همبستگی بی‌سابقه جامعه مدنی با زندانیان سیاسی زن در مخالفت با اعدام
پنجشنبه ۵ بهمن ۱۴۰۲- افزایش فاجعه‌بار شمار شهروندانی که جانشان به اسم اعدام به دست مقامات جمهوری اسلامی گرفته می‌شود، باعث اقدام بی‌سابقه جامعه مدنی ایران در مخالفت و مبارزه با حکم غیرانسانی اعدام شده است. اقدامی که موج آن از اعلام اعتصاب غذای زنان زندانی عقیدتی در ایران آغاز و به سرعت گسترش یافت. ۶۱ زن زندانی سیاسی از جمله نرگس محمدی، برنده جایزه صلح نوبل، پس از قتل حکومتی محمد قبادلو و فرهاد سلیمی در روزهای گذشته در تصمیمی بی‌سابقه دست به اعتصاب غذا زدند.
هادی قائمی، مدیر کمپین حقوق بشر ایران، با اشاره به واکنش جامعه مدنی به مساله اعدام، گفت: «هرچند که خطر تشدید اعمال آزار و اذیت از سوی حکومت بر جامعه مدنی ایران وجود دارد اما میبینیم که امروز بیشتر از هر زمانی جامعه مدنی جسورانه و صریح خواهان لغو مجازات اعدام است».
هادی قائمی تاکید کرد: «با شروع اعتراضات سراسری در ایران، حاکمیت باردیگر استفاده از ابزار قدیمی و مورد علاقه‌اش یعنی اعدام را جهت سرکوب مخالفان خود افزایش داده است».
به گفته هادی قائمی : «با این حال، این قتل‌های حکومتی در خنثی کردن عدالت خواهی ناکارآمد هستند و با وجود خطرات بالا فعالیت مدنی در ایران ما شاهد افزایش چشمگیر اعتراض علیه اعدام هستیم».
هادی قائمی و یاسمین رمزی، مدیر و جانشین مدیر کمپین حقوق بشر ایران در همبستگی با زنان زندانی عقیدتی امروز (پنجشنبه ۵ بهمن ۱۴۰۲) اعتصاب غذای خود را آغاز کردند.
هادی قائمی گفت: «اگر در حال خواندن این مطلب هستید، از شما خواهش می‌کنیم که با در دست گرفتن کاغذی که روی آن نوشته «اعدام‌ها در ایران را متوقف کنید» تصویری ثبت و در شبکه‌های اجتماعی منتشر کنید. داستان زندانیان اعدام شده را به طور گسترده با دوستان، همکاران و خانواده به اشتراک بگذارید. از رهبران منتخب خود بخواهید گام‌های ملموسی برای فشار بر حکومت جمهوری اسلامی بردارند تا از کشتار مردم ایران دست بردارد.»
اعتصاب غذای دسته جمعی توسط زنان زندانی عقیدتی
پس از آنکه ۶۱ زن سیاسی محبوس در اوین از جمله نرگس محمدی اعلام کردند که اعتراض با اعدام محمد قبادلو و فرهاد سلیمی و شدت گرفتن شمار اعدام‌ها در ایران دست به اعتصاب غدا می‌زنند،شماری از دیگر محبوسان در زندان‌های دیگر از از این اقدام حمایت کردند؛ از جمله توماج صالحی و انور خضری، خسرو بشارت و کامران شیخه. همچنین شمار بسیاری از فعالان مدنی و زندانیان سابق سیاسی هم در حمایت به این کارزار مخالفت با اعدام پیوستند ؛ از جمله ۳۷ زندانی سابق زن که در میان آنان نامهای آتنا دائمی، نازنین زاغری، لیلا حسین‌زاده، شیوا نظرآهاری و بسیاری دیگر از زندانیان سابق دیده می‌شود. این زندانیان سابق در بیانیه مشترکی اعلام کردند که صدای زنان زندانی اوین را منعکس می‌کنند تا «پیام دادخواهی، حق طلبی و مخالفت با اعدام در سراسر جهان شنیده شود.»
دامنه حمایت از اعتصاب غذای زندانیان سیاسی به خانواده بسیاری از زندانیان نیز رسید و بسیاری از آنان به این کازار پیوستند و دست به اعتصاب غذا زدند؛ از جمله جوانا طیمسی، همسر محسن مظلوم، زندانی محکوم به اعدام که اعلام کرد به مدت سه روز دست به اعتصاب غذای خشک خواهد زد. ماریا محمودی، همسر محمد فرامرزی، کریم محمدی، پدر ۹۰ ساله نرگس محمدی، خانواده سپیده قلیان، پدر آتنا دائمی و شمار دیگری از خانواده‌ها نیز به این کارزار پیوستند.
