قطع ارتباط با بیرون، سرکوب در درون: انسداد ارتباطات، سرکوب و شلیک به معترضان
اعتراضات در ایران؛ دهها نفر کشته و بیش از هزار نفر بازداشت شدند
اعتراض‌ها در شهرهای مختلف ایران که از روز جمعه در اعتراض به افزایش ناگهانی قیمت بنزین آغاز شد در حالی دوشنبه ۲۷ آبان ادمه پیدا کرد که دسترسی به اینترنت در این کشور به صورت کامل قطع شده و براساس گزارش نت بلاکس، یک سازمان نظارتی بر اینترنت، در حال حاضر اینترنت در ایران با ظرفیت تنها ۵ درصد قابل استفاده است.
محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات ایران به خبرگزاری ایسنا گفت که «اینترنت اختلال ندارد، بلکه به دستور و تشخیص شورای امنیت کشور با ابلاغ به اپراتورها قطع شده و قطع اینترنت ضررهای فراوانی برای مردم و نظام داشته و دارد.»
قطع اینترنت، دسترسی به برخی وب‌سایت های خبری در ایران را غیرممکن کرده است. وب‌سایت های بسیاری از روزنامه‌های غیردولتی از روز شنبه یا قابل دسترس نیست و یا به روز نشده‌اند و اطلاع‌رسانی به حداقل سطح ممکن رسیده و شهروندان برای اظهار نظر و بیان نظرات خود و همچنین ارسال فیلم و تصاویر اعتراضات با محدودیت‌های بسیار شدید مواجه شدند.
حسن روحانی روز یکشنبه ۲۶ آبان در جلسه هیات دولت گفته بود که «خودرو در اختیار من است که استفاده کنم نه اینکه راه‌بندان درست کنم. اگر راه‌بندان درست کردم خوشبختانه آن قدر سیستم مانیتور و دوربین داریم که خودرو، پلاک آن و راننده مشخص می‌شود.»
یک شاهد عینی در اصفهان به کمپین گفت: «بیشتر دوربین‌ها در سطح شهر از سوی معترضان هدف قرار گرفته و از کار افتاده، حتی دوربین‌های راهنمایی و رانندگی را هم مردم شکسته و تخریب کرده‌اند. این پاسخ حسن روحانی است که با رای همین مردم رئیس جمهور شد و حالا در مقابل مردم ایستاده و به جای شنیدن اعتراض آنها تهدید می‌کند.»
خبرگزاری فارس اما مدعی شده که «در تهران و شهرستانها کار شناسایی ماشین‌هایی که اقدام به بستن خیابان‌ها می‌کردند انجام شده است که از امروز مراحل بازداشت آنها اجرایی می‌شود.»
گفته‌های شاهدان عینی و برخی فیلم‌های منتشر شده نشان می‌دهد که قطع اینترنت نتوانسته اعتراضات مردمی را متوقف کند.
یک شاهد عینی در شهر کرج به کمپین حقوق بشر در ایران گفت: «قطعی اینترنت باعث شده نتوانیم فیلم‌ها و تصاویر اعتراض‌ها و برخوردهای خشونت بار نیروهای نظامی و امنیتی را منتشر کنیم اما عدم انتشار فیلم‌ها و تصاویر به معنی پایان اعتراض ها نیست. ما کشته شدن مردم و هجوم خشن نیروهای امنیتی و نظامی را نه در فیلم‌ها و شبکه های اجتماعی که با چشم خود می‌بینیم و شاهد هستیم که چقدر راحت به مردم شلیک می‌کنند و با باتوم به جان مردمی می‌افتند که برای اعتراض مسالمت آمیز به خیابان ها آمده بودند. مردم را می‌کشند و می‌گویند که مردم به اموال عمومی آسیب زدند در حالی که اعتراض مسالمت آمیز مردم را به خشونت کشاندند و مسولیت این خشونت نه با مردم که با نیروهای نظامی است.»
