سکوت قوه قضائیه در قبال اعتصاب غذای زندانیان: وخامت حال آرش صادقی و مرتضی مرادپور، آغاز اعتصاب غذای نزار زاکا
بنا بر اطلاعات کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران با تداوم اعتصاب غذای آرش صادقی و علی شریعتی در زندان اوین، مرتضی مرادپور در زندان تبریز و سعید شیرزاد در زندان رجایی شهر کرج سلامتی این چهار زندانی عقیدتی و سیاسی به شدت در معرض خطر قرار گرفته است. نزار زکا شهروند لبنانی مقیم آمریکا» نیز از روز پنج شنبه در زندان اوین تهران و در اعتراض به عدم ارائه خدمات پزشکی و محرومیت از دسترسی کنسولی اعتصاب غذا کرده و خواهان آزادی بدون قید و شرط خود شدهاست.
هر پنج زندانی عقیدتی و سیاسی در اعتراض به دادرسی ناعادلانه و یا اعتراض به وضعیت زندان اعتصاب غذا کرده اند و با وجود اینکه حال جسمی تعدادی از آنها وخیم گزارش شده است اما مسئولان قضایی تاکنون پاسخی به خواستههای این زندانیان ندادهاند.
افت فشار و غلظت خون بالای آرش صادقی در پنجاه و پنجمین روز اعتصاب غذا
یک منبع مطلع از وضعیت آرش صادقی به کمپین گفت که او روز شنبه بیست و هفت آذر ماه به دلیل اختلال در ضربان قلب به بیمارستان طالقانی تهران منتقل شده و پس از انجام آزمایش‌هایی به بند هشت زندان اوین برگردانده شده است. پزشکان بهداری زندان اوین «غلظت خون بالا» و «افت متوالی فشار» این زندانی را با وجود تداوم اعتصاب غذا نگران کننده توصیف کرده‌اند. به گفته این منبع مطلع «با وجود توصیه جدی پزشکان مبنی بر شکستن اعتصاب غذا و یا استفاده از سرم، آرش صادقی پس از پنجاه و پنج روز همچنان بر ادامه اعتصاب غذا تا رسیدن به خواسته‌هایش اصرار می‌کند.» آرش صادقی از روز ۳ آبان ۱۳۹۵ پس از بازداشت و انتقال همسرش گلرخ ایرایی به زندان و در اعتراض به روند رسیدگی به پرونده و حکم شش سال زندان برای همسرش اعتصاب غذا کرده است.
آرش صادقی به دلیل فعالیت‌های مسالمت آمیز به ۱۵ سال زندان محکوم شده و روز ۱۸ خرداد ۱۳۹۵ برای تحمل حکم زندان خود به اوین منتقل شده و از روز سوم آبان ماه و پس از بازداشت و انتقال همسرش گلرخ ایرایی به زندان اعتصاب غذا کرده است. آقای صادقی بازداشت، روند رسیدگی به پرونده و حکم شش سال زندان برای همسرش را «غیرقانونی» خوانده است.
گلرخ ابراهیمی ایرایی، همسر آقای صادقی به دلیل داستانی منتشر نشده در یادداشت‌های خصوصی‌اش متهم به «توهین به مقدسات» و به شش سال زندان محکوم شده است و هم اکنون در بند زنان زندان اوین نگهداری می شود.
آرش صادقی در اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی به ۱۵ سال زندان محکوم شد. او علاوه بر ۱۵ سال حبس خود، در پرونده بازداشت سال ۱۳۸۹ به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» به چهار سال حبس تعلیقی محکوم شده است که در صورت اجرا شدن به حکم فعلی اش افزوده خواهد شد. با اجرای ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی درباره تعدد جرائم، حکم زندان او کمتر خواهد شد. چرا که طبق ماده ۱۳۴ قانون جدید مجازات اسلامی در جرائم موجب تعزیر هرگاه جرائم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد دادگاه برای هر یک از آن جرائم حداکثر مجازات مقرر را حکم می‌کند و هرگاه جرائم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، مجازات هر یک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی مشروط به اینکه از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند، تعیین می‌کند. به این ترتیب این احتمال وجود دارد که به جای ۱۵ سال، آرش صادقی پس از اعمال این ماده هفت‌ونیم سال در زندان باشد. هنوز مشخص نیست که اجرای حکم چهارسال زندانی که او پیش از این دریافت کرده بود به حکم کنونی اضافه خواهد شد یا معلق خواهد ماند.
