تلاش وزارت ارتباطات برای مدیریت فیلترشکن‌ها با پخش فیلترشکن‌های که امنیت آنها زیر سوال است
تحقیقات کمپین حقوق بشر در ایران نشان می‌دهد طی هفته‌ها و ماه‌های اخیر شرکت سازنده تلگرام طلایی و هات‌گرام با استفاده از زیرساخت‌های تحت مالکیت شرکت ارتباطات زیرساخت که زیرمجموعه وزارت ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات است، فیلترشکن‌های مخصوص تلگرام که به MTProto معروف هستند را تولید و در بین کاربران ایرانی تلگرام منتشر کند.
کمپین با بررسی حداقل ۱۰ مورد از این فیلترشکن‌ها دریافته است که صد‌ها نشانی آی‌پی متعلق به سرور‌های در شرکت ارتباطات زیرساخت به نام شرکت راهکار سرزمین هوشمند ثبت شده است که از آنها برای ساخت فیلترشکن‌های MTProto ویژه تلگرام استفاده می‌شود. این فیلترشکن‌ها پس از تولید در کانال‌های تلگرامی با نام‌های دیگری بجز نام این شرکت و یا وزارت ارتباطات منتشر می‌شود.
کمپین نمی‌تواند مستقلا میزان امنیت این فیلترشکن‌ها را بررسی کند اما به نظر می‌رسد با توجه به یکی از آخرین مصاحبه‌های آذری‌جهرمی وزیر ارتباطات این روش و تاکتیک جدیدی توسط این وزارتخانه برای مدیریت فیلترشکن‌های موجود در بازار ایران است.
ایران دارای یک سابقه طولانی در نقض حریم خصوصی و امنیت کاربران است و به دلیل آنکه مقامات قضایی و امنیتی ایران از قدرت خود به صورت فراقانونی برای نقض حریم خصوصی کاربران استفاده می‌کنند، این دسترسی مستقیم می‌تواند امنیت آنها را در خطر قرار دهد. کمپین طی سال‌های گذشته موارد متعددی از نقض حریم خصوصی و امنیت کاربران ایرانی به روش‌های فراقانونی را مستند کرده است.
آذری‌جهرمی در مصاحبه‌ای که به مناسبت سال نو با یکی از مجلات ایرانی داشت در پاسخ به سوالی در مورد نقد‌های که به او در مورد فیلترینگ می‌شود گفت: «راه‌های فراوانی برای دور زدن فیلترینگ وجود دارد. اگر نتوانیم مدیریت تقاضا را بهبود ببخشیم، هر ایرانی یک ابزار خاص خودش را برای اتصال پیدا می‌کند، حال شما با ۸۰ میلیون شیوه مواجه می‌شوید و دیگر چگونه می‌شود این فضا را مدیریت کرد؟»
با وجود آنکه آذری‌جهرمی روشن نکرد که منظور او از مدیریت فضای فیلترشکن‌ها چیست؟ اما با توجه به آنکه این وزارتخانه زیرساخت تحت مالکیت خود را برای استفاده تولید فیلترشکن در اختیار شرکت راهکار سرزمین هوشمند قرار داده است، می‌توان به این نتیجه رسید که کنترل داشتن بر این نوع فیلترشکن‌ها یکی از راهکارهای او باشد.
با توجه به اینکه تلگرام در ایران در حدود ۴۰ میلون کاربر دارد، در صورتی که این وزارتخانه موفق شود تمام نیاز به فیلترشکن کاربران تلگرام را پاسخگو باشد، امنیت و حریم خصوصی این کاربران در خطر قرار خواهد گرفت.
او در همان مصاحبه افزود: «وقتی شما قصد احداث سدی را دارید باید مطالعاتی را انجام دهید که مثلا فشار آبِ پشت سد چقدر است، اگر کسی بگوید سدی که ایجاد می‌کنید نمی‌تواند در مقابل فشار آب مقاومت کند، ضدانقلاب نیست، بلکه فهم مهندسی خودش را می‌گوید. سد را باید جایی درست زد، بایپَس ایجاد کرد زیرا زمان‌بر است و باید مردم منطقه را توجیه کرد، سَکنه را خالی کرد و زمین‌ها را خرید بعد به آنها گفت ما از آب پشت این سد به شما حقآبه می‌دهیم. نه اینکه صبح که مردم بیدار می‌شوند، بگویند ما دیوار کشیده‌ایم و کار تمام شده است. من به عنوان وزیر ارتباطات باید منطقی و فنی در حوزه کار خودم تصمیم بگیرم و چارچوب‌های فنی مسئله را مدنظر داشته باشم، حال دیگران هر چیزی که می‌خواهند از آن برداشت کنند.»
این اقدام تولید کننده‌های تلگرام طلایی و هات‌گرام و همچنین وزارت ارتباطات در حالی رخ می‌دهد که بر اساس گزارش خبرگزاری ایرنا، از زمانی که گوگل به دلیل ابزار جاسوسی شناختن این دو اپلیکیشن، آنها را از فروشگاه خود و همچنین دستگاه‌های کاربران اندرویدی حذف کرد، میزان بازدید از کانال‌های تلگرام به بیش از ۹۴ میلیون بار در هر روز کاهش داشته است.
