ابتلای سام رجبی به کرونا در زندان اوین؛ نگرانی از وضیعت ۱۵ زندانی سیاسی هم اتاقی او
کتایون رجبی، خواهر سام رجبی، فعال محیط زیست زندانی، در مصاحبه با کمپین حقوق بشر از ابتلای او به بیماری کرونا در زندان اوین خبر داده و گفت که علیرغم تایید بیماری در بیمارستان طالقانی، او را به زندان اوین بازگردانده اند.
خانم رجبی روز چهارشنبه سوم اردیبهشت به کمپین گفت که برادرش در حال حاضر در بهداری زندان اوین در قرنطینه است و گفته که اگر به بیمارستان منتقل نشود دست به اعتصاب غذا خواهد زد.
با مثبت اعلام شدن پاسخ تست کرونای سام رجبی، نگرانی ها درباره وضعیت دیگر زندانیان سیاسی به خصوص هم اتاقی های آقای رجبی در بند ۴ زندان اوین افزایش یافته است. کتایون رجبی به کمپین گفت: “سام در بند ۴ زندان اوین با ۱۵ زندانی دیگر هم اتاق بود.هومن جوکار و مراد طاهباز (فعالان محیط زیست) و سیامک نمازی از جمله زندانیانی هستند که با سام در یک اتاق بودند و باید از همه این ۱۵ نفر تست کرونا گرفته شود. وقتی تست سام مثبت است وضعیت آنها هم نگران کننده است اما تاکنون هیچ اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.”
کارشناسان حقوق بشر سازمان ملل متحد ۲۹ فروردین ماه از ایران خواستند زندانیان عقیدتی، دوتابعیتی و خارجی را که همچنان در معرض خطر ابتلا به ویروس کووید ۱۹ قرار دارند، مشمول دستورالعمل آزادی موقت زندانیان قرار دهد. آنها با انتشار بیانیه ای اعلام کرده اند که “زندان های ایران مدت هاست که با مشکلات بهداشتی و درمانی روبرو هستند و جمعیت زندانیان آنها از حد ظرفیت بالاتر بوده. ما از مقام های ایرانی اکیداً می خواهیم مطابق تعهدات کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، اقدامات لازم را به انجام رسانند و با افرادی که آزادی شان سلب شده رفتار انسانی داشته و به کرامت ذاتی و حق حیات شان احترام بگذارند.”
نگرانیها در مورد سلامتی زندانیان سیاسی و عدم آزادی آنان با وثیقه در این شرایط خطرناک و شیوع بیماری کرونا روز به روز بیشتر میشود. با آنکه مقامات قضایی ادعای آزادی مشروط صد هزار زندانی در کشور کرده اند اما اکثر زندانیان سیاسی و عقیدتی همچنان در زندانها بسر میبرند. بیستم اسفند ماه مقامات سازمان ملل، از جمله جاوید رحمان گزارشگر ویژه سازمان ملل، با پیگیری این نگرانیها از حکومت ایران خواسته بودند که فورا زندانیان سیاسی و عقیدتی را شامل این آزادیها کنند.
کتایون رجبی، خواهر سام رجبی در مصاحبه با کمپین با ابراز نگرانی از وضعیت برادرش توضیح داد: “سام از آبان که از بند ۲ الف به بند ۴ منتقل شد به خاطر دردهایی شدیدی که به دلیل بیماری هپوروئید (فیشر) و مشکل روده داشت به بیمارستان طالقانی برده شد و آنجا گفته بودند که باید هپاتراپی کند. هر ده روز یکبار می بردند و هپاتراپی انجام می شد منتهی از اسفند ماه که این جریان کرونا پیش آمد گفتند تا ۵ فروردین نمی توانیم ببریم. در این مدت حال سام خیلی بد شد و اسفند ماه از او تست کرونا گرفتند و گفتند منفی است اما سام می گفت که بویایی و چشایی اش را از دست داده. درد سام خیلی بیشتر شد و در این مدت در بهداری زندان خیلی او را اذیت می کردند مدام برای انتقال به بیمارستان امروز و فردا می کردند و نمی بردند. تا اینکه امروز او را به بیمارستان منتقل کرده اند و دکتر متخصص گفته باید فوری عمل شود. آزمایش ها را که برای شروع عمل انجام داده اند سی تی اسکن ریه تایید کرده که کرونا دارد و برای همین عمل نکرده اند.”
خانم رجبی از انتقال برادرش با چنین وضعیتی به بهداری زندان اوین انتقاد کرده و به کمپین گفت: “آنچه که بیشتر ما را نگران تر می کند این است که سام بیماری آسم هم دارد. من واقعا نمی فهمم چرا در این وضعیت او را برگردانده اند زندان و نگذاشته اند در بیمارستان بماند. کوتاه اجازه دادند که تلفن بکند که گفت دارند او را منتقل می کنند به بهداری زندان و گفت اگر به بیمارستان برنگردانند اعتصاب غذا می کند.”
سام رجبی به گفته خواهرش، “بیش از یک سوم حکم حبس اش را گذرانده و مشمول آزادی مشروط می شود اما حتی در شرایطی که به شدت بیمار است و بیماری کرونا هم اضافه شده به او اجازه مرخصی نداده اند و تاکنون با آزادی مشروط او هم مخالفت کرده اند.”