پنجاه و پنجمین روز اعتصاب غذای مرتضی مرادپور و ۲۵ کیلو کاهش وزن
یک منبع مطلع از وضعیت مرتضی مرادپور که از ۴ آبان ۱۳۹۵ در زندان تبریز اعلام اعتصاب غذا کرده است به کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران گفت که او پنجاه وششمین روز اعتصاب غذایش را در زندان تبریز می گذراند و طی یک هفته گذشته در زندان تبریز از مصرف قند و شکر نیز خودداری کرده و در اثر اعتصاب غذا نزدیک به ۲۵ کیلو کاهش وزن داشته است.
این منبع به کمپین گفت: «جان مرتضی مرادپور در خطر است ولی او با وجود درخواست دوستان و خانواده از اعتصاب غذایش کوتاه نمی آید و در تماس تلفنی با خانواده اش هم گفته اگر حرف از توقف اعتصاب بزنید، تلفن را قطع می کنم، مسئولان و نماینده دادستان تبریز هم می گویند تا وقتی مرتضی اعتصاب غذایش را نشکند، هیچ کاری برای رسیدگی به پرونده اش نمی کنیم، در حالی که خواسته مرتضی رعایت قانون و اعمال ماده ۱۳۴ است.»
براساس ماده ۱۳۴ قانون جدید مجازات اسلامی «در جرائم موجب تعزیر هرگاه جرائم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد دادگاه برای هر یک از آن جرائم حداکثر مجازات مقرر را حکم می‌کند و هرگاه جرائم ارتکابی بیش از سه جرم باشد، مجازات هر یک را بیش از حداکثر مجازات مقرر قانونی مشروط به اینکه از حداکثر به اضافه نصف آن تجاوز نکند، تعیین می‌کند. در هر یک از موارد فوق فقط مجازات اشد قابل اجراء است و اگر مجازات اشد به یکی از علل قانونی تقلیل یابد یا تبدیل یا غیرقابل اجراء شود، مجازات اشد بعدی اجرا می‌شود. در هر مورد که مجازات فاقد حداقل و حداکثر باشد، اگر جرائم ارتکابی بیش از سه جرم نباشد تا یک‌چهارم و اگر جرائم ارتکابی بیش از سه جرم باشد تا نصف مجازات مقرر قانونی به اصل آن اضافه می‌شود.»
مرتضی مرادپور از فعالان مدنی شهر تبریز از ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۹۴ در زندان تبریز زندانی است و از چهارم آبان ماه با درخواست اعمال ماده ۱۳۴ قانون مجازات اسلامی که می تواند به کاهش دوره محکومیتش منجر شود در اعتصاب غذا به سر می برد.
فردین مرادپور، برادر مرتضی مرادرپور پیشتر در ۲۳ آذر ماه ۱۳۹۵ طی مصاحبه با کمپین درباره پرونده و وضعیت برادرش گفت: «اول خرداد ماه ۱۳۸۸ یک همایش پیاده روی در شاهگلی تبریز بود که همایشی قانونی بود و عموم مردم هم شرکت کرده بودند. در این همایش مرتضی و تعدادی از فعالان مدنی آذربایجان شعارهایی درباره مطالبات ملی آذربایجان سردادند. شعارهایی درباره دریاچه ارومیه و زبان مادری و حمایت از تیم تراکتورسازی تبریز. نیروهای امنیتی تعدادی از این فعالان را بازداشت کردند. ۱۹ آبان ماه ۱۳۸۸، دادگاه انقلاب دو اتهام واهی تبلیغ علیه نظام و اجتماع و تبانی به او وارد کرد. سپس به او سه سال حکم زندان دادند. مرتضی با قرار وثیقه آزاد شد، ولی از اردیبهشت ۹۴ او را در سر کارش بازداشت و به زندان مرکزی تبریز بردند.»
مرتضی مرادپور به گفته برادرش، ۶ ماه در سال ۸۸ در بازداشت بوده و با احتساب مدت زمانی که او از اردیبهشت ماه سال ۹۴، در زندان سپری کرده، تاکنون بیش از دوسال زندانی بوده است. فردین مرادپور گفت: «ماده ۱۳۴ می‌گوید که مجازات اشد قابل اجرا است. مجازات اشد مرتضی دو سال زندان بوده که یک ماه پیش تمام شده است. او باید یک ماه پیش آزاد می‌شد اما این ماده را در پرونده او اعمال نکرده‌اند. مرتضی چهارم آبان ماه، یک نامه خطاب به ریاست دادگستری آذربایجان شرقی، آقای مظفری نوشت و توضیح داد که علیرغم پی گیری‌های زیاد، ماده ۱۳۴ را اعمال نکرده‌اند و او ناچار شد به خاطر مطالبه این حقش دست به اعتصاب بزند. به این نامه هم هیچ جوابی داده نشد و تاکنون بیش از ۵۰ روز از اعتصاب غذای برادرم می‌گذرد اما هیچ یک از مسولان توجهی به خواسته او و وضعیتش نکرده‌اند.»
