تغییر باورها، شکستن‌کلیشه‌ها: کافه‌ای با کارکنانی که دارای اوتیسم و سندروم دان هستند
در روز ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ اولین کافه توسط افراد دارای اوتیسم و سندروم دان در ایران اداره می‌شود، افتتاح شد. این کافه، اولین مکانی از این نوع است که در ایران آغاز به کار کرده است.
سپیده جدیری، مادر یک کودک دارای اوتیسم در مورد نقش این کافه در افزایش آگاهی اجتماعی به کمپین حقوق بشر در ایران گفت: «قطعا چنین اقدام‌های مثبتی در تغییر نگرش جامعه نسبت به افراد دارای معلولیت تاثیر دارد، به ویژه در تغییر آن نگاه منفی که به افراد دارای معلولیت ذهنی وجود دارد و به آنها برچسب آموزش ناپذیر، غیرمفید و ناکارآمد می‌زند، از اجتماع طرد و در نهایت خانه نشینشان می‌کند.»
محمد رضا اسدی، معاون سازمان بهزیستی استان تهران، در مراسم افتتاحیه این کافه درباره نحوه شکل‌گیری این ایده و راه‌اندازی کافه به روزنامه عصر ایران گفت: «ده نفر از بچه ها پیشگام شدند از عزیزانی که به سن اشتغال رسیدند با یک مربی شغلی که فقط اینها را هدایت کرده و امروز آمده به صورت خودگردان اینها خودشان رو پای خودشان ایستادند و می خواهند کاری را شروع کنند. یک فرهنگی را می خواهند به وجود بیاورند.»
کافه دانتیسم واقع در طبقه دوم پاساژ آینه در خیابان ونک تهران است و توسط ۱۰ نفر از افراد دارای اوتیسم و سندروم داون اداره می‌شود. اسم دانتسیم از سندروم دان و اوتیسم الهام گرفته شده است.
این کافه با حمایت سازمان بهزیستی و خانواده‌های کارکنان این کافه که همه دارای اوتیسم و یا سندروم دان هستند با حضور محمد‌رضا اسدی معاون سازمان بهزیستی استان تهران افتتاح شد.
فعالان حوزه حقوق معلولان امیدوارند گشایش این کافه و اقدامات مشابه آن، به آگاه سازی جامعه در مورد توانایی‌ها و ظرفیت‌های افراد دارای سندوم دان و اوتیسم و تغییر باورها در زمینه استخدام و به کارگیری آنها در مشاغل مختلف بیانجامد.
سپیده جریری به کمپین گفت: «این گونه اقدام‌ها باعث می شود که مردم با توانایی‌های مدیریتی و ارتباط گیری این افراد هم آشنا شوند و آن تعاریف کلیشه‌ای که آنها را ضعیف در کار مدیریت و ارتباط گیری معرفی می‌کند شکسته شود. آنها در واقع به شیوه‌ای متفاوت از بقیه انسان‌ها، ارتباط برقرار می‌کنند و این یک نقطه ضعف نیست، یک تفاوت است. هر چند که برای این که بتوانند در کنار اکثریت جامعه زندگی راحتی داشته باشند به ناچار باید شیوه‌های معمولِ ارتباط گیری هم از طریق آموزش‌های ویژه به آنها آموخته شود.»
طبق آخرین آمار اعلام شده در ایران از هر ۱۵۰ تولد یک کودک دارای اوتیسم است. به گفته معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی شش هزار کودک دارای اوتیسم در کشور شناسایی شده است که سه هزار کودک دارای اوتیسم تحت پوشش مراکز توانبخشی سازمان بهزیستی هستند. آمار دقیقی از افراد دارای سندروم دان در دسترس نیست اما بر طبق آمار اعلام شده ایران به کمیته حقوق افراد دارای معلولیت بیش از سیصدهزار نفر فرد دارای معلولیت ذهنی تحت پوشش سازمان بهزیستی هستند.
کنوانسیون حقوق افراد دارای معلولیت که ایران نیز از سال ۱۳۸۸ به آن پیوسته است به افزایش آگاهی در تمامی جامعه در مورد افراد دارای معلولیت تاکید کرده است. ماده ۸ دولت‌ها را موظف می‌کند تا با «ارتقاء مهارت‌ها، شایستگی‌ها و توانایی‌های افراد دارای معلولیت و مشارکت آنها در محیط کار و بازار کار» ظرفیت‌های این افراد را ارتقا بخشند و رویکردهای نادرست نسبت به افراد دارای معلولیت را از بین ببرند.
ایجاد کافه‌هایی از این دست یا سایر اقدامات مشابه همچنین فرصت خوبی برای اشتغال زایی افراد دارای معلولیت است و می‌تواند زمینه‌ای باشد تا قابلیت های این افراد شناخته شود و بتوانند در کنار سایر افراد دیگر زندگی مستقل در جامعه داشته باشند .
سپیده جدیری در این مورد به کمپین گفت:«مهم ترین تاثیر این نوع اقدام‌ها، فراهم کردن امکان اشتغال برای افراد دارای معلولیت (در اینجا معلولیت ذهنی) است.» وی ادامه داد: «واقعا جای خوشحالی و شگفت‌زدگی دارد. به نظرم اگر مدام در این زمینه اطلاع رسانی شود تا مردم از این کافه استقبال کنند، قطعا می تواند در آگاهی دادن صحیح به جامعه درباره ویژگی‌های این افراد و همچنین اشتغال‌زایی برای آنها در آینده نقش داشته باشد.»
علی همت محمودنژاد، رئیس انجمن دفاع از حقوق معلولان ایران در تیرماه ۹۶ گفته است که «نرخ بیکاری در معلولان ۳ و نیم برابر بیشتر از افراد عادی است و این آمار به هیچ وجه قابل قبول نیست، زیرا معلولان توانایی هایی دارند که با تکیه بر این توانایی‌ها می‌توان برای آنها ایجاد اشتغال کرد.»
طبق قانون حمایت از افراد دارای معلولیت که به تازگی توسط رییس جمهور به سازمان بهزیستی جهت اجرا ابلاغ شده است دولت موظف است تا زمینه اشتغال را برای افراد دارای معلولیت فراهم کند. طبق تبصره ب ماده ۱۱ قانون حمایت از افراد دارای معلولیت دولت موظف به پرداخت: «تسهیلات اعتباری خود اشتغالی (وجوه اداره شده) به افراد دارای معلولیت به میزانی که در قوانین بودجه سالانه مشخص میگردد.» همچنین فصل هفتم قانون حمایت از افراد دارای معلولیت نیز به فرهنگ سازی بالابردن آگاهی عمومی در مورد افراد داری معلولیت اشاره دارد.