سام رجبی، فرزند دکتر پرویز رجبی، ایران‌شناس، تاریخ‌پژوه، نویسنده و مترجم برجسته ایرانی است که در سال ۱۳۸۹ درگذشت. سام رجبی، فعال محیط زیست و عضو سابق موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» در بهمن ۹۶ به همراه بقیه فعالان محیط زیست بازداشت و متهم به جاسوسی و ارتباط با دول متخاصم شد اما چند ماه بعد اتهام او به «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» تغییر و به ۶ سال زندان محکوم شد. او در حالی همچنان در زندان به سر می برد که تاکنون هیچ سند و مدرکی علیه او و بقیه فعالان محیط زیستی زندانی از سوی قوه قضاییه و حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران که مسئول بازداشت آنها هستند ارائه نشده و در مقابل شورای امنیت ملی، وزارت اطلاعات و سازمان محیط زیست ایران، اتهامات منتسب شده به این فعالان را رد کرده‌اند.
سام رجبی به اتفاق کاووس سیدامامی، هومن جوکار، نیلوفر بیانی، مراد طاهباز، طاهر قدیریان، امیرحسین خالقی و سپیده کاشانی، کارکنان و مدیران سابق و فعلی موسسه “حیات وحش میراث پارسیان” هستند که که چهارم و پنجم بهمن ماه ۹۶بازداشت شدند. خبر بازداشت آنها به دلیل فشارهای امنیتی بر خانواده‌هاشان مسکوت ماند اما با جان باختن کاووس سیدامامی در زندان اوین، اسامی بازداشت شدگان به رسانه ها راه یافت. هومن جوکار مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی، طاهر قدیریان دانشمند جوان “انسان و کره مسکون” یونسکو، سام رجبی کارشناس محیط زیست، امیرحسین خالقی و نیلوفر بیانی، کارشناسان حیات وحش، سپیده کاشانی همسر هومن جوکار و سرپرست فعالیت‌ها و مشاور سابق برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد و مراد طاهباز از همکاران موسسه پارسیان هستند.
کاووس سید امامی، استاد جامعه‌شناسی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق و مدیر عامل موسسه «حیات وحش میراث پارسیان» است که طبق نوشته فرزندش، در تاریخ چهارم بهمن ماه بازداشت شده و در تاریخ ۱۹ بهمن ماه خانواده مطلع از مرگ او با عنوان «خودکشی» شده‌اند. با این حال مشخص نیست که کاووس سیدامامی تحت چه شرایطی مورد بازجویی قرار گرفته و تحت چه شرایط فیزیکی و روانی در زندان اوین نگهداری شده و چگونه برای فردی که از صحت کامل جسمی و روانی برخوردار بوده است چنین اتفاقی افتاده است. مساله‌ای که نگرانیها درباره وضعیت سایر بازداشت شده‌ها را دامن زد.
دفتر میراث حیات‌وحش پارسیان نیز پس از بازداشت کاووس سیدامامی و همکارانش در تاریخ چهارم بهمن ماه پلمب شد.
محمود صادقی نماینده مجلس در تاریخ ۱۸ اردبیهشت ۹۷ در توییتر خود از اظهارات وزیر اطلاعات در مجلس نوشت که وزیر اطلاعات “صریحا، مستدلا و مستندا اعلام کردند هیچ دلیلی بر جاسوسی آنها نیافته‌اند.”
عیسی کلانتری رییس سازمان حفاظت محیط زیست نیز تاکنون بارها گفته که هیچ مدرک جاسوسی علیه فعالان محیط زیست در دست نیست و باید آزاد شوند. کلانتری اول خرداد ۹۷ گفت: “بر اساس تشخیص کمیته چهار نفره هیات دولت «فعالان بازداشت شده باید آزاد شوند چون هیچ سندی برای اثبات تهمت‌هایی که به این افراد زده شده وجود ندارد.”
کلانتری همچنین ۲۲ مرداد ماه ۹۷ با تاکید بر اینکه هیچ مدرکی علیه جاسوسی آنها وجود ندارد گفت: “ولی خب قوه قضاییه هنوز تکلیف این‌هارا روشن نکرده و به ما هم می‌گوید به شما ربطی ندارد و پیگیری نکنید.”
کاووس سیدامامی، استاد ۶۴ ساله دانشگاه و فعال محیط زیست، در چهارم بهمن ماه ۹۶ و در سکوت خبری از سوی سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد اما ماموران روز نوزدهم بهمن همان سال به خانواده‌اش اطلاع دادند او در زندان خودکشی کرده است. ماموران سپاه اجازه کالبدشکافی مستقل به خانواده سیدامامی را ندادند و این استاد دانشگاه روز بیست و پنجم بهمن در میان سوالات و ابهامات فراوان خانواده و افکار عمومی و به ویژه جامعه دانشگاهی ایران به خاک سپرده شد و هیچگاه تحقیقات مستقلی در خصوص مرگ کاووس سیدامامی استاد دانشگاه و حافظ محیط زیست در زندان انجام نشد. تنها چهار روز پس از مرگ سیدامامی و در حالی که ماجرای مرگ وی هنوز در صدر اخبار قرار داشت، عباس جعفری دولت آبادی دادستان وقت تهران، در تاریخ ۲۰ بهمن ۹۶ وی را به جاسوسی متهم کرد. تا کنون هیچ مدرکی که ادعاهای مقامات قضایی را ثابت کند منتشر نشده است. خانواده آقای امامی همه این ادعاها را رد کرده‌اند.
