تهدید به فیلتر کردن اینستاگرام، تنها شبکه اجتماعی فیلتر نشده پس از مسدود بستن حساب‌های مرتبط با سپاه

فروردین ۲۸, ۱۳۹۸

شرکت فیس‌بوک مالک اپلیکیشن اینستاگرام در روز ۲۷ فروردین اعلام کرد که در پی اضافه شدن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به فهرست سازمان‌های که دولت آمریکا آنها را تروریست می‌داند، صفحه‌های اینستاگرامی مقامات ایرانی را مسدود کرده است.

یک سخنگوی شبکه اجتماعی اینستاگرام به خبرنگار بی‌بی‌سی فارسی گفت: «ما تحت محدودیت‌های قوانین تحریم‌های ایالات متحده عمل می‌کنیم. با مقامات دولتی مرتبط همکاری می‌کنیم تا اطمینان حاصل کنیم که تعهدات قانونی‌مان، از جمله مربوط به تعیین سپاه [به عنوان سازمان تروریستی خارجی] را رعایت می‌کنیم.»

در بین حساب‌های که مسدود شده حدود ۲۰ حساب متعلق و یا به نام فرمانده‌های فعلی و یا پیشین سپاه مانند قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس-شاخه برون مرزی سپاه-، محمدعلی جعفری فرمانده کل سپاه، محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی سپاه، محمد باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح، موسی کمالی رییس اداره سرمایه انسانی سرباز ستاد کل نیروهای مسلح، محمدباقر قالیباف عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده سابق فرمانده نیروی هوایی سپاه، احمد امیرآبادی‌فراهانی مسوول سابق فرهنگی سپاه ناحیه قم و نماینده فعلی مجلس از شهر قم، علی‌اکبر ولایتی مشاور امور بین‌الملل رهبری -بدون سابقه عضویت در سپاه-، محسن‌رضایی فرمانده پیشین سپاه پاسداران و عضو فعلی مجمع تشخصی مصلحت نظام، سید عزت‌الله ضرغامی رییس کارخانجات صنعتی شهید حسن باقری سپاه (تولید موشک‌های فجر) در دهه ۶۰ و عضو فعلی شورا‌های عالی انقلاب فرهنگی و فضای مجازی، و ابراهیم رییسی رییس قوه قضاییه از جمله افرادی هستند که صفحه‌های آنها مسدود شده است.

مالک بسیاری از این صفحه‌ها مشخص نیست و به عنوان نمونه سرلشگر باقری داشتن صفحه در اینترنت را تکذیب کرد. مرکز ارتباطات و تبلیغات دفاعی ستادکل نیروهای مسلح با صادر کردن بیانیه‌ای اعلام کرد: «به آگاهی می‌رساند، همانگونه که بارها اعلام شده است رییس ستادکل نیروهای مسلح در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی هیچ صفحه‌ای ندارد.»

با وجود اینکه طی ماه‌های گذشته برخی از مقامات در خصوص فیلتر کردن اینستاگرام اظهار نظر کرده‌ بودند، بستن حساب‌های کاربری مقامات سپاه، بار دیگر موضوع فیلترکردن این شبکه اجتماعی را در ایران به میان آورد.

از جمله جواد جاویدنیا معاون امور فضای مجازی دادستان کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه، در گفتگو با خبرگزاری فار‌س‌نیوز نزدیک به سپاه پاسداران اقدام اینستاگرام را «بزرگترین بی‌احترامی به ملت ایران» خواند و تهدید به فیلتر کردن تنها شبکه‌ اجتماعی فیلتر نشده در ایران کرد. او ضمن اشاره به این موضوع که نمونه‌های داخلی خوبی برای جایگزینی اینستاگرام وجود دارد گفت: «هدف و اساس کار، فیلترینگ اینستاگرام نیست اما یک مثالی همیشه مطرح است اگر دشمن حمله کند و یک پل ارتباطی وجود داشته باشند که از آن طریق بتواند وارد کشور شود یا باید آن پل مستحکم شود و احتمال لطمه دیدن از بین برود و در غیر این صورت کار عاقلانه این است که آخرین حربه را به کار گرفته و پل ارتباطی را قطع کنیم پس فیلتر کردن گام آخر است.»

او افزود: «بنابراین در این شرایط اعلام می‌کنیم اگر راهی بجز فیلترینگ باقی مانده اعلام کنند و دولت به آن ورود کند و بر آن اعمال حاکمیت شود اما اگر راهی باقی نمانده، چاره‌ای جز فیلتر شدن اینستاگرام نیست.»