علی شریعتی در آستانه پنجاهمین روز اعتصاب غذا در اعتراض به حکم پنج ساله
علی شریعتی فعال سیاسی و مدنی اصلاح طلب از روز بازداشت و اجرای حکمش در ۱۰ آبان ۱۳۹۵ و در اعتراض به حکم پنج سال زندان «ناعادلانه» اش دست به اعتصاب غذا زده است. او روز دوشنبه ۲۹ آذر در حالی وارد پنجاهمین روز اعتصاب غذایش شده است که در این مدت چهار هفته از تماس تلفنی و ملاقات با خانواده خود محروم بوده و ناچار شده بود برای اعتراض چند روز دست به اعتصاب غذای خشک بزند، او با لاغری مفرط و تپش قلب بالا در بهداری زندان اوین بستری شده بود.
مطهره پارسی، همسر علی شریعتی روز چهارشنبه ۲۴ آذر ماه در صفحه فیسبوکش نوشت: «بعد چهار هفته امروز اجازه ملاقات دادن، علی نه تلفن داشت نه ملاقات مجبور شد چند روز برای نشون دادن اعتراض اعتصاب و خشک کنه که خداروشکر موثر بود و اعتصاب و تبدیل به تر کرد.»
علی شریعتی طبق حکم دادگاه تجدید نظر که در خرداد ماه ۱۳۹۵ ابلاغ شد به اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی «از طریق شرکت در تجمع ۳۰ مهرماه ۱۳۹۳ علیه اسید پاشی در مقابل مجلس شورای اسلامی» به پنج سال زندان محکوم شده است. او که در ۲۹ بهمن ماه ۱۳۹۳ بازداشت و در تاریخ ۲۷ اردبیهشت ماه ۱۳۹۵ به مرخصی آمده بود، روز ۱۰ آبان سال جاری( ۱۳۹۵) مجددا بازداشت و برای گذراندن حکمش به زندان اوین منتقل شد اما بلافاصله در اعتراض به اجرای چنین حکمی، اعتصاب غذا کرد.
شایسته السادات شهیدی، مادر این زندانی عقیدتی، بیست و سوم آذرماه و در چهل و سومین روز اعتصاب غذای فرزندش به کمپین گفت: «علی صبح جمعه دچار افت فشار خون شده و به همین دلیل او را به بیمارستان طالقانی منتقل کردند اما به ما هیچ خبری داده نشده بود. صبح شنبه با ما تماس گرفته شد و گفتند که بچه‌ام در بیمارستان است اما عصر همان روز هم مجددا علی به زندان بازگردانده شد و می‌دانم که الان در بهداری زندان اوین است. او دچار تپش ضربان قلب، افت فشار خون و لاغری بیش از اندازه شده است.»
سعید شیرزاد؛ اعتصاب غذا در اعتراض به وضعیت زندان رجایی شهر
یک منبع مطلع به کمپین گفت که با گذشت دوازده روز از اعلام اعتصاب غذای سعید شیرزاد در زندان رجایی شهر کرج، مسئولان زندان تاکنون توجهی به خواستههای این زندانی نکرده‌اند. سعید شیرزاد از ۱۷ آذر ماه ۱۳۹۵ در اعتصاب غذاست.
سعید شیرزاد که به دلیل فعالیت‌های سیاسی و مدنی به پنج سال زندان محکوم شده و هم اکنون در بند ویژه زندانیان سیاسی زندان رجایی شهر کرج است، در اعتراض به آنچه «مرگ خاموش زندانیان توسط رئیس زندان» خوانده و با اشاره به موارد متعددی از نقض حقوق زندانیان همچون «ضرب و شتم زندانیان هنگام اعزام به دادگاه و جلوگیری از اعزام زندانیان بیمار به بیمارستان»، از روز هفدهم آذر ماه با دوختن لب‌هایش اعلام اعتصاب غذا کردهاست.
