تهدیدی به نام «توصیه‌‌ی محترمامه»: وزارت ارشاد مانع اکران فیلم عبدالرضا کاهانی در تورنتو شد
یک منبع مطلع درباره عبدالرضا کاهانی کارگردان سینمای ایران که فیلم اخیر او «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا» از سوی وزارت ارشاد برای اکران عمومی در شهر تورنتو کانادا منع شد به کمپین حقوق بشر در ایران گفت در اقدامی بی‌سابقه وزارت ارشاد با ابلاغ پیامی به نام «توصیه به کارگردان» خواسته تا جلوی اکران این فیلم در کانادا و دیگر کشورهای خارجی گرفته شود. به گفته این منبع وزارت ارشاد در این توصیه شفاهی خود اشاره کرده اگر فیلم در تورنتو اکران شود فیلم جدید عبدالرضا کاهانی به نام «ما شما را دوست داریم خانم یایا» که در انتظار مجوز اکران از سوی وزارت ارشاد است هیچ‌گاه مجوز دریافت نخواهد کرد. این فیلم قرار بود اوایل آذر ماه در چندین سینما در تورنتو اکران شود.
این منبع با اظهار اینکه کارگردان فیلم به این توصیه عمل کرده و خواستار اکران نشدن فیلمش در سینماهای تورنتو علیرغم فروش بلیط شده است به کمپین گفت: «اگر این اتفاق نمی‌افتاد نه تنها فیلم جدید آقای کاهانی به نام «ما شما را دوست داریم خانم یایا» که بسیار برایش هزینه شده اجازه اکران نمی‌گرفت بلکه برای تهیه کننده فیلم «ارداتمند نازنین بهاره تینا» نیز وضعیت سخت می‌شد. تهیه‌کننده‌ها با کارگردان تماس گرفتند و از او خواسته‌بودند که فیلم را نمایش ندهد تا آنها سرمایه‌شان به خطر نیفتد. فقط داستان مخالفت یا موافقت یک کارگردان نبود. گروهی درگیر بودند و اگر فیلم اکران می‌شد به ضرر تهیه کننده همین فیلم و فیلم تازه کاهانی تمام می‌شد. بنابراین علیرغم فروش بلیط کارگردان چاره‌ای نداشت جز اینکه از همه عذرخواهی کند، بلیط‌ها برگردانده و اکران متوقف شود. همه تعجب کرده بودند که چطور وزارت ارشاد در بیرون از ایران هم می‌تواند در اکران فیلم دخالت کند.»
به گفته این منبع تهدید وزارت ارشاد که این وزارتخانه نام آن را «توصیه به کارگردان» می‌گذارد بسیار محترمانه بوده است. این اولین بار است که وزارت ارشاد با پیغام‌های مستقیم دوستانه خواستار منع اکران فیلمی در خارج از مرزهایش شده است. پیش از این بسیاری از فیلم‌هایی که اجازه اکران در ایران نیافتند در فستیوال‌های مختلف جهان به نمایش در‌می آمدند و حتی جایزه هم می‌گرفتند. خبر آن هم در رسانه‌های داخلی پوشش داده می‌شد. پیش از این سه فیلم دیگر این کارگردان نیز به دلایل نامشخص با تهدید وزارت ارشاد اجازه اکران در خارج از کشور نیافتند که اقدامی بی‌سابقه است.
این منبع با تاکید بر اینکه از وزارت ارشاد مستقیم با کارگردان که در آن زمان برای تدریس در ورک شاپی در تورنتو حاضر بود، تماس گرفته شده و خواستار جلوگیری از اکران فیلم شده‌اند به کمپین گفت: «تقریبا دو سال از ساخت فیلم ارادتمند نازنین بهاره تینا می‌گذرد. کارگردان و تهیه‌کننده فیلم بارها برای گرفتن مجوز اکران در ایران اقدام کردند اما موفق نشدند. حتی با تغییر وزیران و مدیران سازمان سینمایی هم اتفاقی نیفتاد. در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قول‌های داده شد که فیلم‌های توقیفی اکران شوند اما شامل حال این فیلم نشد. دلیل مجوز نگرفتن آن هم هیچ‌وقت توضیح داده نشد. اما این فیلم با سرمایه بخش خصوصی ساخته شده بود و فیلم گرانی هم بود و طبیعی بود که باید حداقل بخشی از هزینه‌ها باز می‌گشت.»
این منبع ادامه داد: «عوامل فیلم فکر کردند دو سال از ساخت فیلم گذشته و بهتر است برای بازگشت بخشی از هزینه‌ها در کشورهای دیگر مانند کانادا، انگلیس، آلمان، جمهوری چک، فرانسه و استرالیا به نمایش دربیاید و بعد از آن به شرکت نت فلیکس فروخته شود. همه مذاکرات هم شده بود. اولین جایی که قرار شد فیلم اکران شود تورنتو بود. بلیط هم فروخته شده بود.»
فیلم جدید عبدالرضا کاهانی به نام «ما شام را دوست داریم خانم یایا» محصول مشترک ایران و تایلند است و در کشور تایلند ساخته شده است. این فیلم هم اکنون در صف گرفتن مجوز اکران در وزارت ارشاد است.
فیلم سینمایی «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا» به کارگردانی عبدالرضا کاهانی و تهیه‌کنندگی سعید خانی در دی ماه ۱۳۹۴ کلید خورد. این فیلم داستان سه دختر در شهر تهران است که سرگردان و بی‌پناه هستند. در این فیلم مهناز افشار، آیدا ماهیانی، طناز طباطبایی، سحر دولتشاهی و مهران غفوریان بازی می‌کنند. پس از ساخت این فیلم «به علت ملاحضات شورای نمایش» توقیف شد و تاکنون اجازه اکران در ایران را نیافته است.
