شکنجه، ناپدیدسازی قهری و دادرسی ناعادلانه و غیر شفاف؛ نگرانی از وضعیت فرشاد دستمردی
نگرانی‌ها درباره یکی از معترضان خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» که با اتهاماتی چون لیدری اعتراضات روبروست، شدت گرفته است. فرشاد دستمردی، جوشکار و بوکسور ۳۲ ساله لُر ساکن شهر دهدشت در استان کهگیلویه و بویراحمد پس از بازداشت خودسرانه و بی‌خبری چندین‌ماهه خانواده از وی و همچنین تحمل جراحات شدید جسمی و روحی در اثر شکنجه و رفتار غیرانسانی ماموران، با حکم جدیدی از طرف دادگاه روبرو شده است و این موجبات نگرانی‌های وی و خانواده‌اش را دوچندان کرده است.
کمپین حقوق بشر ایران رفتار مقامات قضایی و امنیتی با فرشاد دستمردی را مصداق نقض فاحش حقوق اولیه شهروندانی می‌داند که تنها به دلیل اعتراض مسالمت‌آمیز به دست نیروهای حکومتی بازداشت شده‌اند. کمپین حقوق بشر ایران قاطعانه رفتار مقامات امنیتی و قضایی و همچنین صدور حکم سه سال و هفت‌ماه حبس تعزیری برای فرشاد دستمردی که در روندی غیرقانونی و بدون داشتن وکیل و فرصتی برای دفاع صادر شده را محکوم می‌کند.
کمپین حقوق بشر ایران تاکید دارد که جنایات ارتکابی علیه دستمردی نه تنها نوع رفتار جمهوری اسلامی با تمام کسانی است که در تظاهرات مسالمت آمیز شرکت می‌کنند، بلکه نشانگر رفتار وحشیانه‌ای است که حکومت علیه اقوام مختلف در ایران چه در خیابان‌ها و چه در بازداشتگاه‌ها و دادگاه‌های غیرقانونی اعمال می‌کند.
- کمپین حقوق بشر ایران از مقامات قضایی در جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد که به دلیل وجود شواهد شکنجه که طبق قوانین ایران ممنوع است و نقض آشکار رویه‌های عادلانه در طی مراحل قانونی‌ست، فوراً حکم زندان صادر شده برای فرشاد دستمردی را لغو کنند.
- کمپین حقوق بشر ایران از مقامات و نهادهای سازمان ملل متحد و همچنین رهبران جهان می‌خواهد که ادامه پیگرد غیرقانونی معترضان در ایران، به‌ویژه انتقام شدید حکومت از اقوام مختلف ایران را محکوم کنند.
- کمپین حقوق بشر ایران از کمیته حقیقت یاب سازمان ملل متحد (FFM) می‌خواهد در مورد پرونده فرشاد دستمردی و شکنجه وی توسط نیروهای نظامی و امنیتی، از جمله سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تحقیق کند.
فرشاد دستمردی شهروند ۳۲ساله ساکن دهدشت یکی از معترضانی‌ست که در جریان سرکوب اعتراضات دهدشت بازداشت و شکنجه شد و همچنین در سالگرد اعتراضات نیز مجددا بازداشت و به زندان محکوم شد. او یک شهروند عادی است که هیچ سابقه فعالیت سیاسی نداشت اما مقامات جمهوری اسلامی در روندی کاملا غیرشفاف و پر از ابهام و با پرونده‌سازی علیه فرشاد دستمردی او را به لیدری اعتراضات در کل شهر متهم می‌کنند.
از بازداشت خودسرانه تا شکنجه‌های شدید روحی و جسمی
در جریان خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» در ایران، بسیاری از شهرهای کوچک کشور از جمله شهرهایی که ساکنان آنها عمدتا از اقوام زبانی و مذهبی مختلف هستند، با سرکوب شدید نیروهای حکومتی روبرو بودند. یکی از نمونه‌های سرکوب شدید اقوام در جریان اعتراضات سراسری، سرکوب شهروندان لر و بختیاری است. بسیاری از شهرهای لرنشین ایران در جریان اعتراضات سراسری تبدیل به کانون اتفاقاتی شدند که تبعات آن هنوز هم گریبان بسیاری از شهروندان عادی معترض و همچنین خانواده‌های دادخواه را گرفته است.
شهر دهدشت، مرکز شهرستان کهگیلویه در استان کهگیلویه و بویراحمد با چیزی نزدیک به ۶۰هزار نفر جمعیت از جمله شهرهای لرنشین ایران است که دو تن ( پدرام آذرنوش و مهرداد بهنام اصل) از ساکنان آن در جریان اعتراضات سراسری سال ۱۴۰۱ به دست نیروهای نظامی کشته شدند. جدای از کشته‌شدگان و مجروحان این شهر کوچک، فشارهای امنیتی و قضایی بر بسیاری از شهروندان معترض اعمال شد که در یکی از این موارد همچنان نیز ادامه دارد. یکی از این گروه شهروندان، فرشاد دستمردی است که همزمان و همگام با بسیاری از مردم شهر در اعتراضات دهدشت شرکت داشت.