ویدئوهای منتشر شده از خشونت نیروهای یگان ویژه با معترضان حکایت دارند و در برخی ویدئوها معترضانی دیده می شوند که هدف گلوله مستقیم قرار گرفته‌اند. به دلیل انسداد در اطلاع رسانی و سانسور شدید رسانه‌ها، عملا برآورد میزان افرادی که در این خشونت‌ها جان خود را از دست‌داده، مجروح و یا دستگیر شده‌اند امکان پذیر نیست. هیچ دستگاه دولتی نیز تا کنون اطلاعات دقیقی در این خصوص منتشر نکرده است.
شاهد عینی از کرج به کمپین گفت: «خشونتی که می‌گویند مردم مرتکب شده‌اند و مردم را نه معترض که اشرار می‌خوانند در حالی است که بانک شهر مهرشهر کرج را چند لباس شخصی مسلح آتش زدند و نه مردم. مردم که اسلحه ندارند این لباس شخصی‌ها اسلحه در دست داشتند.»
آمار رسمی و تایید شده ای از کشته شدگان، زخمی ها و بازداشت شدگان در دسترس نیست و درحالی که مقامات جمهوری اسلامی کشته شدن سه نفر در سیرجان، شهریار و اسلام شهر تایید کرده اند شاهدان عینی و برخی فیلم‌های منتشر شده از افزایش چندین برابری کشته‌شدگان و زخمی‌ها حکایت دارند.
ویدئویی منتشر شده در شبکه های اجتماعی نشان می‌دهد که در روز ۲۵ آبان نیروهای امنیتی مستقر در بام ساختمان دادگستری جوانرود در استان کرمانشاه به معترضان تیراندازی می‌کنند. شبکه حقوق بشر کردستان اعلام کرده که در این تیراندازی حداقل چهار نفر از جمله کاوه محمودی و حمزه نقدی کشته شده‌اند.
“مهدی نیکویی علی آبادی” معترض ۲۳ ساله اهل کامفیروز است که در معالی آباد شیراز هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد. عدنان حسن پور، روزنامه نگار ساکن مریوان تعداد کشته شده‌های این شهر در دو روز شنبه و یکشنبه را ده نفر اعلام کرده است.
جنازه‌های کشته شدگان به گفته شاهدان عینی به خانواده های آنها تحویل داده نمی‌شود. فرزاد تزمی پور یکی از کشته شدگان در شهر بهبهان است که گلوله بر پیشانی او اصابت کرده است. به گفته یکی از بستگان فرزاد تزمی پور، «صورتش طوری متلاشی شد که مادرش نشناخت. قطعا از هیچ مرکز شرارتی دستور نگرفته بود جوان بیکاری بود که از ظلم به تنگ آمده بود اما توسط دستگاه سرکوب جمهوری اسلامی به قتل رسید. جسدش همراه با ده ها جسد دیگر در بهبهان به اهواز فرستاده شده و به خانواده تحویل داده نمی‌شود.»
علاوه بر این براساس فیلم‌های منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی و گفته‌های شاهدان عینی؛ یک نفر در اسلام شهر، یک نفر در شهریار، یک نفر در اصفهان، ۴ نفر در بهبهان، ۶ نفر در کرمانشاه، یک نفر در گلشهر کرج و ۴ نفر در بوکان کشته شده‌اند. رادیو فردا هم از کشته شدن یک نفر در سنندج، دو نفر در اهواز، دو نفر در خرمشهر، یک نفر در آبادان و سه نفر در کوت عبدالله شهرستان باوی خبر داده است.
آمار غیررسمی که در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می شود بسیار بیشتر از این آمار است و هنوز مشخص نیست که چه تعداد از معترضان کشته شده‌اند. همچنان که از تعداد زخمی ها هم آمار درستی در دست نیست. فقط در یک مورد یک شاهد عینی از بیمارستان شهریار به کمپین گفت که «تعداد زخمی‌ها در این بیمارستان بیش از ۷۰ تا ۸۰ نفر است و برخی هدف اصابت گلوله قرار گرفته‌اند چند نفر هم به دلیل گاز اشک آور به این بیمارستان آورده شده اند.»
رسانه‌های وابسته به جمهوری اسلامی از ارائه هرگونه آماری درباره معترضانی که کشته یا زخمی شده‌اند پرهیز می‌کنند. علی ربیعی، سخنگوی دولت گفت که «برای ارایه آمار دقیق نیازمند چند روز فرصت هستیم تا آمار ارقام مجروحان و معترضین را گزارش دهیم.»
