استقبال و حمایت گسترده از گزارش احمد شهید علی رغم واکنش عصبانی جواد لاریجانی در ژنو

منابع دیپلملتیک در ژنو به کمپین گفتند که احتمال تمدید ماموریت شهید برای یکسال دیگر بسیار بالا است. عکس: کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران

کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران (گزارش از  ژنو و نیویورک)‌- امروز دوشنبه ۲۲ اسفند احمد شهید گزارشگر ویژه سازمان ملل به ارائه گزارش خود پرداخت و کشورهای مخالف و موافق و نیزنماینده ایران نیز به طرح سوالات و اظهارنظر در مورد محتوای گزارش وبرنامه آینده و دستورکار گزارشگر پرداختند. از نقاطه برجسته این جلسه عصبانیت جوادلاریجانی رییس ستادحقوق بشرقوه قضاییه و استفاده از ادبیاتی بود که رییس جلسه را وادار به قطع سخن وی کرد. او ازجوادلاریجانی خواست که ادبیات متناسب با جلسه به کار گیرد. همچنین میزان حمایت از دستور کار گزارشگر ویژه واستقبالی که ازموارد مطرح شده در گزارش توسط وی صورت گرفت این احتمال را بیش از پیش افزایش داده است که ماموریت وی یک سال دیگر تمدید شود.

منابع دیپلملتیک در ژنو به کمپین گفتند که احتمال تمدید ماموریت شهید برای یکسال دیگر بسیار بالا است.

یکی از دیپلمات های حاضر درجلسه به نماینده کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت: « اینکه نماینده هیات ایرانی ( جوادلاریجانی) هیچگاه به پاسخگویی در خصوص موارد مطرح شده در گزارش ها نمی پردازد و حملات شخصی را برعلیه گزارشگر ویا کشورهای عضو شورا تکرار می کند، این پیام را به کشورهای عضو می دهد که ایران به صورت تعمدی می خواهد با منحرف کردن افکاراعضا از انچه در حال  رخ دادن در کشورش است، رسیدگی به موارد را به تعویق بیاندازد.»

گزارش شهید در شرایطی به شورا ارائه شد که رسانه های حکومتی حملات شدیدی علیه وی را بطور هماهنگ شده در روزهای اخیر آغاز کرده اند و مطالب دور از حقیقتی را در زیر سئوال بردن ماموریت وی بدون پرداختن به محتوی گزارش وی چاپ کرده اند. برای مثال در روز شنبه روزنامه ها و خبرگزاریهای داخلی ادعا کردند که گزارش شهید « بدون توجه به پاسخ مستند و دقیق ۳۰۰ صفحه‌ای جمهوری اسلامی» تنظیم شده است که اساسا خلاف واقع است چرا که جمهوری اسلامی از اوایل ماه ژانویه ۲۰۱۲ این گزارش را در اختیار داشته است اما هیچ پاسخی به محتوی آن ارائه نکرده است. فقط امروز در حین سخنرانی شهید در شورا نمایندگان ایران مطلبی چند ده صفحه ای که ادعا میشود در پاسخ به گزارش است به وی دادند.

ویدیوی سخنان شهید را در اینجا ببینید

ویدیوی سخنان جواد لاریجانی را در اینجا ببینید

آقای شهید درسخنان خود به همکاری نکردن حکومت ایران برای حضورش در کشور و نیز پاسخ ندادن به مواردی که در گزارشش آمده بود اشاره کرد. او همچنین از اینکه هیچ گفت وگوی نهادی به خاطر این همکاری نکردن رخ نداده است از فقدان خواست و اراده برای همکاری با دستور کار گزارشگر توسط مقامات ایران گفت. اگر چه آقای شهید در گزارش خود از مصاحبه با دهها تن از قربانیان نقض حقوق بشر و شاهدان سخن گفته بود ولی برای اولین بار و در برابر انتقاداتی که مقامات ایرانی طی چند روز گذشته نسبت به صحت ادعاهای او با توجه به بازدید نکردن از کشور مطرح کرده بودند اعلام کرد که با ۱۶۳ نفر از شواهد درجه اول -قربانیان نقض حقوق بشر- در داخل و خارج کشور صحبت کرده است و این صبحت ها نقطه نظرات سازمان های بین المللی حقوق بشری و مدافعان حقوق بشری را تایید می کردند. اینکه این ۱۶۳ تن از شواهد درجه اول بود توجه زیادی را در میان دیپلمات های حاضر درجلسه ایجاد کرد.

