در پی اعتراض به پوشش یک بازیگر زن؛ تلاش وزارت ارشاد برای تدوین قانونی برای نظارت بر پوشش افراد مشهور
متین ستوده نفر وسط
در پی اکران خصوصی فیلم مسخره باز در مهر ۱۳۹۸، تصاویری از نوع پوشش بازیگران زن شرکت کننده در این مراسم در اینترنت و حساب‌های اینستاگرامی خود بازیگران منتشر شد که واکنش تند کاربران اصولگرا و پس از آن مقامات وزارت ارشاد را در پی داشت، تا جایی که متین ستوده یکی از بازیگران زن شرکت کننده در این مراس با حذف تصویر خود از حساب اینستاگرامش و جایگزین تصویر دیگری از مردم و خانواده شهدا عذرخواهی کرد. مسخره‌باز فیلمی به کارگردانی و نویسندگی همایون غنی‌زاده و تهیه‌کنندگی علی مصفا محصول سال ۱۳۹۷ است.
متین ستوده بازیگر سینما متولد ۲۲ اردیبهشت ۱۳۶۴، در حساب اینستاگرام خود تصویری را بدون داشتن شرح در کنارش منتشر کرد که در این تصویر نوشته شده: «با توجه به اینکه اخیرا عکس‌هایی از بنده در شبکههای مجازی منتشر گردیده است، صرفنظر از اینکه هیچ گونه قصد و نیتی در جهت هنجار شکنی نداشته و ندارم، چنانچه باعث سو استفاده برخی از شبکههای معاند گردیده و موجبایت تکدر خاطر برخی همطونان عزیز را فراهم نموده است، لذا از همه این عزیزان و همچنین خانواده محترم شهدا عذرخواهی می‌نمایم.»
این در حالی است که در هیچ یک از مواد قانون، امکان الزام افراد به انتشار یک پست یا محتوای معین پیشبینی نشده‌است و بنابراین، اجبار خانم ستوده به انتشار چنین پستی اقدامی کاملا غیر‌قانونی بوده‌است. حتی در فرضی که نوع پوشش او مستلزم ارتکاب جرمی بوده، نمی‌توان قبل از تعقیب و رسیدگی قضایی و قطعی شدن حکم، فرد را مجبور به حذف یک داده یا انتشار داده دیگری کرد یا وادار ساخت که عذرخواهی کند.
متین ستوده در گفتگو با روزنامه صبح‌نو در تاریخ ۲۱ مهر ۱۳۹۸ در پاسخ به پرسشی در مورد نوع پوشش او و جنجال ایجاد شده گفت: «تیپ و پوشش من معمولا تداوم و ثبات مشخصی داشته و عجیب‌و‌غریب نبوده است. راستش خودم هم از این واکنش‌ها جا خوردم. برخی کاربران فضای مجازی بعد از این اتفاق شروع به فحاشی کرده‌اند که واقعا دلیلش را نمی‌دانم.» او افزود: «من در تضاد با شرایط جامعه لباس نپوشیدم. لباس‌هایم پوشیده است و موهای من مانند دفعات قبل بوده است. حتی در عکس‌های صفحه شخصی‌ام مشخص است که در مراسم اکران «مسخره‌باز» مانند مراسم‌های دیگر بوده‌ام. من در اکران خصوصی فیلم «شعله‌ور» کت‌و‌شلوار پوشیده بودم؛ اما آن موقع حاشیه‌ای ایجاد نشد.» او در مورد نحوه انتخاب لباسش برای این مراسم ادامه داد: «نیت من برای حضور در این مراسم به‌هیچ‌وجه حاشیه‌سازی نبود. فقط خواستم لباس‌هایم با آن مراسم تناسبی داشته باشد. از کمد لباسم لباس را انتخاب کردم و نتیجه‌اش این شد. این همه حاشیه و دیده‌شدن برای خودم هم عجیب است. قصد این را نداشتم برخلاف موازین جمهوری اسلامی اقدامی انجام دهم و نمی‌خواستم جلب توجه کنم. خودم گمان کردم پوشش و تیپم شبیه چیزی است که همیشه بوده‌ام. کاش کمی به همدیگر احترام بگذاریم.»
فشار‌ها و انتقاد‌ها در مورد نوع پوشش او تا جایی ادامه پیدا کرد که مسعود نجفی مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی در مصاحبه‌ای با شبکه سوم صدا و سیما خبر از تصویب فوری دستورالعملی داد که بر اساس آن چهره‌های سینمایی، هنری، تلویزیونی و ورزشی در مراسم و برنامه‌های مختلف باید چارچوب خاصی را رعایت کنند. به گزارش وب‌سایت خبری فرارو او در این مصاحبه گفت: «برگزارکنندگان مراسم سینمایی باید متعهد شوند اصول و چارچوب‌هایی را رعایت کند تا شاهد موارد این چنینی نباشیم».
پس از آن در تاریخ ۲۴ مهر ۱۳۹۸ وب‌سایت سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری خبر از تدوین سندی به عنوان «شیوه نامه صیانت» داد. در این بیانیه طرح موضوع الزام بازیگران به استفاده از لباس متحد‌الشکل تکذیب شد. این بیانیه اعلام کرد: «تهیه این شیوه نامه روز گذشته از سوی کارگروهی با حضور نمایندگان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صداوسیما، وزارت ورزش و جوانان، قوه قضاییه و سایر نهاد های ذی ربط پیشنهاد شده است.» در ادامه افزود: «طی روزهای آینده با مشورت و دعوت از همه سازمان ها و اصناف مرتبط از قبیل خانه سینما، خانه تئاتر، خانه موسیقی، وزارت ورزش، صداوسیما و سایر حوزه های فرهنگی، هنری، ورزشی پیش نویس این شیوه نامه تهیه خواهد شد. لازم به توضیح است بعضی اظهاراتی که متعاقب برنامه سلام صبح بخیر امروز نظیر لباس واحد، یونیفورم و… صورت گرفته است صحت ندارد.»
سازمان امور سینمایی و سمعی و بصری معروف به سازمان سینمایی کشور است که زیرمجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و مسوولیت رسیدگی به امور سینمایی و شبکههای نمایش خانگی را بر عهده دارد.
بااین وجود این پایان ماجرا نبود. با وجود عذرخواهی متین ستوده، خبرگزاری تسنیم نزدیک به نهادهای امنیتی و قضایی در تاریخ ۲۴ مهر ۱۳۹۸ اعلام کرد: «در پی درخواست‌های متعدد مردمی به سامانه دادسرای ارشاد تهران ،متین ستوده بازیگر سینما به دادسرای ارشاد احضار شده است». به گزارش وب‌سایت خبری عصرایران او با قرار کفالت آزاد شده است.
اعمال فشار‌های غیر‌قانونی بر چهره‌های شناخته شده به ویژه در اینستاگرام به هیچ وجه تازگی ندارد. کمپین حقوق بشر در ایران پیشتر در گزارشی در مرداد ماه ۱۳۹۸ «از افزایش تهدید و بازداشت تا اجبار به واگذاری رمز عبور افراد بانفوذ در اینستاگرام توسط نهادهای امنیتی» خبر داده بود.
