برخلاف اظهار نظر وزیر ارتباطات در خصوص غیرقانونی بودن «فیلترشکن»، قانون درباره استفاده از این ابزارها سکوت کرده است
محمدجواد آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات در حاشیه بازدید از سومین لیگ بازی های رایانهای که در تاریخ ۲۳ شهریور ۱۳۹۶ در تهران برگزار شد استفاده از فیلترشکن را عملی غیرقانونی دانست و گفت: «استفاده از فیلترشکن غیرقانونی است و من به عنوان وزیر ارتباطات، مجوز ورود بدون فیلتر به اینترنت دارم و از این جهت از فیلترشکن استفاده نمی‌کنم.»
این اظهار نظر آذری‌جهرمی در حالی صورت می‌گیرد که قانون جرایم رایانهای در مورد دسترسی به محتوای سایت‌ها و یا خود سایت‌های فیلتر شده سکوت کرده است و آن را عملی غیرقانونی ندانسته است. با وجود این بسیاری از حقوقدان‌ها تفسر متفاوتی ماده یک قانون جرایم رایانهای دارند.
طبق ماده ۱ قانون جرایم رایانهای هرکس به طور غیرمجاز به داده‌ها یا سیستم‌های رایانهای یا مخابراتی که به وسیله تدابیر امنیتی حفاظت شده است، دسترسی یابد، به حبس از ۹۱ روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج تا ۲۰ میلیون ریال، یا به هر دو مجازات محکوم خواهد شد.
با وجود این این قانون مشخص نکرده است که منظور از «تدابیر امنیتی» چیست. چرا که فیلتر کردن یک سایت یا اپلیکشن اثری در امنیت آن سایت ندارد. مشخص نیست که منظور قانونگذار از «تدابیر امنیتی» امنیت سایبری وب‌سایت و داده‌های موجود در آن سایت یا اپلیکشن است و یا خیر.
بهمن کشاورز رییس کانون وکلای ایران مصاحبه‌ای که با مجله‌ی فن‌آوران در تاریخ ۱۵ آبان ۱۳۹۲ انجام داده است گفت: «منظور قانونگذار از ماده یک قانون جرایم رایانهای حمایت از داده‌ها و سامانه‌های رایانهای یا مخابراتی متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی در مقابل هکرهاست نه بحث فیلترینگ.»
وزیر ارتباطات که خود با مجوز از وب سایت‌هایی که فیلتر هستند استفاده می‌کند، توضیح نداده میلیون‌ها کاربری که امکان دسترسی به چنین مجوزهایی ندارند چگونه باید از محتوای وب سایت‌هایی که فیلتر است استفاده کنند. به علاوه در قانون جرائم رایانهای سخنی از اعطای مجوز برای عبور از فیلترینگ نیامده است و مشخص نیست که مبنای قانونی اعطای مجوز برای دور زدن فیلترها کجاست. این نوع تبعیض در استفاده از محتوای اینترنت که با فیلتر کردن وب سایت‌ها و اعطای مجوز به افراد خاصی طی سالهای گذشته مرسوم شده است، بارها در شبکه‌های اجتماعی با انتقاد گسترده کاربران مواجه شده است.
از نظر فنی استفاده از گواهینامه‌های امنیتی ای‌اس‌ال یک از «تدابیر امنیتی» به منظور حفاظت از داده‌های یک وب‌سایت مورد استفاده قرار می‌گیرد که در موراد بسیاری در صورتی که یک وب‌سایت دارای چنین گواهینامه‌ای باشد، عملا فیلترینگ بر روی آن کار نخواهد کرد و کابران بدون استفاده از هیچ ابزار اضافه‌ای قادرخواهند بود تا به محتوای فیلتر شده آن وب‌سایت دسترسی پیدا کنند.
یکی از وب‌سایت‌هایی که توسط مقامات ایرانی فیلتر شده است اما به دلیل استفاده از گواهینامه‌های امنیتی برای مردم در دسترس است موتور جستجوی جوی داک داک گو است. تحقیقات کمپین نشان می‌دهد که این موتور جستجو عملا توسط مقامات ایرانی فیلتر شده است اما به دلیل استفاده از این گواهینامه‌های امنیتی سیستم فیلترینگ ایران قادر به شناسایی آن نیست و کاربران می‌توانند به این موتور جستجو، با وجود فلتر بودن، دسترسی داشته باشند.
تحقیقات کمپین نشان می‌دهد که بسیاری از عبارات کلیدی که در سیستم فیلترینگ ایران فیلتر شده است، در صورتی که در موتور جستجوی گوگل بدون استفاده از گواهینامه اس‌اس‌ال جستجو شوند، عملا فیلتر هستند اما به دلیل آنکه این موتور جستجو به صورت پیشفرض و داعمی از این گواهینامه‌ها استفاده می‌کند عملا دسترسی به محتوای فیلتر شده در این موتور جستجو بدون استفاده از هیچ گونه ابزار فیلترشکنی، میسر است.
از طرف دیگر بسیاری از ابزارهایی که در ایران به عنوان فیلترشکن شناخته می‌شوند با هدف عبور از سانسور اینترنت و فیلترینگ تولید نشدند. به عنوان مثال استفاده از وی‌پی‌ان یکی از رایج‌ترین روش‌های عبور از فیلترینگ در ایران است. وی‌پی‌ان ابزاری در جهت افزایش امنیت و تبادل اطلاعات به صورت محرمانه است، و به دلیل اینکه وی‌پی‌ان‌ها اطلاعات را از مسیری عبور می‌دهند که عملا برای سیستم فیلترینگ ایران قابل شناسایی نیست، عمده کاربران از آنها به عنوان فیلترشکن استفاده می‌کنند.
بحث حقوقی استفاده از شبکه‌های اجتماعی فیلتر شده در ایران به یکی از اخبار داغ تبدیل شده تا جایی که محمدجواد ظریف وزیر خارچه ایران در تاریخ ۱۱ شهریور ۱۳۹۶ غیرفارسی توییت کردن را عامل قانونی بودن حضور در شبکه‌ی اجتماعی فیلتر شده دانسته بود و گفته بود: «من از توییتر فعلاً با توجه به مقررات داخلی به‌عنوان ابزار پیام‌رسانی، صرفا در سطح بین‌المللی استفاده کرده و به همین دلیل هم هیچ‌گاه توییت فارسی نداشته ام و توییت هایم را به انگلیسی و عربی ارائه کردم.»