یکی از نزدیکان فرشاد دستمردی به کمپین حقوق بشر ایران می‌گوید: «فرشاد ورزشکار بود و در رشته بوکس فعالیت حرفه‌ای داشت. تنها فرزند خانواده بود و به همراه پدرش جوشکاری می‌کرد. بعد از اینکه در اواخر مهرماه اعتراضات در دهدشت شدت گرفت، فرشاد هم در اعتراضات شرکت کرد و چند روز بعد به دست ماموران بازداشت شد».
این فرد مطلع از وضعیت فرشاد دستمردی می‌گوید: «فرشاد در خانه یکی از اعضای خانواده بود که ماموران به آنجا هجوم آورند و فرشاد را بازداشت کردند. نزدیک به ۴ ماه در بازداشت بود. در ابتدا گویا فیلم‌هایی نشان داده بودند و دیگر بازداشت‌شدگان اعتراف کرده بودند که فرشاد شروع کننده همه اعتراضات بوده. البته به آنها هم فشار آورده بودند. بنابراین تمام نگاه‌ها به فرشاد بود و تمام مدارک بر علیه او بود و قاضی پرونده و زندانیان و در کل شهر می‌گفتند فرشاد را اعدام می‌کنند. اتهام‌هایی که زده بودند ما را نگران کرده بود که حکم فرشاد سنگین خواهد بود».
این فرد نزدیک به فرشاد دستمردی می‌گوید: «اول فرشاد را به محل پادگان یگان ویژه می‌برند و در همان ابتدا دو ردیف سرباز و مأمور با چوب می‌ایستند و فرشاد را می‌اندازند آن وسط و اینقدر او را کتک می‌زنند که تا آستانه بیهوش شدن پیش می‌رود. همان‌جا استخوان سرش آسیب جدی می‌بیند. بعد از چند ساعت فرشاد را به بازداشت‌گاه اطلاعات سپاه منتقل می‌کنند».
این فرد مطلع از وضعیت فرشاد دستمردی تاکید می‌کند که شدت شکنجه‌های روحی و جسمی در دوران حبس در اطلاعات سپاه بسیار زیاد بوده است. به عنوان مثال تا حدود ۵ روز هیچ غذایی به فرشاد نداده بودند و با وجود شدت آسیب‌های وارد آمده در اثر شکنجه هیچ درمانی و رسیدگی از طرف ماموران صورت نمی‌گیرد.
به گفته این فرد نزدیک به فرشاد دستمردی ماموران بعد از ۴ یا ۵ روز به فرشاد آب و غذا می‌دهند. دقیقا بعد از این، غذا را تا مدت‌ها به یاد نمی‌آورد. او فراموشی شدید گرفت که حتی تا مدت‌ها بعد از آزادی، اسم خودش را هم از یاد برده بود. این به دلیل داروهایی بود که در دوران بازداشت در اطلاعات سپاه یاسوج به او داده بودند. فرشاد دستمردی پس از مدتی به زندان یاسوج منتقل می‌شود.
در نهایت، فرشاد دستمردی پس از نزدیک ۴ ماه بازداشت، در اواسط بهمن‌ماه ۱۴۰۱ با وثیقه یک‌میلیارد و نیم تومانی آزاد می‌شود. او در دادگاه به هدایت و سردستگی گروه مجرمانه متهم می‌شود. فرشاد دستمردی در دوران بازداشت و همچنین در دادگاه هیچ گونه دسترسی به وکیل نداشته است.
از تهدید خانواده تا بازداشت و ناپدیدسازی قهری
با نزدیک شدن به سالگرد اعتراضات سراسری در ایران، فشارها بر فرشاد دستمردی و خانواده‌اش بیشتر می‌شود. به گفته فرد نزدیک به فرشاد دستمردی «یک ماه قبل از سالگرد اعتراضات در دهدشت، آقای باقری رئیس اداره اطلاعات شهر به سراغ پدر فرشاد می‌رود و می‌گوید که فرشاد باید خود را به زندان معرفی کند و آنجا باشد، تا بعد از پایان سالگرد اعتراضات و همچنین سالگرد کشته شدن پدرام آذرنوش. در آن دیدار رئیس اداره اطلاعات به پدر فرشاد می‌گوید که در طول یک‌ماه گذشته تمام رفت‌وآمدها و فعالیت‌های فرشاد را زیر نظر داشتیم و ادعا می‌کند که در این دوران فرشاد درحال جمع‌آوری افراد برای سالگرد اعتراضات است تا به گفته او در شهر آشوب بپا کند. همین هم شد که فرشاد فراری شد و به خارج شهر رفت».
