فقر، فساد، حاشیه‌نشینی و ایجاد اشتغال محور اولین مناظره ریاست جمهوری
اولین مناظره زنده دوازدهمین دوره ریاست جمهوری در حالی برگزار شد که همه سوالاتی که به قید قرعه از شش کاندیدا پرسیده شد حول محور رایانه، ایجاد شغل، حاشیه نشینی، افزایش شکاف طبقاتی، آمار پایین ازدواج، ریزه گردهای اهواز و حتی ورزش بود اما صحبتی درباره وضعیت آزادی‌های اجتماعی، سیاسی و حقوق شهروندی به میان نیامد. اواسط این مناظره نیز به صحنه درگیری لفظی میان حسن روحانی و اسحاق جهانگیری با محمدباقر قالبیاف تبدیل شد تا جاییکه قالیباف و حسن روحانی اظهارنظرهای یکدیگر را «دروغ محض» خواندند.
این مناظره در استودیو صداوسیما و به مدت ۱۴۷ دقیقه برگزار شد، مجری مناظره ترتیب نشستن کاندیداها را با قرعه کشی مشخص کرد و بر اساس آن هاشمی طبا در صندلی شماره یک، حسن روحانی در صندلی شماره دوم، قالیباف در صندلی شماره سوم، اسحاق جهانگیری در صندلی شماره چهارم، رئیسی در صندلی شماره پنجم و میرسیلم درر صندلی شماره ششم جای گرفت. در این مناظره حتی سوالات هم به قید قرعه انتخاب و از کاندیداها پرسیده شد و هیچ الویت‌بند دیگری برای ترتیب سوالات وجود نداشت. در بخش اول مناظره هر کاندیدا پنج دقیقه فرصت پاسخگویی به سوالات را داشت و در بخش دوم، دو دقیقه فرصت پاسخ داشتند. این مناظره بیشتر میان روحانی، اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی با قالیباف جریان داشت و کاندیداهای دیگر در حاشیه بودند.
شاید تنها بخش مربوط به حقوق شهروندی این میزگرد ۱۴۷ دقیقه‌ای در بخشی از حرف‌های اسحاق جهانگیری معنی پیدا می‌کرد. جهانگیری در جای در انتقاد از عملکرد قالیباف به عنوان شهردار تهران به بدرفتاری‌های اخیری ماموران شهرداری با دست‌فروشان گفت: «با برخوردهای گازانبری امنیتی و قضایی با فرهنگ و آسیب‌های اجتماعی مشکل حل نمی‌شود» جهانگیری گفت «با برخوردهای تند نظامی» که قالیباف انجام می‌دهد نمی توان کلان شهر بزرگ تهران را مدیریت کرد.
اسحاق جهانگیری گفت مشکلات شهر تهران «با کتک زدن دست فروشان و تشکیل گروه ضربت حل نمی‌شود و متاسفانه فرهنگی از تهران به شهرستان‌ها منتقل می‌شود که مادر دست فروش از سوی گروه ضربت شهرداری سیلی بخورد. من آن روزی که آن سیلی رو دیدم انگار به صورت خودم سیلی زدند. اینقدر ناراحت شدم. باید بدانیم با مسایل اجتماعی باید برخوردهایمان علمی باشد.»
در اواخر آبان ماه ۹۵، مامور شهرداری فومن به صورت زن دستفروش سیلی زد که محصولات کشاورزی خود را برای فروش در حاشیه یکی از میدان‌های شهر پهن کرده بود. تعدادی از ماموران شهرداری با توهین و فریاد از زن و فرزندش خواستند که سریع بساطشان را جمع کنند و وقتی زن از ماموران انتقاد کرد یکی از آنها به صورت او سیلی زد. یکی از عابران از این صحنه فیلم گرفته بود که به سرعت در فضای مجازی پخش شد و انتقادهای فراوانی را به دنبال داشت. پیش از این در تهران هم بارها ماموران شهرداری با بی‌احترامی و توهین بساط دست فروشان را به هم زده بودند.
دولت چهاردرصدی و زباله‌های شهر تهران
قالیباف در بخش دوم مناظره در پاسخ به روحانی گفت: «متاسفانه امروز با پدیده ای روبرو هستیم که در دوربین نگاه می‌کند و خلاف می‌گوید. گفتید که این سایت‌ها بی‌نام و نشان است. (با نشان دادن تصویر) این خبر خود سایت است من خواهش کردم که تصویر و نطق ایشان را در نطق‌های انتخاباتی در همین تلویزیون پخش کنیم که اجازه ندادند.»