با این حال رسانه‌های متعلق به حکومت ایران اقدام به انتشار اسامی ماموران نیروی انتظامی و بسیج کرده‌اند که مدعی هستند توسط معترضان کشته شده‌اند. یک سرگرد نیروی انتظامی به نام ایرج جواهری، براساس گزارش این رسانه ها در کرمانشاه کشته شده و معاون اجتماعی نیروی انتظامی خوزستان در مصاحبه با خبرگزاری فارس از کشته شدن یک مامور نیروی انتظامی در شهرک چمران ماهشهر و زخمی شدن دو مامور دیگر خبر داده است. او اسمی از این ماموران نیروی انتظامی نبرده است. فارس همچنین ادعایی درباره کشته شدن سه بسیجی «در راه حفظ امنیت کشور در مبارزه با آشوبگران» منتشر کرده است.
خبرگزاری ایسنا از پاسدار مرتضی ابراهیمی فرمانده گردان امام حسین و مصطفی رضایی در شهرستان ملارد و مجید شیخی در شهرستان بهارستان اسم برده است.
از وضعیت بازداشت شدگان و تعداد دقیق آن هیچ خبری در دست نیست. از فعالان مدنی و دانشجویی؛ سپیده قلیان، فعال مدنی و سها مرتضایی، دانشجوی محروم از تحصیل بازداشت شدند. امیر فرصتی دانشجوی موسیقی هنرهای زیبا، نرگس باقری دانشجوی دانشگاه هنر و محمدامین حسینی، دبیر سابق شورای صنفی دانشگاه نوشیروانی بابل و دانشجوی حقوق دانشگاه گرگان براساس اعلام شوراهای صنفی دانشجویان کشور از دیگر بازداشت شدگان در دو روز گذشته هستند.
یک روزنامه نگار در تهران به کمپین گفت: «در منطقه صادقیه تهران من شاهد بازداشت مردم معترض بودم با باتوم می ریختند سر مردم و همزمان با زدن آنها را با خود می بردند. حداقل بین ۱۰ تا ۱۵ نفر را من ظرف ده دقیقه شاهد بازداشت‌شان بودم و این نشان می‌دهد که تعداد بازداشت ها بسیار بالاست. الان نگرانی‌ها از وضعیت این بازداشت شدگان است که نه هویت، نه محل نگهداری و نه هیچ چیز دیگری از آنها مشخص نیست و با تجربه اعتراضات دی ماه ۹۶ که چند بازداشتی در زندان کشته شدند یا به طرز مشکوک فوت کردند و همچنین تجربه کهریزک در سال ۷۸ فکر می کنم نهادهای حقوق بشری و نهادهای بین المللی باید سریعا پی‌گیر وضعیت بازداشت شدگان باشند. اینجا که عملا کاری از دست کسی بر نمی آید و حتی مشخص نیست که اعتراضات با توجه به شدت سرکوب و خشونت چه سرانجامی خواهد داشت.”
در اعتراضات دی ماه ۹۶ براساس آمار رسمی که از سوی حکومت اعلام شد ۲۵ نفر جان باختند.
خبرگزاری فارس از بازداشت “حدود هزار نفر داده و اطلاعات سپاه فارس بازداشت شدگان در استان فارس را “لیدر گروه‌های معاند” و اطلاعات سپاه البرز بازداشت شدگان را ۱۵۰ نفر و “لیدر مخل امنیت” عنوان کرده است.
سپاه پاسداران با انتشار بیانیه‌ای تهدید کرد که «با ادامه هرگونه ناامنی و اقدامات مخل آسایش و آرامش مردم قاطعانه» برخورد خواهد کرد. در بیانیه سپاه ادعا شده که «گروهک شیطانی و جنایتکار منافقین و خاندان منحوس خبیث پهلوی و عملیات روانی رسانه‌های سلطه و صهیونیسم» مردم را به اعتراض فراخوانده اند.