نصرالله پژمان‌فر نماینده تندرو مجلس که یکی از طراح‌های طرح ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی است که در صورت عملی شدن آن، کنترل اینترنت ایران را در اختیار نیروهای نظامی قرار خواهد داد، ضمن درخواست استیضاح وزیر ارتباطات، از پیاده سازی نشدن نمونه‌های داخلی انتقاد کرد و گفت: «پیش از آنکه به موضوع فیلتر اینستاگرام بپردازیم، ابتدا باید این پرسش را از رییس جمهور و وزیر ارتباطات داشته باشیم که شما برای ایجاد بسترهای مناسب ارتباطی در جهت رفع نیاز مردم داخل کشور چه کردید؟ چرا اجازه دادید که بسترهای مناسب ارتباطی در کشور فراهم نشود و مردم به شبکه‌های اجتماعی خارجی روی بیاروند؟ اگر در روز نخست ما راه‌های ارتباطی مناسب را در اختیار مردم قرار می‌دادیم، امروز نیاز نبود تا در مورد فیتلر شبکه‌های اجتماعی حرف بزنیم.»

اعتراض شورای عالی فضای مجازی به مسدود کردن حساب‌های حامیان حکومت

با وجود آنکه مقامات قضایی و نماینده‌های تندروی مجلس صحبت از مسدود کردن اینستاگرام کردند اما شورای عالی فضای مجازی به عنوان عالی‌ترین نهاد سیاست‌‌گذاری اینترنتی با انتشار بیانیه‌ای با وجود آنکه مسدود شدن این حساب‌های کاربری را نقض آزادی بیان خواند اما در مورد فیلترینگ این شبکه اظهار نظری نکرد.

این شورا در بیانیه خود نوشت: «مسدودسازی حساب کاربران ایرانی در شبکه‏‌های مختلف اجتماعی همچون توییتر و اینستاگرام و اعمال محدودیت در دسترسی به منابع علمی و تحقیقاتی و خدمات مختلف کاربردی توسط شرکت‏های آمریکایی به واسطه تحریم‏‌های آن کشور هستیم که از مصادیق بارز سانسور، نقض جریان آزاد اطلاعات و نقض حقوق بشر است.»

این بیانیه با انتقاد شدید کاربران ایرانی در توییتر رو به رو شد. به عنوان نمونه محمد الله‌یاری توسعه دهنده اپلیکیشن‌های موبایل در واکنش به آن نوشت: «آیا فیلتر کردن کسب و کارهای نوپا و استارتاپ‌ها و آجر کردن نون اونها و رانت بازیهای متعدد، نقض حقوق بشر محسوب نمیشه؟»

امین کاربر دیگری در واکنش به این بیانیه توییت کرد: «شورای فضای مجازی نفرمودن که مسدود کردن پنجاه درصد کل اینترنت و احضار مکرر مردم عادی و غیرعادی بخاطر یه نوشته توی وبلاگ و دو خط حرف توی توییتر و بقیه جاها و حبس و زندان مصداق آشکارتر سانسور، نقض آزادی بیان و حقوق بشره؟ آیا از نظر شورای فضای مجازی ما سُم داریم و پشت گوشمون مخملیه؟»

محمد کرباسی خبرنگار حوزه تکنولوژی روزنامه ایران در حساب توییتر خود نوشت: «#اینستاگرام تنها شبکه اجتماعی جهانی باقی مانده از #فیلترینگ در ایرانه. به جای تلاش برای فیلتر کردن همین راه باز باقی‌مانده و جدایی بیشتر از مردم جهان بهترین کار در این شرایط رفع فیلتر #توئیتر ه!»

ریحانه طباطبایی خبرنگار در حساب توییتر خود نوشت: «برای حکومت‌هایی که علاقه‌ای به بسط و گسترش جامعه مدنی، آزادی‌های سیاسی و… ندارند، شرایط جنگی بهترین هدیه است، به بهانه حفظ وحدت، امنیت ملی و.. هرصدای مخالفی را سرکوب کرده و هرحرکت آزادی‌خواهانه‌ای را با پشتوانه توده‌ها به بهانه‌ی آنکه در حال حاضر درشرایط بحرانی به سر می‌بریم خفه کنند.»

نسخه ایرانی جایگزین اینستاگرام؟‌

پیاده سازی نسخه‌های ایرانی اپلیکیشن‌ها و سایت‌های پر مخاطب غیرایرانی که یکی از اهداف کلان شبکه ملی اطلاعات به عنوان اینترنت ملی بوده است، اما شرکت‌های ایرانی که محصولاتی مانند اینستاگرام را تولید کردند علاقه‌ای به آنکه جایگزین این شبکه بشوند را ندارند. آرش پارساپور خبرنگار وب‌سایت دیجیاتو که در حوزه فن‌آوری فعال است در حساب توییتر خود نوشت: «من با هورسا و جیک و پیک که حرف زدم خودشون گفتن هیچ تمایلی به جایگزینی ندارند.»