در هفته‌های گذشته چندین کانون و نهاد مدنی مانند کانون نویسندگان، انجمن مادران دادخواه پارک لاله و چندین تشکل دانشجویی در بیانیه‌های جداگانه نسبت به افزایش روند اعدام‌ها در ایران موضع‌گیری کرده بودند.
۱۷ تشکل مستقل دانشجویی که در بخشی از بیانیه خود نوشتند: «حکومت با ایجاد رعب و وحشت به واسطه صدور و اجرای احکام اعدام، به دنبال برون‌رفت از بحران سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و بین‌المللیِ‌ای است که روز به روز تشدید می‌یابد. جمهوری اسلامی تصور می‌کند که با اعدام معترضین و مخالفین می‌تواند جامعه را مرعوب کند و انقلاب‌مان و اعتراضات‌مان را مهار و متوقف کند؛ اما این یک توهم است. ما جمهوری اسلامی را نابود خواهیم کرد.»
درخواست‌ها از معاون کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در آستانه سفر به ایران
پس از اعلام فراهم شدن مقدمات سفر ندا النشیف معاون کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد در روزهای ۱۴ تا ۱۶ بهمن ماه به ایران و همزمانی این سفر با افزایش اعدام‌ها در کشور، واکنش‌های بسیاری نزد افکار عمومی و فعالان مدنی و حقوق بشری به وجود آمد؛ حامد اسماعیلیون، نویسنده و فعال حقوق بشر که فرزند و همسرش را در شلیک موشک‌های سپاه به هواپیمای اوکراینی از دست داد، در ویدیویی ضمن اعلام حمایت از کارزار اعتصاب غذای زندانیان زن در خصوص سفر ندا النشیف معاون کمیساریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد گفت که ما از او انتظار داریم که به محض ورود به ایران به زندان اوین و ملاقات با زنان زندانی و همچینن ملاقات با زندانیانی برود که در صف اعدام هستند. همچنین شیرین عبادی، وکیل حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل در نامهای سرگشاده از ندا النشیف خواسته تا سفرش را به ایران لغو کند.
پیش‌تر، سعید دهقان، وکیل حقوق بشر و عضو اتحادیه بین‌المللی وکلا در با اشاره به این سفر هشدار داده بود که مهیا کردن مقدمات چنین سفری می‌تواند در عدم تمدید ماموریت کمیته حقیقت‌یاب نقش داشته باشد. سعید دهقان پیشنهاد داده بود خانواده‌هایی که فرزندانشان در آستانه‌ی اعدام هستند، «با صدای بلند تقاضای دیدار با این مقام بین‌المللی را مطرح کنند».
همچنین مادران چهار زندانی سیاسی کُرد، افسانە یوسفی، مادر پژمان فاتحی، گوهر چاشنیگر، مادر وفا آذربار، بدیعە شریف پور، مادر محمد فرامرزی، و محبوبە نعلبندیان، مادر محسن مظلوم در نامهای سرگشاده از «ندا النشیف»، نماینده کمیساریای حقوق بشر سازمان ملل خواستند روند اعدام فرزندانشان سریعا متوقف شود.
مادران این زندانیان سیاسی کُرد در این نامه سرگشاده نوشته‌اند: «ما مادران چهار زندانی کورد محکوم بە اعدام هستیم. فرزندانمان بنا بر اتهاماتی بی‌پایه و بر اساس پرونده‌سازی دستگاه‌های امنیتی، پس از ۱۸ ماه ناپدیدسازی و اعتراف اجباری تحت شکنجه، در روندی غیرقانونی و فراقضایی و در رویه‌ای سریع، غیرشفاف و ناعادلانه به اعدام محکوم شده و هر لحظه بیم آن می‌رود که اعدام شوند.»
روز سه‌شنبه ۳ بهمن ۱۴۰۲، ولکر تورک کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد با اشاره به افزایش شدید استفاده از مجازات اعدام در ایران، ابراز نگرانی کرد. ولکر تورک در بیانیه‌ای ضمن اشاره به اینکه بر اساس گزارش‌ها، دست‌کم ۵۴ تن در ایران از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون اعدام شده‌اند، تأکید کرد که مجازات اعدام با اساسی‌ترین حقوق انسان؛ یعنی حق حیات سازگار نیست و خواستار «توقف فوری» آن شد.
جمهوری اسلامی نه تنها از نظر کمی بیشترین تعداد اجرای حکم اعدام در جهان را دارد بلکه بسیاری از این اعدام‌ها حتی با همین قوانین موجود هم «غیرقانونی» به شمار می‌روند؛ اعدام‌هایی که طی روندی خلاف و ناقض آیین دادرسی و صدور احکام مبتنی بر اعترافات اجباری تحت شکنجه اجرا می‌شوند. در سال‌های اخیر استفاده از مجازات اعدام علیه مخالفان سیاسی و همچنین علیه اقوام کرد و بلوچ و عرب به شکل واضحی شدت یافته است.
