تداوم کارزار سه شنبههای سیاه در زندانهای ایران؛ ضرورت واکنش قاطع بینالمللی به شدت گرفتن اجرای احکام اعدام
چهارشنبه ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳- درحالی که شمار صدور و اجرای احکام اعدام در زندانهای ایران روزبهروز افزایش پیدا میکند، شماری از زندانیان محکوم به اعدام و همچنین سایر زندانیان سیاسی و غیرسیاسی به کارزار سهشنبههای اعتصاب غذا پیوستند. کارزاری که سهشنبههای سیاه نیز معروف شده و به موجب آن محبوسان روزهای سهشنبه هر هفته در اعتراض به اجرای بیرویه اعدام دست به اعتصاب غذا میزنند.
هادی قائمی، مدیر کمپین حقوق بشر ایران گفت: «مقامات جمهوری اسلامی محبوسان در زندانهای ایران را از جمله معترضان بازداشتشده، در فرایندی کاملا غیرقانونی و ناعادلانه محاکمه و اعدام میکنند تا به این شکل مردم را به وحشت بیندازند و صدای مخالفان را خاموش کنند».
به گفته هادی قائمی: «در حال حاضر ضرورت اقدامات شدید و قاطع بینالمللی بیش از پیش مهم است. اقداماتی که به وسیله آن به مقامات جمهوری اسلامی اطلاع داده شود که ادامه کشتار زندانیان به دست حکومت برابر با انزوای فزاینده بینالمللی و پیامدهای شدید سیاسی و اقتصادی خواهد بود».
سهشنبههای اعتصاب غذا یا سهشنبههای سیاه
هشتم بهمن سال ۱۴۰۲ و در آستانه اعدام چهار زندانی سیاسی کُرد، محسن مظلوم، وفا آذربار، محمد فرامرزی و پژمان فاتحی، جمعی از زندانیان زیر حکم اعدام در زندان قزلحصار در بیانیهای از همه مردم ایران خواستند صدای آنها باشند و اعلام کردند که از آن پس هر سهشنبه دست به اعتصاب غذا خواهند زد.
در بخشی از این بیانیه آمده است : «ما جمعی از زندانیان زیر حکم اعدام از شما کمک میخواهیم، بعضی از ما بیگناه هستیم و بعضی دیگر در گذشته به خاطر بدبختی و گرفتاری مرتکب اشتباه و جرم شدهایم؛ اما همگی از دادگاه عادلانه محروم بوده و وکیل نداشتهایم. ما که روزگاری در شرایط فلاکتبار زندگیمان جرمی مرتکب شدهایم، هزار بار از کرده خود پشیمانیم، اما مستحق مرگ نیستیم و بالفطره خلافکار و مجرم به دنیا نیامدهایم…. برای اینکه کسی صدای ما را بشنود، ما مجبوریم از این هفته، هر سهشنبه اعتصاب غذا کنیم. روز سهشنبه را برای این انتخاب کردیم، چون اغلب این روز آخرین روز زندگی همبندیهای ماست که در روزهای قبل به انفرادی منتقل میشوند».
این زندانیان تاکید کرده بودند که اگر اسامی خود را منتشر کنند، اجرای حکم اعدام آنها زودتر از موعد اجرا خواهد شد.
یک روز بعد از آن بود که ۱۰ زندانی سیاسی قزلحصار پیوستند : عفر ابراهیمی، زرتشت احمدی راغب، سپهر امام جمعه، لقمان امین پور، احمد رضاحائری، میثم دهبانزاده، رضاسلمانزاده، حمزه سواری، سعید ماسوری و رضامحمد حسینی اعلام کردند مانند «زندانیان زیر حکم اعدام» این زندان هر سهشنبه اعتصاب غذا خواهند کرد.
در همان روز زندانیان بند زنان زندان اوین به اعتصاب غذا پیوستند. صفحه اینستاگرامی نرگس محمدی، برندهٔ جایزهٔ نوبل صلح، روز سهشنبه، ۱۰ بهمنماه، نوشت: «همهٔ زنان زندانی در زندان اوین در اعتراض به اعدام چهار زندانی سیاسی کُرد و [درخواست] توقف اعدام دهها زندانی دیگر» در این اعتصاب غذا شرکت میکنند.»
