وزیر ارتباطات: با اطمینان از فعالیت شبکههای بومی از شر شبکههای اجتماعی خارجی راحت خواهیم شد
وزیر ارتباطات ایران ضمن رد کردن سخنان دادستانی کشور در فضای مجازی مبنی بر عدم همکاری این وزارتخانه در فیلتر کردن محتوای مجرمانه، اعلام کرد پس از اطمینان از فعالیت شبکههای اجتماعی بومی، «از شر شبکههای اجتماعی خارجی راحت خواهیم شد.»
محمود واعظی وزیر ارتباطات روز ۲۷ تیر ماه در جلسه مجمع عمومی فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس با اعلام این که پلتفرم چهار شبکه اجتماعی بومی «سلام»، «سروش»، «ویسپی» و «بیسفون پلاس» آماده شده است، گفت: «برخی از این شبکهها تعداد کاربرانشان بیش از دو میلیون نفر است، منتظریم اگر کاربران این شبکهها به بیش از سه میلیون نفر افزایش یافت، اجازه تبلیغات به آنها بدهیم و اگر از پنج میلیون نفر فراتر رفت، اجازه فعالیت مالی به آنها خواهیم داد.»
وزیر ارتباطات ایران در جمع نمایندگان محافظهکار مجلس، بر اراده دولت برای رها شدن از وابستگی به شبکههای اجتماعی خارجی تاکید کرد و این شبکهها را شر نامید: «منتظر هستیم شبکههای اجتماعی بومی به ما اطمینان بدهند که میتوانند فعالیت کنند، بعد از آن با روشهایی از شر شبکههای اجتماعی خارجی راحت خواهیم شد.»
محمود واعظی استفاده مردم از شبکههای اجتماعی خارجی را «تحقیر وزرات ارتباطات» خواند و در عین حال اعلام کرد که در غیاب شبکههای اجتماعی بومی پرمخاطب، فیلتر کردن و مسدود کردن این شبکهها تا کنون کارساز نبوده است: «در طول چهار سال گذشته تعداد زیادی از شبکههای اجتماعی را بستیم، بلافاصله مردم به شبکههای اجتماعی دیگر منتقل شدند؛ وی چت را که چینی بود، بستیم، ظرف ۲۴ ساعت، ۳.۵ میلیون نفر به واتسآپ منتقل شدند این در حالی است که ما میتوانستیم با مسئولان ویچت ارتباط بگیریم؛ اما واتسآپ آمریکایی بود و در واقع از چاله به چاه افتادیم.»
وزیر ارتباطات گفت مدیران تلگرام از بستن کانالهای سیاسی امتناع میکنند: «با مدیران تلگرام نیز در ارتباط هستیم. اما مدیران تلگرام کانالهای سیاسی را نمیبندند، «آمدنیوز» بیشترین مطلب را علیه وزارت ارتباطات دارد، ما هم علاقهمند هستیم که «آمد نیوز» زودتر بسته شود.»
آمدنیوز یکی از کانالهای تلگرامی پرمخاطب فارسی زبان است که مطالبی سیاسی در نقد و مخالفت با مسئولان جمهوری اسلامی منتشر میکند.
سخنان وزیر ارتباطات ایران همچنین واکنشی بود به معاون دادستانی کل ایران در فضای مجازی که وزارت ارتباطات را به کم کاری در زمینه گسترش شبکههای اجتماعی بومی، فیلتر نکردن کانالهای تلگرامی «معاند» و اتوبانکشی برای شبکههای اجتماعی خارجی متهم کرد.
عبدالصمد خرم آبادی، دبیر کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه و معاون دادستان کل کشور در فضای مجازی روز شنبه ۲۴ تیر ماه با متهم کردن وزرات ارتباطات به عدم همکاری با دادستانی و قوه قضائیه گفت: «تاکنون حدود ۸ هزار کانال تلگرامی مجرمانه که علیه امنیت کشور و نظام جمهوری اسلامی ایران و علیه مقدسات و هویت ملی، دینی و فرهنگی مردم مشغول فعالیت هستند شناسایی شده و فهرست این کانالها، بارها با دستور قضایی جهت فیلتر شدن برای وزارت ارتباطات ارسال شده ولی تاکنون فیلتر نشدهاند.»
وزیر ارتباطات اما روز ۲۸ تیر ماه در جمع خبرنگاران، دلایل درخواست فیلترینگ برخی از کانالها از سوی دادستانی را مسائل سیاسی و سلیقهای عنوان کرد و گفت این وزارتخانه تا کنون ۱۳۷ هزار کانال را مسدود کرده است: « آنچه مربوط به حکم قضایی است که یک قاضی حکم داده، عمل شده است. آنچه کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه تصویب کرده هم اجرا شده است. یک سری از اینها چیزهایی دارند که ما آن را نمیفهمیم. در روز یک سری کانالهای مختلف را از دو سه نفر سوال میکنند و برای ما میفرستند که ما اگر مستهجن باشد، برخورد میکنیم و احتیاج به رایگیری هم ندارد. اما برخی از اینها محتوای دیگری دارند که اصلا این چیزها نیست؛ مسائل سیاسی است.»
