قطعنامه شورای حقوق بشر: کشورها آزادی بیان، انجمنها و حریم خصوصی آنلاین را تضمین کنند
روز سه شنبه دهم تیرماه ۹۳، شورای حقوق بشر سازمان ملل، به عنوان عالی ترین نهاد تصمیم گیری در زمینه حقوق بشر، با انتشارقطعنامهای تاکید کرد که همان حقوقی که برای حفاظت از افراد خارج از دنیای اینترنت وجود دارد باید نسبت به حفاظت از افراد آنلاین نیز اقدام کرد واین حقوق شامل حال فعالین آنلاین نیز می شود.
این قطعنامه از کشورهای خواسته است که نگرانی های امنیتی در حوزه اینترنت را با توجه به تعهدات بین المللی حقوق بشری خود مورد توجه قرار دهند و حفاظت از ازادی بیان، آزادی انجمنی، حریم خصوص و حقوق بشر آنلاین را تضمین کنند.
این دومین قطعنامهای است که یکی از نهادهای سازمان ملل در خصوص ارتباط آزادی بیان و حق حفاظت از افراد آنلاین در اینترنت طی ده سال گذشته تصویب می شود. مبنای انتشار چنی قطعنامه ای اصل ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی است که ایران نیز از امضاء کنندگان آن است و به این ترتیب «حفاظت از افراد آنلاین» نیز بخشی از تعهدات ایران در قبال اجرای این میثاق نامه خواهد بود.
شورای حقوق بشر سازمان ملل ضمن تصویب این قطعنامه از کشورهای جهان درخواست کرد تا طی فرایندهای شفاف که همه افراد ذینفع در آن دخالت داشته باشند نسبت به اتخاذ سیاستهای عمومی که دارای هستهای باز و سازگار با روح اینترنت، با هدف دسترسی جهانی و لذت بردن از حقوق بشر در اینترنت، اقدام نمایند.
اصل ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی به صراحت تاکید می کند: «هر کس حق آزادی بیان دارد و هیچ کس را نمیتوان به دلیل عقایدش مورد مزاحمت، آزار و اذیت قرار داد. این شامل حق آزادی جستجو، دریافت و انتقال اطلاعات و ابراز هر نوع عقیده بدون توجه به مرزها است. بر این اساس افراد حق دارند نظرات خود را چه به صورت شفاهی و کتبی، در قالب هنر، و یا به هر وسیله دیگر به انتخاب خودشان منتشر کنند.»
این قطعنامه به اهمیت ایجاد اعتماد به نفس و اعتماد برای کاربران در اینترنت، حداقل با توجه به حق آزادی بیان، حفظ حریم خصوصی و سایر موارد حقوق بشر، اشاره میکند.
موضوع دسترسی به اینترنت به عنوان حقوق بشر برای اولین بار توسط اتحادیه بین المللی مخابرات در سال ۱۳۸۲ با انتشار بیانیه ای مورد توجه قرار گرفت. ۹ سال بعد در سال ۱۳۹۱ شورای حقوق بشر سازمان ملل برای با صدور قطعنامهای برای اولین بار تصریح کرد که همه مردم جهان از «حق اتصال به اینترنت» برخوردارند. علاوه بر آن این قطعنامه خواستار احترام به آزادی بیان در اینترنت شد و از کشورهای جهان خواست تا ضمن احترام به آزادی بیان به صورت آنلاین و آزادی اینترنت، دسترسی آزادانه شهروندان به اینترنت را تضمین کنند.
علیرغم قطعنامهها و تصمیمات متعددی که به موجب آن از کشورها خواسته برای تضمین آزادی اینترنتی همه مردم اقدام کنند، در ایران محدودیت های متعددی از جمله فیلترینگ گسترده سایت های اینترنتی، مسدود کردن سرویسهای وی.پی.ان، حملههای سایبری، و ارعاب و تهدید برخی از کاربران برای در اختیار گذاشتن رمز ورود آنها به سرویسهای اینترنتی مورد استفاده، به صورت مداوم اعمال می شود که عملا نقض قطعنامهها و همچنین تعهداتی است که ایران یکی از امضاء کنندگان آن است.
علیرغم تاکید قطعنامه شورای حقوق بشر بر امنیت، حریم شخصی و آزادی های آنلاین کاربران، در ایران منتقدین اجتماعی و سیاسی که با استفاده از آن به نشر افکار و عقاید خود میپرداختند با طیف وسیعی از مجازاتها، از مسدود شدن بلاگ تا مرگ مواجه بوده اند.
به عنوان نمونه ستار بهشتی، وبلاگ نویس جوان ساوهای در ۹ آبان ۱۳۹۱ به اتهام اقدام علیه امنیت ملی از طریق فعالیت در فیسبوک و وبلاگ نویسی، توسط پلیس فتا بازداشت و تحت شکنجه در ۱۳ آبان جان خود را از دست داد.
حسن روحانی در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۹۳ طی یک سخنرانی در چهارمین جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطلاعات، برای اولین بار اعلام کرد که حق ارتباط با شبکه اطلاعات جهانی(اینترنت) را به عنوان یک «حق شهروندی» در کشور به رسمیت میشناسن: «حق ارتباط با شبکه اطلاعات جهانی را به عنوان یک حق شهروندی در کشور به رسمیت میشناسیم.»
بر اساس گزارشهایی که به دست کمپین رسیده است اما کاربران ایرانی همچنان به دلیل اظهار نظرها و انتشار مطالب خود در فضای اینترنت تحت بازجویی و تعقیب قضایی قرار میگیرند.
آیتالله محمدتقی مصباحیزدی یکی از روحانیون محافظهکار در تاریخ ۲۰ تیر ۱۳۹۳ با انتقاد و مخالفت از مباحثی که برای رفع فیلترینگ در ایران مطرح میشود، از قول آیتالله علی خامنهی رهبر ایران گفت: «به بهانه آزادی نمیتوان همهچیز را باب کرد.»