پس از آن به مرور و با شدت گرفتن اجرای احکام اعدام شمار گستردهای از زندانیان سیاسی و غیر سیاسی در زندانهای مختلف کشور از جمله زندان مرکزی کرج ، زندان خرمآباد، زندان وکیلآباد مشهد ، زندان خوی، زندان نقده، زندان سقز و زندان ارومیه به این موج اعتصاب غذای سهشنبهها پیوستند. در آخرین سهشنبه سال ۱۴۰۲ جمعی از زندانیان این کارزار در بیانیهای نوشتند: «ما جمعی از زندانیان طی هفت هفته گذشته در اعتراض به صدور و اجرای احکام اعدام و برای توقف این ماشین کشتار و اعدام، هر سهشنبه اعتصاب غذا کردهایم. .. امروز نیز در آخرین سهشنبه سال برای هشتمین هفته به یاد تمام جانباختگان دستگاه سرکوب استبداد دینی به ویژه به یاد همه اعدامشدگان در اعتصاب غذا هستیم. هدف ما از کارزار سهشنبههای سیاه و این اعتصاب هفتگی جلب توجه افکار عمومی به این مهم بود که اعدام قتل حکومتی، مجازاتی بدون بازگشت و ابزار سرکوب و ارعاب حکومت اقلیت مستبد حاکم بر کشور است.»
این بیانیه را جمعی از زندانیان زندانهای قزلحصار، اوین، کرج، مشهد و خرمآباد نوشته بودند.
یک فرد مطلع از وضعیت زندانیان زیر حکم اعدام در زندان قزلحصار به کمپین حقوق بشر ایران گفت: «متاسفانه فشار بر زندانیان زیر حکم اعدام که به این کارزار پیوستند بسیار زیاد شده است و حتی در مواردی برخی زندانیان که پیش از این امکان تماس با بیرون از زندان و اطلاعرسانی حداقلی از وضعیت زندان بودند، از ابتدای سال جدید امکان تماس با بیرون زندان را نداشتند».
یک فرد مطلع از وضعیت زندانیانی که در زندانهای کمتر شناخته شده به این اعتصاب پیوستند نیز به کمپین حقوق بشر ایران میگوید «این شهروندان بیصدا که از ابتداییترین حقوق یک زندانی محروم هستند پیوستن به اعتصاب غذای سراسری در زندانهای کشور را آخرین راه خود برای نجات از اعدام میدانند و با وجود فشارهای مضاعفی که در زندان بر آنها وارد میشود هر هفته شمار بیشتری از آنها به سهشنبههای اعتراضی میپیوندند».
یک وکیل دادگستری ساکن ایران نیز با اشاره به اینکه شدت سختگیریها بر جامعه مدنی و فعالان سیاسی و شهروندان عادی در ماههای اخیر به شکل چشمگیری افزایش یافته است، به کمپین حقوق بشر ایران میگوید: «با وجود چنین سرکوب پیوستهای بسیار سخت است که انتظار داشته باشیم جامعه مدنی و یا شهروندان عادی حتی در فضای مجازی به موضوع اعتصاب غدای هفتگی زندانیان در مخالفت با اعدام واکنش حمایتی داشته باشند».
سازمان عفو بینالملل نیز در آخرین گزارش خود نوشت، تنها در سال گذشته میلادی ۸۵۳ نفر در ایران اعدام شدند و این آمار ۴۸ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ است. بهگفته این سازمان، بیش از نیمی از اعدامها در ارتباط با جرایم مرتبط با مواد مخدر به اجرا در آمده که افزایشی ۸۹ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۲ و ۲۶۴ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۱ نشان میدهد.
چهارشنبه ۲۲ فروردینماه، ۸۲ سازمان و گروه ایرانی و بینالمللی با انتشار نامهای خطاب به دفتر مقابله با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد (UNODC) و سازمانها و کنشگران حقوق بشری، خواستار اقدام مشترک برای توقف اعدامهای مرتبط با مواد مخدر در ایران شدند.
نویسندگان نامه گفتند که جمهوری اسلامی در ۲۰۲۳ دستکم ۴۷۱ نفر را در ارتباط با پروندههای مواد مخدر اعدام کرده که اکثریت آنها از جوامع محروم، حاشیهنشین و مناطق قومی بودهاند. آنها خواستار کارزاری جهانی برای بازتابدادن صدای «بیصداترین قربانیان ماشین اعدام» و توقف این اعدامها شدند.