اعتراض گسترده به اقدام غیرقانونی و غیراخلاقی صداوسیما برای پخش اعترافات اجباری چندین فعال اینستاگرامی
چهار جوان ایرانی که به دلیل انتشار فیلم‌ها و عکس‌های شخصی‌شان در صفحات اینستاگرام بازداشت شدند رو به دوربین شبکه یک صداوسیما به آنچه «اعترافات اجباری» معروف شده موظف به پاسخگویی به یک خبرنگار یا بازجو شدند. آنها با چهره‌های محو شده رو به دوربین و گاه با گریه و بغض از این گفتند که چرا فیلم و عکس‌های خود را در اینستاگرام منتشر کرده‌اند.
این برنامه تحت عنوان «مستند بیراهه» شامگاه جمعه ۱۵ تیرماه از سوی شبکه یک سیما پخش شد. در این فیلم از سه دختر و یک پسر بدون اینکه نام آنها ذکر شود بازجویی شد.
چندی پیش خبرهای مبنی بر بسته شدن صفحه اینستاگرام رقصنده‌های مانند مائده هژبری، الناز قاسمی و شاداب و بازداشت آنها منتشر شد. اما دقیقا مشخص نیست آنها همچنان در بازداشت به سر می‌برند و یا با قرار وثیقه آزاد شده‌اند. تنها هویت یکی از صداها در این مستند شناسایی شده است. گفته می‌شود او مائده هژبری، ۱۷، ۱۸ ساله، ورزشکار (ژیمناست) و رقصنده جوان ایرانی است که در بخش‌های از صحبت‌هایش با گریه و بغض می‌گوید او کاری نکرده و قصدی نداشته است.
چند روز پس از پخش این مستند، موج گسترده‌ای از سوی کاربران شبکه‌های اجتماعی نسبت به این بازداشت‌ها و اعتراف‌گیری‌ها در داخل و خارج ایران به راه افتاد. آنها با استفاده از هشتگ‌های مختلف مانند «برقص تا برقصیم»، «مائده هژبری» و «رقص جرم نیست» نسبت به آن انتقاد کرده و درآوردن گریه یک دختر جوان (مائده هژبری) در مقابل دوربین را کار غیرانسانی و غیرقانونی دانستند. این انتقادها فقط شامل جوانان و فعالان حقوق زن نمی‌شد بلکه طیف فعالان سیاسی و مدنی و هنرمندان را هم در برگرفت. آنها در اعتراض‌های خود نوشته‌اند با اختلاس‌گر و سارق و قاتل هم چنین رفتاری نمی‌شود. و رقصیدن جرم نیست که با این جوانان چنین برخوردی شده است.
در ادامه این انتقادها بسیاری از زنان و مردان فیلم‌های از رقص خود را در صفحه اینستاگرام و توییتر‌شان پخش کردند و به این شکل از مائده هژیری حمایت کرده‌اند. همچنین بسیاری از کاربران کلیپ‌های از رقص‌های زیبا مائده را منتشر کرده‌اند. یکی از کلیپ‌های مائده هژبری که در این چند روز بیش از صدبار بازنشر شده رقص او با آهنگ «ماه پیشونی» است. دیگر کمتر کسی است که در این چند روز با او آشنا نشده و رقص‌اش را ندیده باشد.
۲۷ دقیقه مستند عجیب: هدف‌ات از حضور در اینستاگرام چیه؟
در ابتدای این مستند تلویزیونی عنوان می‌شود که «معاونت اجتماعی نیروی انتظامی و وگروه اجتماعی شبکه یک سیما» آن را مشترکا ساخته و به مخاطب «تقدیم» کرده‌اند. در ابتدا تصویری مات و محو شده از دختری و مردی پشت به دوربین نشان داده می‌شود که روبروی هم نشسته‌اند. دختر که گفته می‌شود مایده هژبری است با گریه می‌گوید: «واقعا می دونید پشیمونم ناراحتم به خاطر اینکه قصد من (…) اینها که می‌گید واقعا نبود.»
مشخص نیست خبرنگار یا بازجو رقصیدن دختر را مصادق چه چیزهای دانسته که او با گریه می‌گوید «اینها که می‌گید واقعا نبود.» او در ادامه با گریه می‌گوید: «من هیچ وقت چیز بدی در اینستام منتشر نکردم، هیچ وقت .»