این صحبت قالیباف یادآور بخشی از حرف‌های میرحسین موسوی، یکی از کاندیداهای ریاست جمهوری ۸۸ خطاب به محمود احمدی نژاد بود. میرحسین موسوی در مناظره آن دوران خطاب به محمود احمدی نژاد، دیگر کاندیدا گفته بود: «ما با پدیده‌ای روبرو هستیم که در دوربین نگاه می‌کند و دروغ می‌گوید.» این جمله در آن روزها و پس از آن بسیار تاثیر گذار بود. بلافاصله پس از این اظهارات قالیباف، در شبکههای اجتمای این صحبت‌های ماندگار میرحسین موسوی در شبکههای اجتماعی منتشر شد.
بخش دیگر حرف‌های قالیباف هم یادآور صحبت‌های احمدی نژاد بود که در مقابل میرحسین، تصویری از همسر او را به دوربین بالا گرفت و گفتم «بگم ؟ بگم؟» قالیباف نیز در این مناظره گفت می‌خواسته صحبت‌های روحانی در مورد اشتغال‌زایی پخش شود که صداوسیما به او این اجازه را نداده است.
قالیباف با کنایه به تاکیدهای روحانی به آزادی و حقوق شهروندی، گفت: «شما که از آزادی گفتید حداقل اجازه بدهید نظرم را بدهم. در این دو دقیقه اتفاقی نمی‌افتد. حتما امید مهم است، حتما نشاط مهم است. حتما حقوق شهروندی مهم است. شبکههای اینترنتی مهم است. ولی واقعا امروز در واقع افسردگی چقدر شده؟ بنابر آمار خود دولت. امروز شرایط غیرقابل قبول شده در این موضوع. این از کجا می آید؟» او با کنایه از اینکه آمار بیکاری بیشتر شده گفت اگر موضوع بیکاری حل شود امید به دنبالش می اید.
حسن روحانی هم قالیباف را زیر سوال برد که مجوز ساخت «برج های بیست طبقه» را صادر کرده است.
اسحاق جهانگیری در ادامه انتقاد به قالیباف به موضوع جمع آوری زباله‌های شهروندان تهران اشاره کرد و گفت: «بگوید همین زباله‌های جلوی خانه مردم چطور نتوانسته تفکیک کند؟ کدام شهری مثل تهران اینطوری زباله جمع می‌کنند.» جهانگیری گفت: «شما مسوول این شهر هستید در حد شهرداری تهران نه بیشتر آب، فاضلاب و بقیه در حد وظایف شهرداری بیاید یک گزارش به مردم بدهد بگوید من این کار را انجام داده‌ام.»
قالیباف هم در جواب جهانگیری گفت: آنها از زباله برق تولید می‌کنند و اگر آقای جهانگیری به دوروبرش نگاه کند متوجه این قضیه می‌شود.
قالیباف در بخش دیگری از حرف‌هایش برای جهانگیری اظهار تاسف کرد که چرا «دستاویز سیاسی» قرار گرفته و به عنوان معاون حسن روحانی نامزد ریاست جمهوری شده است.
اسحاق جهانگیری: من به عنوان نماینده جریان اصلاح طلب آمده‌ام
اسحاق جهانگیری در پاسخ به انتقاد قالیباف و با اشاره به اینکه در دوره‌های قبل هم مسوولان حکومتی به همراه رییس جمهور کاندیدا انتخابات می‌شدند و هیچ وقت نقدی نبود، گفت: «اولا اقای قالیباف شما گفتید که چرا من کاندیدا شدم. من نمی دانم اصلا این حق را از کجا برای خودتان قائل هستید که این سوال را بپرسید. سابق کاری من حتما از شما مهمتر و بیشتر است. من به صورت طبیعی از دهستان شروع کردم، شهرستان، استان، استاندار بودم، وزیر بودم و معاون اول هستم. اگر طبیعتا بخواهم دنبال مسوولیت جدیدی باشم باید کاندیدا ریاست جمهوری شوم. چرا شما برآشفتید؟ اولا مشابه من در دوره هشتم هم بود. در مقابل آقای خاتمی هم وزیر دفاع و هم معاونش کاندیدا شدند و هیچکس هم نگفت که این کار غیر طبیعی است. یک جریانی به نام جریان اصلاح طلب است که شما از همه حقوق محرومش کردید. می‌گوید یک کاندیدا هم نداشته باشد من به عنوان نماینده جریان اصلاح طلب آمده‌ام که بگویم که بعضی‌ها چه کرده‌اند با یک جریان ریشه دار. می‌خواهم بگویم که دولت یازدهم در چه شرایط جدید تشکیل شد و چرا عده‌ای با ژست جدید آمده‌اند.»
