مجلس با درخواست شورای امنیت ملی سوال مربوط به تلگرام طلایی، فیلترینگ و شنود را مسکوت گذاشت
بیژن قاسم‌زاده بازپرسی که دستور فیلتر تلگرام را صادر کرده بود، تبرئه شد.
کمپین حقوق بشر در ایران مطلع شده است که شورای عالی امنیت ملی از رییس مجلس ایران خواسته است تا پرسش تعدادی از نماینده‌های مجلس در مورد تلگرام طلایی و تجهیزات مربوط به فیلترینگ و شنود را از دستور جلسه خارج کند تا به این ترتیب آذری‌جهرمی مجبور نباشد تا در یک جلسه عمومی در مورد این اپلیکیشن صحبت کند.
با وجود آنکه در قوانین ایران، نقشی در حوزه سیاست‌گذاری اینترنت برای شورای عالی امنیت ملی در نظر گرفته نشده است و این وظیفه بر عهده شورای عالی فضای مجازی است، به نظر می‌رسد که با هرچه بیشتر امنیتی شدن اینترنت در ایران نقش نیروهای نظامی نیز در تصمیم‌گیری‌های اینترنتی بیشتر شده و عالی‌ترین نهاد امنیتی کشور نیز به جمع تصمیم‌گیران برای اینترنت ایران اضافه شده است.
فرمانده‌های سپاه و ارتش و نیز وزارت اطلاعات و از اعضای این شورای امنیت ملی هستند. علی شمخانی دبیر این شورا یک فرد نظامی است.
پرسش از وزیر ارتباطات در تاریخ ۲ مهر ۱۳۹۷ توسط حمیده زرآبادی عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس و کمیته ارتباطات به همراه تعداد دیگری از نماینده‌های مجلس مطرح شده بود. بر این اساس قرار بود تا آذری‌جهرمی با حضور در مجلس به چهار سوال این نماینده‌ها پاسخ دهد که بحث برانگیزترین و مهم‌ترین آنها در مورد تلگرام طلایی و هاتگرام بود. زرآبادی در همین مورد به ماهنامه پیوست گفت: «باید به صورت شفاف روشن شود که سرورهای هاتگرام و تلگرام طلایی که به تلگرام متصل است از نظر فیزیکی کجا نصب شده و توسط چه سازمان یا سازمان‌هایی بهره‌برداری و نگهداری می‌شود.»
بر اساس اطلاعاتی که کمپین از چند منبع به دست آورده است، پس از اعلام دریافت این سوال، آذری‌جهرمی برای پاسخگویی از شورای عالی امنیت ملی کسب تکلیف کرده است. در پاسخ، علی شمخانی دبیر این شورا با ارسال نامه‌ای به علی لاریجانی رییس مجلس با طرح این موضوع که این پرسش مربوط به امنیت ملی کشور است، از او درخواست کرده است تا سوال را از دستور جلسه مجلس خارج کنند. تا کنون هیچ یک از مقامات اصلی در خصوص پاسخگویی به سوالات مطرح شده اظهار نظر نکرده است.
امنیتی کردن سیاست‌گذاری اینترنتی
تلاش برای افزایش نقش نهاد‌های نظامی و امنیتی در تصمیم‌گیری برای اینترنت پیش از این هم سابقه دارد. براساس «طرح ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی» که همچنان در کمیته فرهنگی مجلس در دست بررسی است، زیرساخت اینترنت کل کشور از شرکت ارتباطات زیرساخت وابسته به وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات گرفته و به ستاد کل نیروهای مسلح واگذار می‌شود.
تلگرام طلایی و هاتگرام دو اپلیکیشنی هستند که با استفاده از کد‌ها و API تلگرام ساخته شدند و تحقیقات متعدد توسط محققین مستقل، کمپین و شرکت‌های حوزه امنیت اینترنت نشان می‌دهد این اپلیکیشن‌ها امن نیستند. هشدارها در مورد نقض حریم خصوصی و امنیت کاربران ایرانی بر روی این اپلیکیشن که دارای ۳۵ میلیون کاربر است باعث شد تا شرکت تلگرام در تاریخ ۲۵ آذر پس از تماس‌های کمپین حقوق بشر در ایران با این شرکت، با ارسال پیغامی به کاربران این اپلیکیشن‌ها اعلام کرد که آنها امن نیستند و استفاده از آنها باعث خواهد شد تا امنیت کاربران در خطر قرار گیرد.