او سپس به بخش های مختلف گزارش خود پرداخت. علاوه بر آن به طرح حکم ۱۸ سال زندان برای عبدالفتاح سلطانی و شش سال حکم نرگس محمدی اشاره کرد و خواستار آزادی فوری آنها شد. او با اشاره به افزایش بسیار زیاد در تعداد اعدام ها در کشور خواستار توقف فوری اعدام در کشور شد. گزارشگر ویژه ضمن استقبال از اینکه قانون سنگسار از قانون مجازات اسلامی حذف شده است گفت که چنین حکمی براساس حکم فتوای قضات می تواند هنوز صادر و اجرا شود. او از آزادی پرستو دوکوهکی، مرضیه رسولی و سهام بورقانی استفبال کرد ولی درعین حال به پرونده زندانیان عقیدتی همچون نسرین ستوده، بهاره هدایت،عبدالله مومنی، یوسف ندرخانی اشاره کرد و همچنین خواستار آزادی فوری میرحسین موسوی و مهدی کروبی شد.

پس از سخنان احمدشهید، جوادلاریجانی میکروفون را به دست گرفت و با لحنی عصبانی و با ادبیاتی که متعارف چنین جلساتی نیست حمله لفظی به گزارش را آغاز کرد. او با «نادان» و «مغرض» خواندن احمد شهید گفت که روند جاری در شورای حقوق بشر «پدیده جدیدی» است که تحت تاثیر «سلطه آمریکا و متحدان اروپایی اش و مافیای صهیونیستی» است. آقای لاریجانی در حالی این روند را یک پدیده جدید خواند که پیش از خوانده شدن گزارش ایران،  در همان جلسه بلافاصله قبل از شروع رسیدگی به گزارش ایران، جلسه مشابهی در خصوص وضعیت حقوق بشر در برمه جریان داشت و کشورهای عضو موافق و مخالف به طرح نظرات خود در این زمینه پرداختند.

درجریان صحبت های جوادلاریجانی لحن وکلماتی که به کارمی گرفت تعجب حضار را برانگیخته بود به نحوی که رییس جلسه سخنان او را قطع کردو نماینده آمریکا گفت که این کشور از نماینده ایران از زبانی که متناسب با این جمع است استفاده کند. یک  دیپلمات اروپایی به کمپین گفت: « رفتارنماینده ایران ( جوادلاریجانی) در حد جلسات سازمان ملل نبود. این تصور ناصحیحی است که هر اتفاقی که بخواهد در مورد ایران بافتد را به آمریکا ارتباط  داد. رسانه ها و سازمان های جامعه مدنی کشورهای اروپایی و دیگر کشورها به نقض حقوق بشر در ایران حساس هستند و به همین خاطر در مورد ان صحبت می کنند.»

جوادلاریجانی در ادامه سخنان خود گفت که جمهوری اسلامی ایران از همکاری با مکانیسم های حقوق بشر استقبال می کند اگر چه احمدشهید را «نادان» خواند و گزارشش را گزارشی که فاقد هر گونه محتوایی است نامید.

بعد از اینکه کشورهای موافق و مخالف گزارش به ایران سخنان خود پرداختند و احمدشهید نیز پاسخ دیپلمات های حاضر را داد، جواد لاریجانی نیز به سخنانی پرداخت. آقای لاریجانی بار دیگر دقت گزارش را زیر سوال برد و گفت می خواهد بار دیگر تکرار کند که گزارش «مغرضانه» و «غیرحرفه ای» است و دربرگیرنده تعداد زیادی از «ادعاهای بی پایه» است. او گفت اگر یک نفر یک دروغی را صدبار مطرح کند آن دروغ را تبدیل به راست نمی کند.