جهانگیری با اشاره به هاشمی رفسنجانی گفت: «وقتی ما آمدیم جریان سیاسی چگونه بود؟ با آقای هاشمی، ناطق نوری چه کرد؟ همه را خانه نشین کردند به همه ضربه زدند. همه را رو در رو هم قرار داند.»
او همچنین گفت محمود احمدی نژاد ۷۰۰ میلیارد دلار در آمد کشور را خرج کرده و در این شرایط دولت روحانی بر سر کار آمده است. معاون اول رییس جمهور گفت احمدی نژاد جز بیکاری هیچ به جای نگذاشته بود و با کنایه به رقبای انتخاباتی که از ریشه کن کردن بیکاری می‌گویند، گفت: «همون رئیس جمهور سابق مثل برخی دوستان می‌گویند من دو سال دیگر بیکاری را ریشه کن می‌کنم. آقایان بیکاری را ریشه کن کردن راهکار د ارد.»
ادامه مناظره در اینستاگرام
در پایان مناظره حسن روحانی خواست تا در مورد «دو تهمت و دروغ» که در این مناظره مطرح شده پاسخ بدهد که مجری برنامه به دلیل تمام شدن وقت به او اجازه نداد. اما چند ساعت بعد آقای روحانی در اینستاگرام خود مجددا با دروغگو خواندن قالیباف نوشت: «اگر نقل قولی می‌خواهیم انجام دهیم یا نسبتی بدهیم، باید صحیح و راست باشد. علت اینکه امشب سخنان یک نامزد را متوقف کردم، این بود که دروغ ادامه پیدا نکند و گناهان ایشان زیاد نشود.»
رییس جمهور ایران در پاسخ به قالیباف مبنی بر ایجاد فرصت شغلی برای چهار میلیون نفر نوشته است: «در انتخابات سال ۹۲ در برنامه تلویزیونی «با دوربین» اشاره کردم که «ما سه میلیون و ۳۰۰ هزار بیکار در کشور داریم. اگر ۱۰ میلیون توریست سالانه وارد کشور شود، ۱۳.۶ میلیارد درآمد ارزی و ۴ میلیون شغل ایجاد می‌شود.» آنچه بیان شده واضح است، و فیلم و متن پیاده شده آن در سایت‌های معتبر نیز موجود است.»
ابراهیم رییسی: یک میلیون ازدواج، یک میلیون مسکن و یک میلیون شغل
ابراهیم رییسی، دیگر کاندیدای ریاست جمهوری که در اعدام‌های سال ۶۷ نقش مهمی داشته و جز هیات مرگ بوده است در جای از مناظره در مقابل سوال مجری درباره برنامه‌هایش در جهت تقویت فرهنگ پهلوانی در محیط های ورزشی گفت: «بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین که الان نام آور شدند مثل برزیل و آرژانتین یک درآمدهای جدی آنها حوزه ورزش است. ورزش پهلوانی و قهرمانی باید در کشور برای دولت یک اولویت جدی تلقی شود.»
رییسی در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره سوال مربوط به ازدواج جوانان و با انتقاد از حسن روحانی گفت: «آقای دکتر وقتی جوانی دختر مورد نظر خود را می‌پسندد برای ازدواج، باید کاری کنیم سریع تسهیلات بگیرد و مسکن داشته باشد. داریم درباره واقعیات حرف می‌زنیم. بحث سیاسی نیست. وقتی می‌گوییم ازدواج، حتما ۷۰۰ هزار تا می‌تواند به ۱ میلیون ارتقا یابد.»
آقای رییسی گفت اگر او رییس جمهور شود یک میلیون ازدواج، یک میلیون مسکن و یک میلیون ایجاد می‌شود. کسی که در اعدام‌های سال ۶۷ نقش داشته است گفت: «یک میلیون ازدواج و یک میلیون مسکن و یک میلیون شغل انشاالله جزو برنامه باشد جوانان با نشاط می‌شوند. تمام هم و غم باید این باشد که آن شادمانی اتفاق بیفتد.»
میرسلیم و تلاش برای محترم شمردن جایگاه ایرانیان
مصطفی میرسلیم، نامزد دیگر این دوره از انتخابات ریاست جمهوری به ایرانیان خارج از کشور اشاره کرد و گفت «ایرانیان خارج از کشور برای ما عزیز و محترم هستند» او قول داد اگر رییس جمهور شود تلاش می کند تا «جایگاه و منزلت ایرانیان خارج از کشور محترم شمرده شود.» اما او توضیح بیشتری نداد که به شکل عملی این کار را در نظر دارد انجام دهد.
هنوز دو مناظره دیگر در روزهای ۱۵ و ۲۲ اردبیهشت ماه میان شش کاندیدای ریاست جمهوری باقی مانده است.