مجید آواج مدیر یک شرکت نرم‌افزاری در واکنش به ایجاد نسخه‌های مشابه ایرانی اینستاگرام در حساب توییتری خود نوشت: «الان وقتش هست که یکی از عزیزان دل بیاد مدل وطنی #اینستاگرام را درست کنه و وام‌های آن‌چنانی بگیره. فرصت‌طلبان و رانت‌خواران عزیز بشتابید. مسئولین هم با حمایت از این دوستان در باب حمایت از صنعت داخلی سخنرانی‌های خوبی خواهند داشت. #فیلترینگ_اینستاگرام»

انتقال سرور‌های وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های ایرانی و غیرایرانی به داخل کشور یکی از برنامه‌ها و هدف‌های اصلی شبکه‌ ملی اطلاعات از روز نخست بود. مقامات ایرانی تا حد زیادی موفق شدند تا محصولات داخلی را با وعده‌های هزینه کمتر و سرعت بیشتر در داخل میزبانی کنند اما در مورد محصولات غیرایرانی به دلیل آنکه ایران سابقه طولانی در سانسور و نقض حریم خصوصی کاربران اینترنتی ایران را دارد، تا کنون هیچ شرکتی تمایلی برای آمدن به ایران نشان نداده است.

در آخرین نمونه، تلاش‌های مقامات ایرانی برای متقاعد کردن تلگرام برای انتقال سرور‌های که داده‌های کاربران ایرانی را ذخیره می‌کند به ایران، با مخالفت این شرکت رو به رو و در نتیجه این اپلیکیشن در ایران فیلتر شد.

جاویدنیا با انتقاد از اجرا نشدن مصوبه شورای عالی فضای مجازی در مورد انتقال سرور‌های شبکه‌های اجتماعی به داخل کشور گفت: «باید طبق مصوبات فضای مجازی همه نرم‌افزارهای مجازی و دیتابیس‌های آنها به کشور منتقل شود و متعهد شوند که قانون ما را رعایت می‌کنند در غیر این صورت مجوزی برای آنها صادر نمی‌شود.» او با انتقاد از وزارت ارتباطات ادامه داد: «این ساماندهی را وزارت ارتباطات باید انجام دهد که متاسفانه هیچ گونه اقدامی نشده و اکنون می‌بینیم اعمال قانونی و حاکمیتی از ایران در این زمینه انجام نگرفته است.»

تلگرام و اینستاگرام علاوه براینکه ابزار ارتباطی و شبکه‌های اجتماعی بسیار محبوبی در ایران هستند، برای بسیاری که در زمینه تبلیغات و یا فعالیت‌های فرهنگی و هنری کار می‌کنند، ابزار کار و منبع درآمد نیز به شمار می‌روند. پس از بسته شدن تلگرام که به گفته محمدرضا بادامچی نماینده تهران ۲۰۰ هزار شغل آسیب دید، بسیاری از افراد به سمت استفاده از استفاده از اینستاگرام برای ادامه فعالیت‌های خود رفتند. حال در صورت مسدود شدن این تنها شبکه اجتماعی باز در ایران تعداد بسیاری منبع مالی خود را از دست خواهند داد.

اردوان سیجانی کارشناس IT  و مشاور تولید و توزیع محتوا تازه در فضای مجازی در حساب توییتری خود نوشت: «تعداد کسب‌ و کارهایی که در #اینستاگرام فعالیت می‌کنند و یا فقط تبلیغ کالا یا خدماتشان را انجام می‌دهند بالای چند میلیون اعلام شده!! حالا به خاطر حذف صفحات چند سردار سپاه یا مسوول قصد #فیلتر کردن این فضا رو دارید؟! یعنی مشاغل و کسب و کارهای ایرانیان و مردم خودمون برامون مهم نیستن!؟»

به عنوان نمونه شرکت ادسنسور فعال در حوزه بازاریابی دیجیتال برای تبلیغات به مدت ۲۴ ساعت در و جذب فالور در اینستاگرام مبالغی بین ۴۳۰ تا ۷۱۵ هزار تومان دریافت می‌کنند. در صورتی که کاربری در ایران بخواهد با روش این شرکت برای حساب خود تبلیغات را به مدت ۷ روز بخرد باید حداقل سه میلیون تومان هزینه کند، این درحالی است که در صورتی که همان کاربر بخواهد تبلیغ مشابهی را توسط خود اینستاگرام خریداری کند مبلغی در حدود ۴۲ دلار یعنی در حدود ۵۰۰ هزار تومان پرداخت کند. با وجود آنکه این مبلغ بسیار پاییتر از قیمت تمام شده در ایران است اما به دلیل عدم دسترسی به سیستم بانکی جهانی و کارت‌های اعتباری، امکان استفاده از تبلیغات اینستاگرام در ایران وجود ندارد، که همین موضوع باعث ایجاد شغل‌های از این دست شده است.

تگرو، اسنت وی و ادونچر از دیگر شرکت‌های فعال در حوزه تبلیغات دیجیتال در شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام هستند.

مطالب مرتبط

Share this
Send this to a friend