او با اشاره به پرونده یوسف ندرخانی کشیش مسیحی که قبلا مسلمان بوده و موردش توسط بسیاری از کشورهای حاضر درجلسه مطرح شد گفت: « اجازه بدهید یک مثال بزنیم… درمورد پرونده نادرخانی…. خانم رییس در طی ۳۳ سال گذشته بعد از انقلاب هیچ فردی در ایران به مرگ یا اعدام محکوم نشده به خاطر تغییر دینش از اسلام. صدها نفر دین خود را به اسلام تغییر می دهند چرا ما باید حساس باشیم به چند نفری که دینشان را از اسلام تغییر می دهند؟ آقای ندرخانی – فقط برای اینکه نشان بدهم چقدر این گزارش دقیق است او سه اتهام دارد اول: دعوت کردن از دانش آموزان دبیرستانی بدون اجازه مدرسه و یا خانواده هایشان به خانه اش و موعظه برای آنها. این در کشور ما برخلاف قانون است. او زیر زمین منزل خود را به کلیسا تبدیل کرده است. شما می دانید که ایجاد کلیسا و یا بازسازی کلیسا در ایران بسیار راحتتر از درست کردن مسجد درژنو یا پاریس یا لندن است. اما آنها باید اجازه بگیرند. بدون اجازه هیچ کسی نمی تواند یک محلی را به یک محل عمومی مانند کلیسا و یا مسجد تبدیل کند. سوم اینکه در موعظه برای مسیحیت او به توهین به اسلام می پرداخت. مسیحیت و یهودیت در ایران ترویج می شوند. ما  شماری از کنیساها کلیساها را داریم اما نیازی نداریم که بخواهیم به اسلام توهین و یا آنرا تحقیر کنیم. ما می توانیم دینی را موعظه کنیم. بنابراین در این پرونده شما می توانید بین پرونده واقعی که در دادگاه است و آن چیزی که صدبار گزارش شده را مشاهده کنید که مثلا ایران افرادی را که دین خود را تغییر می دهند اعدام می کند.»

در این جلسه نمایندگان اتحادیه اروپا  پاکستان، کانادا، سوئد، فرانسه، اسپانیا، مکریک، نروژ، بلژیک، اتریش، اکوادر، سوییس، استرالیا، سریلانکا، انگلیس، کوبا، آلمان، آمریکا،ونزوئلا، زیمباوه، سوریه، اسلواکیا، جمهوری چک، روسیه سفید، ژاپن، چین، برزیل، مالدیو به ایراد سخن در مورد گزارش احمدشهید پرداختند. نکته جالب توجه آنکه کشورهایی مانند سوریه، کوبا، زیمباوه، پاکستان، روسیه سفید و ونزوئلا که خود در نقض آزادی های فردی و اجتماعی شهروندان خودشان نقش زیادی دارند به انتقاد از مکانیسم «گزارشگرویژه کشوری» پرداختند واز مکانیسم های دیگر مانند بررسی دوره ای وضعیت حقوق بشر حمایت کردند.  اکوادربا اینکه با ایران روابط خوبی دارد گفت که همکاری نکردن حکومت با شهید مانع بزرگی است و درخواست همکاری داد.

نکته جالب توجه دیگر آنکه چندین کشوراز  جمله کشور آلمان ازگزارشگر خواستند که در مورد تاثیر تحریم ها روی مردم تحقیق کند. آقای شهید در پاسخ به این سوال گفت بررسی چنین موضوعی با رفتن او به ایران محقق خواهد شد. او گفت که برای مردم ایران خیلی احترام قائل است ولی ایران به تعهدات خود نمی پردازد. درواقع درحالی که دولت ایران و یا برخی سازمان های غیردولتی حامی حکومت ایران از نقض حقوق بشر به خاطر وجود تحریم ها سخن می گویند، به دلیل اجازه ندادن به احمد شهید برای بازدید از کشور، وی نمی تواند با مردم صحبت کند و از پیامدها و نتایجی که تحریم ها می تواند در زندگی روزمره و موضوعاتی مانند توسعه، آموزش و بهداشت داشته باشد در گزارش خود بیاورد.

نقطه نظرات کشورهای حامی و منتقد گزارش( خلاصه‌ای از مواردمطرح شده)

نماینده پاکستان در سخنان خود   به دفاع از ایران پرداخت واز دستورکارهایی که تنها به کشورها می پردازند انتقاد کرد.

درادامه نماینده کانادا  به انتقاد از افزایش اعدام و شکنجه در ایران پرداخت. نماینده کانادا همچنین به وضعیت اقلیت های مذهبی و آزار واذیت آنها از جمله بهاییان، صوفی ها(دراویش)و سنی ها اشاره کرد. او همچنین گفت که در ایران آزادی بیان وجود ندارد: « صدای شهروندان ایرانی باید شنیده شود» و افزود که حکومت ایران باید توسط جامعه مدنی اش پاسخگو نگهداشته شود. او همچنین از دستیگری روزنامه نگاران انتقاد کرد و از گزارشگر ویژه سوال کرد چه فعالیت هایی را برای آینده در نظر دارد؟ و دیگر در مورد سنگسار پرسید که آیا حذف آن از قانون باتوجه به اینکه قضات روحانی هنوز می توانند چنین حکمی را صادر کنند را توضیح دهد؟