روزنامه کیهان با مدیرمسئولی حسین شریعتمداری بازداشت شدگان را تهدید به اعدام کرده و نوشت که «مراجع قضایی مجازات اعدام با طناب دار را برای لیدرهای آشوب اخیر قطعی می‌دانند. در این خصوص گفته شده که جنایت آشوبگران مصداق بغی است و مجازات قانونی و شرعی آنها اعدام است.»
طبق یک روال دیرینه، مسوولین از جمله رهبر ایران اعتراضات مردمی را به خارج از کشور نسبت می‌دهند. روزنامه کیهان حتی مدعی شد نه تنها «لیدر» این اعتراضات دستگیر شده بلکه پس از دستگیری به رابطه خود به خارج از کشور نیز «اعتراف» کرده است. روزنامه کیهان، برای بی‌اعتبار کردن اعتراضات مردمی و متصل کردن آن به افراد و گروه‌های خارج از کشور نوشت: «اعترافات فوق در میان اکثر لیدرهای بازداشت شده آشوب‌های اخیر مشترک است. برخی از این اشرار اجاره‌ای در اعترافات خود گفته‌اند؛ قرار بود اگر شناسایی شدیم با سرپل‌ها تماس بگیریم تا از کشور خارج بشویم و چنانچه شناسایی نشدیم، مبالغی دریافت کنیم و برای آشوب‌های بعدی آماده باشیم و افرادی را که احتمال همکاری آنها وجود داشت، جذب کنیم.» دستگیری، آزار و اذیت بازداشت‌شدگان و اخذ اعترافات اجباری برای صحه‌گذاشتن بر روایت نهادهای امنیتی در خصوص اعتراضات مدنی، از مواردی است که در جریان و پس از پایان یافتن اعتراضات خیابانی سالهای گذشته تکرار شده است.
ویدئویی از دانشجویان دانشگاه تهران منتشر شده که شعار «مرگ بر دیکتاتور و ایرانی غیرتتو نشان بده» پشت درهای بسته داشگاه تهران حکایت دارد اما مدارس و دانشگاهها در بسیاری از شهرهای ایران تعطیل شده، متروی اصفهان تعطیل است و چندین ساختمان بانک، دهها جایگاه سوخت و پمپ بنزین ، چند مدارس علمیه، دفتر امام جمعه یزد و چند پایگاه بسیج تخریب شده است. خبرگزاری فارس از “غارت شدن” بیش از صد بانک و ۵۷ فروشگاه توسط معترضان “فقط در یک استان” نوشته و اینکه اعتراضات و تجمعات کوچک و بزرگ در صد نقطه کشور صورت گرفته است. به نوشته این خبرگزاری “حجم خشونت و میزان تخریب نسبت به تجمعات دی ماه ۹۶ گسترده‌تر و مخرب‌تر بوده و در نتیجه آسیب‌های جانی و مالی در مقایسه با آن افزایش داشته و در استانهای خوزستان، تهران، فارس و کرمان بیشترین آسیب به اموال عمومی زده شده است.”
خبرگزاری ایسنا گزارش داد که «در اصفهان، خسارت به اموال عمومی و ناوگان حمل و نقل شهری و برخی اداره‌ها و بانک ها وارد شده به طوری که تنها در روز شنبه ۲۷ اتوبوس به آتش کشیده شد و به مترو اصفهان نیز خسارتی وارد شد که منجر به تعطیلی آن شد.»
براساس همین گزارش «در ناآرامی روزهای گذشته در خرم‌آباد ۶۴ خودپرداز بین ۲۰ تا ۱۰۰ درصد تخریب شدند. همچنین هفت شعبه در شهرستان خرم‌آباد بین ۲۰ تا ۱۰۰ درصد دچار خسارت دیدند.»
شاهد عینی دیگری از شهر تبریز به کمپین گفت که این شهر به شدت امنیتی شده: «بیشتر معابر بسته است و حتی برای کار عادی که بیرون بروید بیش از تعداد مردم، ماموران نظامی و امنیتی هستند که حضور دارند هم ملبس به یگان ویژه و هم لباس شخصی. این وضعیت البته در اطراف دانشگاه تبریز خیلی بدتر است. عملا حکومت نظامی است.»