سعید شیرزاد دوازدهم خرداد ماه ۱۳۹۳ برای دومین بار توسط ماموران وزارت اطلاعات بازداشت و بیش از دو ماه در سلولهای انفرادی بند ۲۰۹ زندان اوین بازجویی شد. یک منبع مطلع در گفتگو با کمپین بینالمللی حقوق بشر در ایران دلیل بازداشت سعید شیرزاد در سال ۱۳۹۳ را فعالیت‌هایش در زمینه دفاع از کودکان کار و ارتباط با خانواده‌های زندانیان سیاسی عنوان کرد. سعید شیرزاد پس از پایان بازجویی‌هایش در بند ۲۰۹ متعلق به وزارت اطلاعات به بند هشت زندان اوین منتقل شد و پس از مدت کوتاهی بدون حکم قضایی به زندان رجایی شهر کرج تبعید شد. شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست قاضی ابوالقاسم صلواتی در شهریور ۱۳۹۴ سعید شیرزاد را به اتهام «اجتماع و تبانی برای اقدام علیه امنیت ملی» به ۵ سال زندان محکوم کرد اما یک منبع مطلع به کمپین گفت که «با گذشت بیش از یک سال از صدور حکم دادگاه بدوی و اعتراض سعید به آن، هنوز حکم قطعی به آقای شیرزاد ابلاغ نشده است.»
نزار زکا؛ اعتصاب غذا در اعتراض به بازداشت غیرقانونی و محرومیت از خدمات پزشکی و کنسولی
جیسون پابلت وکیل نزار زکا نیز در بیانیه ای اعلام کرده که موکلش از روز پنجشنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۵ در زندان اوین اعلام اعتصاب غذا کرده و خواستار آزادی بی قید و شرط خود شدهاست.
آقای پابلت اعلام کردهاست که موکلش طی مدت بازداشت به شکل روحی و جسمی شکنجه شده و از خدمات پزشکی و کنسولی محروم بوده است.
نزار زکا،شهروند لبنانی مقیم آمریکا، کارشناس فن آوری اطلاعات، دبیرکل سازمان عربی اطلاعات و ارتباطات ۲۷ شهریور ماه سال ۱۳۹۴ هنگامی که به دعوت معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری برای شرکت در همایشی به ایران سفر کرده بود در تهران بازداشت شد و از سوی شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی صلواتی به اتهام «همکاری و جاسوسی برای آمریکا» به ده سال زندان و چهار میلیون و دویست هزار دلار جریمه نقدی محکوم شده است.
طی چند ماه گذشته اعتصاب غذا، به عنوان آخرین راه حل برای اعتراض بین زندانیان و به ویژه زندانیان عقیدتی و سیاسی در ایران گسترش یافتهاست. این زندانیان توسط نهادهای امنیتی از جمله وزارت اطلاعات یا سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت و در دادگاههای ناعادلانه، غیرعلنی و حتی بدون رعایت قوانین جاری در ایران از جمله عدم رعایت آئین دادرسی محاکمه و با احکام سنگین زندان مواجه شدهاند. آنها با به خطر انداختن سلامتی خود، اعتصاب غذا را به عنوان راهی برای نشان دادن اعتراض خود به احکام سنگین زندان،شرایط نامناسب زندان و عدم رعایت حقوق زندانیان و بی توجهی و عدم پاسخگویی مسئولان قضایی و همچنین جلب توجه عمومی به وضعیت زندانیان سیاسی و عقیدتی انتخاب کرده‌اند. با این وجود مسئولان قضایی در اغلب موارد خواستههای این زندانیان را نادیده گرفتهاند و یا عنوان کرده اند که حتی رسیدگی به وضعیت جسمی آنها را مشروط به شکستن اعتصاب غذا است.
از هشت زندانی که در آبان ماه سالجاری(۹۵) در زندانهای مختلف ایران دست به اعتصاب غذا زده بودند، مسئولان قضایی تنها با مرخصی کوتاه یک تن از آنان، مهدی رجبیان، برای درمان موافقت کردند، اعتصاب دو تن از آنان (آرش صادقی و مرتضی مرادپور) همچنان بدون پاسخ مسئولان ادامه دارد و به شرایط خطرناک رسیده است و در بقیه موارد هم مسئولان موفق شدهاند با دادن وعده رسیدگی و یا قول پیگیری، زندانیان را متقاعد به شکستن اعتصاب غذا کنند و پس از آن نیز رسیدگی به پیگیری وضعیت آنها را فراموش کرده‌اند.
در سال های گذشته در موارد متعددی اعتصاب غذا منجر به مرگ زندانیان در زندان های ایران و به ویژه زندان اوین شده است از جمله در سال ۸۵ اکبر محمدی، از بازداشت شدگان اعتراضات کوی دانشگاه در سال ۱۳۷۸ در زندان اوین در حین اعتصاب غذا جان خود را از دست داد. همچنین در خرداد ماه سال ۱۳۹۰ هدی صابر، فعال ملی و مذهبی در جریان اعتصاب غذا در زندان اوین جان سپرد. مسئولان قضایی و زندان اوین نه تنها به خواستههای این زندانی سیاسی توجهی نکرده بودند، بلکه در هنگام اعزام او به بهداری زندان اوین با او بدرفتاری کرده و او را مورد ضرب و شتم نیز قرار داده بودند.