نماینده سوئد نیز به انتقاد از افزایش اعدام در ایران،  از  موضوع آزار واذیت اقلیت مذهبی  بهایی، بازداشت روزنامه نگاران و افزایش سانسور و حقوق دانشجویان سخن گفت. او از «روح گفت وگو» که در گزارش آقای شهید بود قدردانی کرد. نماینده فرانسه نیز موضوع اعدام ها را مورد انتقاد شدید قرار داد و خواستار توقف انشای حکم اعدام به خصوص اعدام نوجوانان شد.  بازداشت های خودسرانه روزنامه نگاران، دانشجویان و فعالان حقوق بشر نیز از موضوعات دیگری بود که او ذکر کرد. او همچنین به ۱۸ سال حکم زندان برای دفاع شجاعانه عبدالفتاح سلطانی از زندانیان سیاسی اشاره. مورد آقای سلطانی توسط بسیاری از نمایندگان کشورها در طول جلسه ذکر شد.

نماینده اسپانیا نیز به موضوع افزایش اعدام ها پرداخت. او از حکومت ایران خواست که اجازه بدهد احمد شهید وارد کشور شود. نماینده مکزیک هم از گزارش شهید استقبال کرد و گفت با آنکه نتوانسته وارد ایران شود ولی گزارش متعادلی تهیه کرده که نشان دهنده حرفه ای گری اوست. نماینده نروژه هم موضوع خشونت های بعد از انتخابات و آزادی بیان و اجتماعات را که نقض شده و دستگیری سران معترضان، دانشجویان و فعالان سیاسی را مطرح کرد. او همچنین در مورد احکام نرگس سلطانی و عبدالفتاح سلطانی سخن گفت وآن را مورد انتقاد قرارداد. نماینده نروژه هم به آمار اعدام ها و افزایش آن پرداخت و گفت این کشور با اعدام مخالف است و پرونده نادرخوانی را مطرح کرد.

نماینده بلژیک هم درصف انتقاد از وضعیت حقوق بشر در ایران بود. آزادی بیان و اجتماعات و دستگیری روزنامه نگاران و مدافعان حقوق بشر و انتقاد از وضعیت آزادی آنها و نیز آزار واذیت سیستماتیک اقلیت های مذهبی به خصوص بهاییان از جمله مواردی بود که وی مطرح کرد.

نماینده اتریش گفت که از حمایت کنندگان جدی دستور کار شهید است و موضوع اعدام ها و افزایش اعدام های در ملاء عام را مورد انتقاد قرار داد. موضوع حفاظت از روزنامه نگاران و در زندان بودن ۴۲ روزنامه نگار در زندان و مهاجرت بسیاری از آنها به خارج از کشور موضوع دیگیری بود که او به آن پرداخت و از شهید خواست که به موضوع روزنامه نگاران بیشتر بپردازد.

نماینده اکوادر گفت که به گزارش با دقت زیاد نگاه کرده اند و در ادامه  گزارشگری ویژه درمورد کشورها را مورد انتقاد قرار داد و خواستار بررسی وضعیت کشورها در قالب بررسی دوره ای وضعیت حقوق بشر شد. اگر چه او از ایران خواست که نماینده کمیساریای حقوق بشر وارد کشور شود. او همچنین به انتقاد از تحریم ها پرداخت و از اثرات آن روی نقض حقوق بشر سخن گفت.

نماینده سوئیس سپس  به وضعیت اعدام ها پرداخت و افزایش آن را محکوم کرد. موضوع وضعیت کردها، بهایی ها و فعالان سیاسی از جمله موضوعاتی بود که وی مطرح کرد. او همچنین از آقای شهید پرسید چطور می شود وضعیت را بهتر کرد؟

نماینده استرالیا نیز به انتقاد از افزایش اعدام هادر ایران پرداخت. موضوع دستگیری فعالان سیاسی و وضعیت اقلیت های مذهبی و انتقاد از نبود آزادی بیان و اجتماعات از موضوعات دیگری بود که وی از آن سخن گفت. او گفت قانون مجازات اسلامی جدید ایران هنوز حقوق زنان و اقلیت ها را نقض می کند. او گفت که ایران از سال ۲۰۰۵ اجازه نداده که نمایندگان سازمان ملل وارد کشور شوند و خواستار همکاری ایران با مکانیسم های سازمان ملل شد.

نماینده سریلانکا همچون نماینده  پاکستان از وجود مکانیسم گزارشگر ویژه انتقاد کرد و گفت که چنین مکانیسمی می تواند به سیاسی شدن دستور بپردازد.