در اوایل آذرماه ۹۶ در برخی رسانه‌های داخلی اعلام شد این فیلم توقیفی قرار است در کانادا روی پرده برود اما بلافاصله سعید خانی، تهیه کننده این فیلم با اظهار اینکه از اکران آن در تورنتو صرفنظر شده است در تاریخ دوم آذر ماه گفت: «به دلیل حساسیت‌های اغراق شده‌ای که نسبت به این فیلم به وجود آمده و با توصیه سازمان سینمایی نمایش این فیلم را در تورنتو کنسل کردیم.»
غلامرضا فرجی سخنگوی شورای نمایش نیز در تاریخ هفتم آذر ماه در پاسخ به این سوال که چرا این فیلم در خارج از کشور اکرانش لغو شده گفت: «قرارداد فیلم و پروانه نمایش کاهانی به شورای صنفی نمایش ارائه نشده و برای همین تا زمانی که این قرارداد در اختیار ما قرار نگیرد بدیهی است این فیلم اجازه هیچ گونه اکران داخلی و خارجی ندارد.» با این حال شورای صنفی نمایش فقط در زمینه نظارت بر قراردادهای پخش فیلم برای اکران داخلی مسوولیت دارد و فاقد این مسوولیت در خارج از مرزهای ایران است.
عبدالرضا کاهانی کارگردان سینما که چهار سالی است به فرانسه مهاجرت کرده و در آنجا زندگی می‌کند تاکنون ۱۰ فیلم سینمایی بلند ساخته است که از این تعداد سه فیلم او به نام‌های «آنجا»، «ما وقت داریم حالا» و «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا» در داخل ایران اجازه اکران نیافتند و چهار فیلم او در خارج از ایران از سوی وزارت ارشاد با تهدید به نام «توصیه» اجازه پخش و اکران نداشت. این چهار فیلم عبارتند از «اسب حیوان نجیبی است»، «هیچ»، «بی‌خود و بی‌جهت» و «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا»
عبدالرضا کاهانی در تاریخ ۲۱ تیرماه ۱۳۹۶ در یادداشت سرگشاده از مدیران سینمایی فعلی و سابق انتقاد کرد و نوشت آنها از وضعیت جامعه و مشکلات اجتماعی و سینمایش بی‌اطلاع هستند. او در بخشی از نامه خود نوشت:« شما (سانسورچی‌ها) می‌توانید و قدرتش را هم دارید که فیلم را به بایگانی بسپارید اما نمی‌توانید من را به درغگویی متهم کنید. می‌توانید فیلم را از لیست تولیدات سالانه سینمای ایران حذف کنید اما نمی‌توانید منکر هستی فیلم شوید. می‌توانید با زور و تهدید نمایش‌های فستیوالی و خارجی فیلم را مانند چند فیلم دیگرم ممنوع کنید اما نمی‌توانید ثابت کنید فیلم فقط برای خارجی‌ها ساخته شده است.»
این کارگردان سینمای ایران در بخشی دیگری از نامه خود نوشته است: «از آنجا که مجریان سانسور دچار فقر تحلیل‌اند، توان خالی کردن یک اثر از محتوا را دارند. نگاه ایشان به اثر هنری چون یک مانیفست است. در صورتی که اثر هنری می‌تواند برشی از واقعیت موجود باشد. چقدر این حرف‌ها را تکرار کنیم؟ اینکه فیلم‌ساز مساله را طرح کند الزاما به دلیل قرابت با آن نیست و این همان مساله‌ای است که سانسورچی آن را درک نمی‌کند.»
اولین فیلم این کارگردان که از اکران او در فستیوال‌ها و مجامع خارج از کشور جلوگیری شد، فیلم «هیچ» بود که در سال ۱۳۸۸ در زمان دولت محمود احمدی‌نژاد ساخته شد. این منبع آگاه گفت: «این فیلم با سانسور در ایران اکران شد اما وزارت ارشاد دولت احمدی‌نژاد به کاهانی گفت اگر این فیلم در خارج از کشور اکران شود یک سال از فیلم سازی و کمک گرفتن در ایران محروم می‌شود. کاهانی به آنها گفته بود این چه قانونی است؟ به بقیه هم گفته‌اید؟ گفته بودند از تو شروع می‌کنیم. »
پس از آن «اسب حیوان نجیبی است» و «بی‌خود و بی‌جهت» ساخته شد که هر دو با سانسور در ایران اکران شد اما وزارت ارشاد خواست تا این دو فیلم هم در فستیوال‌های خارجی اکران نشوند. پس از سرنوشت این فیلم‌ها، عبدالرضا کاهانی در سال ۹۲ به فرانسه مهاجرت کرد و فیلم «وقت داریم حالا» را در فرانسه ساخت. این فیلم تاکنون در ایران اجازه اکران نداشته است.
این منبع در ادامه گفت: «پس از ساخت فیلم« وقت داریم حالا» در فرانسه به کاهانی پیام داده شد که حالا دولت عوض شده و برگرد ایران و فیلم بساز. او هم برگشت و ارادتمند را ساخت که نه در ایران نمایش داده شده و نه اجازه اکران در خارج را پیدا کرد.»
این منبع گفت: «آنقدر نگذاشتند کار کند که آرام آرام سر از جای دیگری در آورد. او اکنون امیدوار است حداقل فیلم آخرش که در وزارت ارشاد منتظر گرفتن مجوز اکران است بالاخره این مجوز را بگیرد.»