سوال‌کننده از او می‌پرسد: از اول انگیزه‌ات برای پخش کردن این فیلم ها و گرفتن این ویدیوها چی بود؟ اصلا هدفت چی بود؟
دختر (مائده هژبری): یک سری آدم از من خوششون آمده بود. واسه همون .. نه ترویج چیزی بود و نه می‌خواستم کسی را تشویق به این کار بکنم. واقعا قصد و منظوری نداشتم.
سوال‌کننده: در گروه کار می‌کردی یا انفرادی؟
دختر (مائده هژبری): نه با تیمی کار می کردم نه با کسی. آموزشی هم پیش کسی ندیدم. من تنها آموزش ورزشی پیش مربی‌های مختلف و قانونی ژیمناستیک داشتم. من رشته ورزشی‌ام ژیمناستیک است.
سوال‌کننده: از چه سالی این کار را شروع کردی؟ (منظور رقصیدن)
دختر (مائده هژبری): دو سه سال پیش.
او در جایی دیگری از حرف‌هایش می‌گوید با گوشی تلفن‌اش در اتاقش از خودش فیلم رقصش را می‌گرفته است.
پس از صحبت‌های او تصویری از یک روانشناس زن گرفته شده که رو به دوربین می‌گوید: «روانشناسان معتقدند که زنان رفتارهای نمایشی بیشتر نشان می‌دهند و برخی از زنان این رفتارها را همیشه در طول زندگی با خود دارند.»
تحلیل خودشیفتگی و واقعیت‌های نگران‌کننده
در این فیلم مستند خبرنگار از دختر دیگری می‌پرسد: اتهام شما در اینستاگرام چیست؟
دختر: عکس‌ها و فیلم‌های مهمونی که رفته بودیم را می‌گذاشتیم.
سوال‌کننده: عروسی بود، پارتی بود؟ تولد بود؟
دختر: تولد یا همین جوری مهمونی می‌گرفتند.
سوال‌کننده: چرا شما فیلم و عکس‌ها را می‌گذاشتید؟
دختر: خب دوستام می‌گذاشتند من هم می‌گذاشتم. تولد و مهمونی دوستان صمیمی بودند. من دروغ نمی‌گم …
در این فیلم مستند نجف‌نیا معاون فرهنگی دادگستری استان البرز رو به دوربین می‌گوید: روزانه سه و نیم میلیارد نفر مطالبشان در صفحه مجازی و شبکه های اجتماعی لایک می‌خورد و قریب به یک و نیم میلیارد نفر یعنی معال یک پنجم ساکنان کره زمین مطالبشان مورد ملاحظه قرار می‌گیرند. یعنی خصوصی‌ترین تصاویر زندگیشان را در منظر مردم قرار می‌دهند. این نشانه یک حقیقت تلخ و واقعیت نگران‌کننده است و آن این است که خیلی عقده‌های حقارت دارند و وقتی مورد توجه قرار می‌گیرند خودشیفته می‌شوند.»
اما برخلاف گفته‌های معاون فرهنگی دادگستری عقده حقارت و خودشیفتگی در قانون مجازات اسلامی جرم تشخیص داده نشده است. همچنین انتشار عکس‌ها و فیلم‌های شخصی مانند حضور در تولد و مهمانی دوستان و اقوام نیز جرم تعریف نشده است.
در این ۲۷ دقیقه در لابه‌لای حرفهای این چهار جوان، روانشناس و آقای نجف‌نیا نظراتی در راستای مذمت کارهای آنها ابراز می‌کنند.
انتقاد وسیع کاربران به اعترافات اجباری مائده هژبری به جرم رقصیدن
محمد تقی فاضل مبیدی عضو مجمع مدرسین حوزه علمیه قم با اظهار اینکه رقصیدن گناه نیست در توییتر خود نوشت: بعد از چهل سال از اسلام سخن گفتن ،رسیدیم بجایی که باید یک دختر جوان در رسانه عمومی اعتراف به گناه خود کند ،تا بحال کدام اختلاس گر در سیما آمده و اعتراف به اختلاس و غارت بیت المال کند ؟رقصیدن گناه بزرگ است یا غارت منافع ملی ؟دین که دست جاهلان باشد چنین است.