وزیر ارتباطات افشا کرد که دادستانی در زمان انتخابات ریاست جمهوری از دولت خواسته است تعدادی از کانالهای حامی یک گروه را مسدود کند: «در انتخابات به ما گفته بودند برخی کانالهایی که به نوعی طرفداری از یک گروه را میکردند، ببندید. این چه ربطی دارد؟»
وزیر ارتباطات حسن روحانی در حالی از شبکههای اجتماعی با عنوان شر یاد کرده است که بررسیهای آماری کمپین نشان میدهد که شبکه اجتماعی تلگرام در انتخاباتهای ریاست جمهوری، مجلس و شورای شهر انحصار رسانهای نیروهای تندرو که رادیو و تلویزیون و تریبون های قانونی و مجاز را در اختیار دارند، را شکست و کمک زیادی به پیروزی نسبی نیروهای میانه رو و اصلاح طلب در این انتخابات کرد.
سخنان وزیر ارتباطات که در جمع فراکسیون نمایندگان محافظهکار مجلس ایراد شده است، همچنین میتواند نشاندهنده افزایش فشارهایی باشد که دولت حسن روحانی برای مقاومت در برابر فیلتر کردن تلگرام از ابتدای دولتش در سال ۱۳۹۲ تا کنون تحمل کرده است.
کمپین حقوق بشر در ایران در بهمن ماه ۹۵ و سه ماه قبل از انتخابات ریاست جمهوری مطلع شد که دادستانی تهران از دستگاههای مسوول دولت حسن روحانی خواسته است که پیامرسان پرطرفدار تلگرام را که میلیونها ایرانی از آن استفاده میکنند، در زمان انتخابات ریاست جمهوری مسدود کنند. به گفته یک منبع مطلع مقامات دولتی پاسخی به درخواست قوه قضائیه ندادند.
در آخرین روزهای اسفند ۱۳۹۵، دو ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری در ایران، سازمان اطلاعات سپاه پاسداران دوازده تن از مدیران کانالهای تلگرامی نزدیک به اصلاحطلبان را بازداشت، محتوای کانال را حذف و نام کانالها را تغییر داده و از دسترس مدیران آن خارج کردند. تعدادی از این مدیران به زودی آزاد شدند ولی به گفته منابع کمپین دست کم شش تن از آنان همچنان در انفرادیهای بند دو الف سپاه پاسداران نگهداری میشوند.
در فروردین ۱۳۹۶، یک ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری نیزجانشین اطلاعات سپاه پاسداران از مخالفتش با فعالسازی تماس صوتی تلگرام در حضور رئیسجمهور، حسن روحانی خبر داد. حسین نجات، روز ۳۱ فروردین در همایشی گفت که در دیدار با حسن روحانی با فعالسازی تماس صوتی تلگرام مخالفت کرده است. سردار نجات درباره مجادله خود با رئیس جمهور ایران گفت: «در صحبتی که با حجت الاسلام روحانی داشتیم تاکید کردیم که راهاندازی صوت تلگرام سبب میشود که ما هیچ موردی را نتوانیم کنترل کنیم، اما رئیسجمهور در پاسخ گفتند چرا با هر تکنولوژی که از غرب وارد میشود، مخالفت میکنید؟ تلگرام مظهر تمدن و مدرنیزم است و باید وارد کشور شود.»
با وجود دفاع حسن روحانی از تلگرام، قوه قضائیه در نامهای به شرکتهای ارایه دهنده خدمات اینترنت و تلفن همراه، با این استدلال که تماس صوتی تلگرام بر ضد امنیت ملی است، دستور فیلترینگ این سرویس محبوب در پیامرسان تلگرام را صادر کرد تا دیدگاه اطلاعات سپاه پاسداران در این اختلاف نظر به کرسی بنشیند.
با وجود بازداشت مدیران کانالهای حامی دولت توسط سپاه پاسداران و حتی متهم شدن شخص وزیر اطلاعات و با وجود فشارهای پیدا و پنهان دستگاههای محافظهکار مانند قوه قضائیه و سپاه پاسداران، دوبت روحانی علیرغم شعارها و تناقضات بسیار، تا کنون در مقابل اعمال محدودیتهای جدید بر ارتباطات شهروندان در تلگرام مقاومت کرده است، مقاومتی که ممکن است بار دیگر موجب گلایه شدیدترعلی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی شود، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران در اردیبهشت ۱۳۹۵ فضای مجازی را «لغزشگاه» و «غیرقابل کنترل و غیرمنضبط» نامید و از «وزارت ارتباطات و شورای عالی فضای مجازی» در دولت حسن روحانی گلایه کرد که کنترل فضای مجازی را رها کردهاست: «من از وزارت ارتباطات گلایه دارم، کسی بهدنبال بستن فضای مجازی نیست، زیرا این کار عاقلانه نیست اما چرا هنگامی که کشورهای دیگر برای حفاظت از فرهنگ خود، در استفاده از فضای مجازی چارچوبهایی قرار میدهند، ما فضای مجازی را رها کردهایم.»