این فشارها تا جایی ادامه دارد که به گفته فرد نزدیک به خانواده دستمردی یک هفته پیش از سالگرد پدرام آذرنوش، از کشته‌شدگان اعتراضات سراسری در شهر دهدشت، ماموران امنیتی به محل سکونت فرشاد دستمردی رفته و با گذاشتن اسلحه بر روی سر مادرش او را تهدید کردند که فرشاد باید خود را به زندان معرفی کند. این اقدام که منجر به بیهوش شدن مادر فرشاد دستمری می‌شود درحالی صورت می‌گیرد که فرشاد پیش از آن متواری شده و خانواده از وضعیت او بی‌اطلاع بودند.
مراسم سالگرد کشته شدن پدرام آذرنوش، شامگاه جمعه ۳۱ شهریور ۱۴۰۲ با حضور گروهی از مردم در روستای دره‌لبک دهدشت برگزار شد. در جریان برگزاری این مراسم، ماموران امنیتی به مردم حاضر در مراسم حمله و چند نفر از آنها را بازداشت کردند.
فرد نزدیک به فرشاد دستمردی می‌گوید: «یک روز بعد از مراسم سالگرد و سرکوب مردم، حوالی ۶ صبح ماموران امنیتی به محل اختفای فرشاد در روستای خانوادگی‌شان می‌روند و با ضرب و شتم فرشاد را بازداشت می‌کنند. خانواده فرشاد دستمردی به مدت بیش از ۱۰۰روز از فرشاد هیچ اطلاعی نداشتند، حتی نمی‌دانستند که چه نهادی او را بازداشت کرده و کجاست».
این وضعیت تا روز ۱۸ دی‌ماه ۱۴۰۲ ادامه داشت، یعنی یک روز قبل از جلسه دادگاه. به گفته این فرد نزدیک به فرشاد دستمردی: «یک روز قبل از دادگاه، ماموران قضایی به خانواده زنگ می‌زنند که فرشاد پیش ماست و حالش خوب است و فردا بیاید دادگاه. بعد از این‌همه وقت، زمانی که خانواده فرشاد را می‌بینند، صورتش کبودی شدید داشته و دستانش باندپیچی شده بود. آنقدر در این مدت او را شکنجه فیزیکی کرده بودند که هنوز هم گاهی دست و پاهایش خواب می‌رود و بی‌حس می‌شود».
جلسه دادگاه فرشاد دستمردی بدون حضور وکیل و در روندی کاملا غیرشفاف و سریع برگزار می‌شود و در واقع پرونده‌ای جدید برای او گشوده می‌شود که در آن به اتهامات «اغوا یا تحریک مردم به جنگ و کشتار با یکدیگر به قصد بر هم زدن امنیت کشور» روبرو می‌شود. فرشاد دستمردی در این مدت ابتدا در بازداشت‌گاه اطلاعات سپاه یاسوج و سپس به زندان یاسوج منتقل می‌شود و در نهایت روز ۹ بهمن ۱۴۰۲ با قرار وثیقه ۲ میلیاردی آزاد می‌شود.
فرد نزدیک به فرشاد دستمردی در خصوص روند غیر شفاف و پر از ابهام پرونده در دادگاه می‌گوید: «فرشاد با شرایط روحی و جسمی بسیار بدی از زندان آزاد شد اما درست ۲ روز بعد از آزادی یک حکم دادگاه به دست خانواده‌اش رسید؛ حکمی که مربوط به پرونده‌ای با دو اتهام تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی و فعالیت تبلیغی علیه نظام به قصد تشویش اذهان عمومی و امنیت کشور است».
در این حکم که نسخه‌ای از آن در اختیار کمپین حقوق بشر ایران قرار گرفته است، به «گزارش‌های اطلاعات سپاه دهدشت و تصاویر اسکرین‌شات‌های متهم در فضای مجازی و همچنین اقرار صریح و مقرون به واقعیت متهم در جلسه رسیدگی دادگاه» استناد شده است. این درحالی است که به گفته فرد نزدیک به فرشاد دستمردی، وی اصلا در جلسه رسیدگی فرصت حرف زدن نداشته و هیچ اقراری نکرده است.
حکم مذکور در این پرونده سه سال و هفت‌ماه زندان را برای فرشاد دستمردی در نظر گرفته است. این در حالی است که پرونده‌های دیگر فرشاد دستمردی هنوز باز و در انتظار صدور حکم هستند. به گفته فرد نزدیک به فرشاد دستمردی، صدور این حکم آنهم در شرایط فعلی، باعث اضطراب و نگرانی مضاعف خانواده شده است و آنها نمی‌دانند بعد از این چه سرنوشتی در انتظار تنها فرزندشان خواهد بود.