ابی خواننده معروف ایرانی با انتشار فیلمی از رقص خود در توییترش نوشت: رقصیدن از شادترین و نشاط انگیزترین کارها برای روحی سالم است. شادی هیچ ضرری برای اطرافیان ندارد با این حال بر مردم کشورم حرام است.به امید روزی که #مائده های ایران زمین چون پروانه های رنگین شاد و سرزنده به رقص و پایکوبی درآیند. #رقص_جرم_نیست #برقص_تا_برقصیم
مصطفی تاج‌زاده فعال سیاسی در توییتر خود نوشت: «#اعترافات_تلویزیونی دیروز چنددختر نوجوان همچنان که انتظار می‌رفت بامحکومیت قاطع #افکار_عمومی مواجه شد. اگر #صداوسیما به کسی غیراز #رهبر جوابگو بود، هرگز نمی‌توانست این روش غیرقانونی و غیرانسانی را ادامه دهدکه چندش‌آور است، قاطبه ایرانیان را می‌رنجاند و موجب وهن نظام می‌شود.»
ریحانه طراواتی «یکی از رقصنده‌های آهنگ «هپی» که بازداشت شد در توییتر خود نوشت: من را در سن ٢٣ سالگى بازداشت کردید به جرم شادى، مائده را در سن ١٨ سالگى به همان جرم مسخره! با نسل بعد چه خواهید کرد؟»
شهاب اسفندیاری استاد دانشگاه صداوسیما با اظهار تاسف از پخش چنین برنامه‌ای نوشت: «چند نکته در این ماجرا: ۱. من هیچ مسئولیتی در ‘صدا’ و ‘سیما’ ندارم. در ‘دانشگاه صدا و سیما’ کار می‌کنم. ۲. دیروز با دیدن این کلیپ منتشر شده، متاسف و ناراحت شدم. نه اخلاقی بود، نه حرفهای. و رسانه ملی بابت پخش این قبیل مصاحبه‌ها در گذشته هزینه سنگینی داده.»
علی ملیحی روزنامه‌نگار داخل ایران در توییتر خود با انتشار عکس رقص روز تولد همسرش نوشت: ]رقصیدن جرم نیست. ما در شادیهایمان می‌رقصیم. دو هفته پیش در شب تولد همسرم به شکلی چنین مبتدی رقصیدم. انشالا با تمرین بیشتر، در مناسبت‌های بعدی بتوانم آبروداری کنم #مائده_هژبری #برقص_تا_برقصیم»
سولماز ایکدر روزنامه‌نگار در توییتر خود با پخش فیلم رقص مادرش نوشت: «مادرم گفت:«برای نوجوانی و جوانی به سرقت رفته شما، برای آزادی و شادی که حقتان هست؛ میرقصم» #برقص_تا_برقصیم #مائده_هژبرى»
یک کاربر به نام راضیه ایرانی در توییتر خود نوشت: «من یک زن ایرانی، یک پزشک، یک مادر و کاملا غیر سیاسی ام! من با مائده ها تا روز محقق شدن رویای آزادی میرقصم #مائده_هژبری #برقص_تا_برقصیم»
حسین رونقی فعال مدنی و زندانی سابق نیز در توییتر خود نوشت: »هر جای دنیا بگویی که دختران ۱۷ و ۱۸ ساله را بخاطر رقص، شادی و زیبایی‌شان به جرم اشاعه فحشا بازداشت و زندانی کردند و در مقابل متجاوزان به کودکان و … آزاد هستند، می‌خندند! چون برای‌شان باور پذیر نیست!»
صداوسیما ایران سال‌هاست با پخش چنین برنامه‌های تحت عنوان افشاگری و حقیقت‌یابی برای شهروندان پرونده‌سازی می‌کند. چندی پیش برنامه ۲۰:۳۰ شبکه سوم صداوسیما مستندی درباره مرحوم کاووس سیدامامی پخش کرد و با انتشار عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی و خانوادگی در مضمونی عجیب او را جاسوس خواند.
همچنین صداوسیما درباره احمدرضا جلالی پزشک ایرانی مقیم سوئد که در حال حاضر با حکم اعدام مواجه است با پخش اعترافاتی از او در مقابل دوربین تلویزیون و تکه‌های از فیلم‌های آرشیوی او در سوئد، او را جاسوس اسراییل خواند که در نتیجه چاره‌ای جز صدور حکم اعدام برایش نداشته‌اند.