نماینده انگلیس گفت که از ماموریت شهید کاملا حمایت می کند و با ارزیابی اش موافق است. موضوع بازداشت های خودسرانه و افزایش آن، کنترل رسانه ها، استفاده بیش از حد از حکم اعدام، نشان ندادن هیچ نشانه ای برای همکاری از جمله موارد مطرح شده توسط او بود. سوال کرد که چه همکاری از سوی مقامات ایرانی در خصوص مواردی که مطرح شده از سوی مقامات ایرانی دریافت کرده است؟ او همچنین از ارزیابی او در خصوص حبس خانگی رهبران معترضان گفت؟

نماینده کوبا گفت نیز به سیاسی بودن و استانداردهای دوگانه کمیته حقوق بشر به خاطر قعطنامه های مخصوص یک کشور و دستورکارهای گزینشی پرداخت. او گفت که در زمان شاه که این حکومت طرفدار ایران بود چشمانش را روی نقض حقوق بشر در ایران بسته بود و بعد از انقلاب به انتقاد از ایران پرداخت.

نماینده آلمان نیز گزارش شهید را سازنده خواند و گفت آن کشور ازدستور کار وی کاملا حمایت می کند و از حکومت ایران خواست با او همکاری کند. موضوع تبعیض اقلیت های مذهبی و قومی (بهاییان وکردها به خصوص)، آزار واذیت روزنامه نگاران و فعالان سیاسی منتقد، شماربسیارزیاد اعدام ها از جمله موارد بود که به آن اشاره کرد. موضوع یوسف ندرخانی هم درسخنان وی مطرح شد.

موضوع بازداشت و حصرخانگی میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد و آزادی اجتماعات وازادی بیان و اعدام هم در سخنان نماینده آمریکا مطرح شد.

نماینده زیمباوه نیز از جمله کشورهایی بود که به انتقاد از مواضع دکترشهید وبرخی کشورهای غربی در انتقاد از وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخت.

نماینه سوریه نیز به حمایت از ایران پرداخت و اقدام گزارشگر ویژه را یک حرکت سیاسی خواند. او گفت که این کار آمریکا و متحدان آن است.
نماینده اسلونی هم به انتقاد از وضعیت حقوق بشر و به خصوص مجازات اعدام پرداخت. نماینده کشور چک هم از گزارش شهید تشکر کرد و گفت نگرانی جدی در زمنینه نقض حقوق بشر در ایران دارد. او به انتقاد از قوانین ایران پرداخت به خصوص قانون مجازات اسلامی. او گفت در سال ۲۰۱۱ طبق گزارش از همه جای دنیا بیشتر دستگیر شده اند. او گفت که آیا در گزارش های بعدی خودت در خصوص وضعیت رسانه ها بیشتر خواهید نوشت؟

روسیه سفید نیز خواستار بررسی وضعیت کشورها در مکانیسم بررسی دوره ای حقوق بشر در کشور ها شد. او همچنین به انتخابات اخیر ایران اشاره کرد و آن را نشانه حمایت گسترده مردم از حکومت و سیاست های آن خواند.

ژاپن نیز از ایران خواست که حکومت تهران اجازه بدهد که احمدشهید به ایران سفر کند و با مکانیسم های حقوق بشر سازمان ملل به اندازه کافی همکاری کند. او گفت که جای بسیاری برای بهبود وجود دارد.
نماینده برزیل روی نقش همکاری تاکید کرد. او همچنین با اشاره به عدم دسترسی به کشور حضور شهید در ایران شد. او از آزار واذیت سیستماتیک جامعه بهاییان سخن گفت و همچنین پرونده یوسف ندرخانی.

نماینده مولداوی هم خواستار همکاری ایران بااحمدشهید شد و وضعیت حقوق بشر در ایران را نگران کننده خواند.
موسسه مطالعات زنان از جمله سازمان های غیردولتی طرفدار دولتی بود که پس از جامعه بین المللی بهاییان میکروفون را در دست گرفت.

حسن نائب هاشم نماینده سازمان غیردولتی سودویند اتریش  نیز به بخش هایی که در گزارش شهید می توانست اشاره کند پرداخت و گفت که از زمانی که گزارش خود را آغاز کرده نقض حقوق بشر گسترده ای در ایران رخ داده است.

در ادامه این نشست شورا در ژنو، انتظار میرود در اواخر هفته آینده قطعنامه ای برای تمدید ماموریت آقای شهید ارایه شود و احتمال قوی تصویب این قطعنامه وجود دارد.