلح گذاشتند؟ این مساله موجب عصبانیت بیشتر مردم شد. مردم هم شاکی بودند از حاکمیت دروغگو و هم این که حاکمیت ادعا می کند که من از لحاظ  نظامی قوی هستم اما فرق بین یک کروز و هواپیمای مسافربری را نمی تواند تشخیص بدهد و نیروی نظامی اش را برای سرکوب مردم به کار می گیرد. هنوز هم هیچ کسی استعفا نکرده با اینکه ۱۷۶ نفر کشته شدند هیچ مقام رسمی سخنرانی نکرده بیانیه و نامه زده اند اما نیامدند سخن بگویند با مردم و عذرخواهی کنند در حالیکه برای یک نفری که جزو خود حاکمیت بود سه روز عزای عمومی اعلام کردند و ۵ روز مملکت رسما به خاطر قاسم سلیمانی تعطیل بود اینها ما را اذیت می کند و من دیدم که مردم چقدر خشمگین بودند که جان انسان ها از سوی حکومت تعیین قیمت می شود، تعیین ارزش می شود و به انسان به عنوان یک انسان نگاه نمی کنند بلکه به عنوان یک ابزار نگاه می کنید. ابزاری که هروقت حکومت دلش بخواهد ما عزاداری کنیم هر وقت دلش بخواهد ما شادی کنیم و هروقت دلش بخواهد ما را بکشد و هر بلایی سر ما بیاورد. جریحه دار شدن عواطف انسانی در جنبه های مختلف تلنبار شده و به شکل های مختلف خود را نشان می دهد. اعتراضات آبان رخ داد ۱۵۰۰ نفر را کشتند و آمار هم ندادند زیر سایه قضیه قاسم سلیمانی به حاشیه بردند اما با اولین جرقه ای که می شد زد مردم آمدند و یاد آنها را هم زنده نگه داشتند و در شعارها از کشته شدگان آبان هم گفتند.”

در شهرهای رشت، اصفهان، همدان، کرمان، ساری، بابل، ارومیه و شیراز هم تجمع های مشابهی در روز شنبه برگزار شده و جمعی از دانشجویان در پردیس هنرهای زیبای دانشگاه تهران  صبح روز شنبه به یاد قربانیان هواپیمای مسافربری شمع روشن کرده بودند.

یک شاهد عینی از مقابل دانشگاه امیرکبیر تهران به کمپین گفت: “درهای دانشگاه را بسته بودند مردم اما فشار آوردند د شکسته شد یک عده ای رفتند تو و باز در را قفل زدند. سه مرحله این اتفاق افتاد و در شکسته شد مردم رفتند تو.  تلاش می کردند ارتباط بین داخل دانشگاه و بیرون دانشگاه را قطع کنند و تمام راهای منتهی را بسته بودند. از آب پاش، گاز اشک آور و باتوم استفاده کردند. وقتی که شعارها تندتر و علیه رهبر شد گاز اشک آور زدند اما هر چی فشار می آوردند مردم توی رویشان می ایستادند تا جایی که چند نفر لباس شخصی در پناه حمایت گارد ویژه از مردم فیلم می گرفتند و وقتی یکی از لباس شخصی ها نزدیک شد و از یک پسر جوان فیلم می گرفت یک خانمی با لگد این لباس شخصی را زد و اجازه نداد به فیلمبرداری اش ادامه دهد.”

به گفته این شاهد عینی “ماموران گارد ویژه مردم را هول می دادند و به مردم گستاخی می کردند اما خیلی از جمعیت زنان بودند که توی روی ماموران می ایستادند. با ماموران حرف می زدند و از قربانیان هواپیما می گفتند از موشک و دروغ های مقامات اما  ماموران سعی در متفرق کردن داشتند و می گفتند که باید از اینجا بروید و اینها به ما ربطی ندارد اما مردم می ایستادند و می پرسیدند یعنی چی به شما ربطی ندارد؟”

شاهد عینی دیگری در خیابان ولیعصر تهران به کمپین گفت: “گارد ویژه رسما تلاش داشت با ایجاد رعب ما را متفرق کند. به ما می گفتند آن طرف جلوی دانشگاه گاز اشک آور زده ایم نمی توانید بروید. خانم ها می گفتند مهم نیست ما ماسک می زنیم می رویم. ما قرار بود ساعت ۷ در میدان ولیعصر جمع شویم اما نگذاشتند. درگیری که در سمت حافظ و دانشگاه بالا گرفته بود اکثر ماموران به ان سمت رفتند و مردم توانستند در میدان ولیعصر در پیاده روها شمع روشن کنند و عکس های کشته شدگان هواپیما را بگذارند. مردم با هم حرف می زدند و می گفتند که جکومت جنایت کرده و شعار می دادند که این انتقام سخت رو، از من و تو می‌گیرن”.

اشاره این شعار به اظهارات مقام های جمهوری اسلامی است که بعد از کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس توسط آمریکا وعده انتقام سخت داده بودند.

شاهدان عینی از بازداشت عده ای از تجمع کنندگان خبر داده اند هرچند که از تعداد بازداشت شدگان و اینکه آیا همچنان بازداشت هستند یا شنبه شب آزاد شده اند خبری در دست نیست اما خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران  گزارش که راب مک ایر، سفیر بریتانیا در تهران در محل تجمع معترضان به شلیک موشک سپاه به هواپیمای مسافربری، بازداشت و پس از چند ساعت آزاد شد. خبرگزاری تسنیم مدعی شده است که راب مک‌ایر “در تجمع معترضان حاضر شده و اقدام به سازماندهی و تحریک و هدایت برخی اقدامات رادیکال و ساختارشکنانه کرده بود.”

وزیر خارجه بریتانیا با انتشار بیانیه ای بازداشت سفیر خود در تهران را اقدامی “بی دلیل و ناموجه” و “نقض فاحش” قوانین بین المللی خوانده است.