کمپین در تاریخ ۲۶ آذر ماه با انتشار بیانیه‌ای ضمن استقبال از اقدام شرکت تلگرام از این شرکت خواست با قطع دسترسی این اپلیکیشن‌ها امنیت کاربران تلگرام در ایران را افزایش دهد، که تاکنون این شرکت پاسخی به این درخواست نداده است.
سوالاتی که توسط نمایندگان مجلس پرسیده شد و بدون پاسخ ماند، بخشی از نگرانی‌های کاربران را توضیح می‌دهد و در واقع نشان می‌دهد که چرا تلگرام نسبت به ناامنی اپلیکیشن‌های داخلی تلگرام هشدار داده است. سوالاتی که توسط نمایندگان مطرح شده بود و ماهنامه پیوست آنها را منتشر کرده، به شرح زیر است:
«۱- تجهیزات مربوط به فیلترینگ و شنود شبکه‌های موجود در کشور از محل چه بودجه‌ای و توسط چه سازمانی خریداری و در کجا و توسط چه کسانی نصب، نگهداری و بهره‌برداری می‌شود؟
۲- با توجه به فعالیت سرورهای هاتگرام و تلگرام طلایی که متصل به شبکه تلگرام بوده و امکان کنترل و رویت اطلاعات کاربران خود را فراهم می‌سازد، به صورت شفاف مشخص سازید. در حال حاضر سرورهای این دو اپلیکیشن از نظر فیزیکی کجا نصب شده و توسط چه سازمان یا سازمان‌هایی بهره‌برداری و نگهداری می‌شود؟
۳- ضمن توضیح در خصوص پروژه پیام‌رسان‌های داخلی از نظر موفقیت عملکرد، نسبت به میزان کاربران فعلی آنها مبلغ وام و امکانات سخت‌افزاری، فیزیکی و مجوزهای اعطا شده به آنها شفاف‌سازی و گزارش نتایج حمایت همه‌جانبه از آنها را ارائه فرمایید.
۴- با توجه به زمزمه فیلترشدن اینستاگرام و تاثیر آن بر کاهش میزان اشتغال در فضای مجازی نسبت به اعلام نظر وزارتخانه و اقدامات در راستای ممانعت از این تاثیر منفی، ارائه گزارش کنید.»
تبرئه بازپرسی که دستور فیلتر تلگرام را صادر کرد
همزمان با روشن شده نقش شورای عالی امنیت ملی در مسکوت گذاشتن پاسخگویی به نقض امنیت و حریم خصوصی کاربران تلگرام طلایی، زینب طاهری وکیل دادگستری در ۲ اسفند ۱۳۹۷ به خبرنگار قضایی خبرگزاری ایرنا گفت بازپرسی که دستور فیلتر تلگرام را داد، تبرئه شد. طاهری گفت: «دادستانی تهران، شکایت از بازپرس شعبه دوم را برای رسیدگی به شعبه نهم دادسرای فرهنگ و رسانه ارجاع داد که در این شعبه، بدون توجه به موضوع اصلی یعنی اعتراض به قرار صادره در شعبه دوم، قرار منع تعقیب صادر شد این در حالی است که فیلترینگ تلگرام نقض قانون اساسی است. »
آرش کیخسروی، ابوذر نصراللهی، جواد پارسا، سعید دهقان، محمد مقیمی و پیام درفشان در ۱۶ اردیبهشت ماه با حضور در دادسرای رسیدگی به جرائم کارکنان دولت از بازپرس شعبه دوم دادسرای فرهنگ و رسانه به خاطر فیلترینگ تلگرام شکایت کرده بودند که بعدتر دو نفر از وکلای خانم و نیز یکی از ادمین کانال‌های تلگرامی از اصفهان که مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد را داشت، به جمع شکایت کننده‌ها اضافه شدند.
