لزوم اقدام فوری اتحادیه اروپا و آمریکا برای برخورداری سیل‌زدگان ایران از کمک‌های بین‌المللی

تحریم‌های آمریکا و سوء‌مدیریت داخلی از دستیابی به کمک‌های ضروری و حیاتی جلوگیری می‌کند

۱۵ فروردین ۱۳۹۷-کمپین حقوق بشر ایران خواستار اقدام فوری از جانب ایالات متحده و اتحادیه اروپا به منظور رسیدن کمک‌های بشردوستانه برای مدیریت بحران ناشی از سیل‌های اخیر به ایران شد. این سیل‌های ویرانگر موجب مرگ ده‌ها نفر و همچنین خسارت‌های میلیون دلاری به خانه‌ها و زیرساخت‌های شهری در ایران شده است. به علاوه، کمپین از دولت ایران می‌خواهد تضمین کند که کمک‌های دریافتی به صورت موثر و عادلانه و با رعایت استاندارد‌های مرتبط با شفافیت مالی میان آسیب‌دیدگان توزیع شود.

هادی قائمی، مدیر اجرایی کمپین گفت: «درحالیکه مردم ایران با ویرانی‌های ناشی از بیش از دو هفته سیل دست و پنجه نرم می‌کنند، ایالات متحده اعلامیه‌های حمایتی توخالی صادر می‌کند و اتحادیه اروپا نیز تا بحال از رساندن کمک‌های بشردوستانه محسوس به ایران ناتوان بوده‌است.»

وی افزود: «خیلی از مردم زندگی خود را در این حادثه از دست داده‌اند؛ ضروری است که تمام دولت‌های ذیربط تضمین کنند که اختلاف‌نظرهای سیاسی باعث جلوگیری از دسترسی مردم ایران به کمک‌های انسان‌دوستانه در اثنای بحران‌های طبیعی نمی‌شود.»

در روز ۱۴ فروردین ۱۳۹۷، احمد شجاعی رئیس پزشک قانونی کشور گفت که تاکنون ۶۲ نفر در اثر سیل‌هایی که از ۲۸ اسفند در  ۲۳ استان رخ داده است، جان خود را از دست داده‌اند.

استان‌های مرکزی و جنوبی از جمله فارس، اصفهان و لرستان بیشترین خسارت را از سیل‌های اخیر دیده‌اند و اگر چه استان‌های شمالی از جمله گلستان و مازندران نیز از این سیل‌ها در امان نبوده‌اند. استاندار خوزستان نیز به دنبال سیلی که روز ۲۹ اسفند موجب تخریب ساختمان‌ها و پل‌های این استان شد، رسما اعلام وضعیت اضطراری کرد.

با این حال، فعالیت‌های مدیریت بحران از جوانب مختلف با موانع بسیاری روبروست. درحالیکه مبادله کمک‌های بشردوستانه تحت تحریم‌های آمریکا ممنوع نیست، تحریم‌های جانبی آمریکا که مبادلات بانکی بین‌المللی را تحت تاثیر قرار می‌دهد موجب بی‌میلی بسیاری از بانک‌ها نسبت به مبادلات مجاز با ایران شده است.

در روز ۱۳ فروردین، وزیر امور خارجه ایالات متحده مایک پومپئو اعلام کرد: «ایالات متحده آماده است تا به فدراسیون بین‌المللی صلیب‌سرخ و هلال احمر کمک و با آنها همکاری کند، که به دنبال آن این موسسات این مبلغ را برای مدیریت بحران به هلال احمر ایران برسانند.»

اما مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که هلال احمر ایران به دلیل تحریم تا بحال موفق به دریافت کمک نبوده است.

با این وجود، تحریم‌ها تنها مانع رسیدن کمک به سیل‌زدگان نیست. اجتناب دولت از تصویب استانداردهای بانکی بین‌المللی باعث شده است که بسیاری از بانک‌ها از انجام مبادلات مالی مجاز مربوط به ایران خودداری کنند.

به گفته‌ی اریک فراری متخصص تحریم‌های آمریکا و کنترل‌های صادراتی، «برای بسیاری از بانک‌ها، تنها مساله پیش رو، تحریم‌ علیه ایران نیست. در صورت معامله با ایران، این بانک‌ها خود را در معرض مجموعه‌ای از مشکلات و نظارت‌ها قرار می‌دهند. برای مثال، این امکان وجود دارد که این بانک‌ها به خاطر نداشتن سیستم مقابله با پول‌شویی توسط بازرسانی که بر رعایت مقررات توسط بانک‌ها نظارت می‌کنند جریمه و بازخواست شوند.»

بعد از خروج ایالات متحده از برجام و شروع دوباره تحریم‌های این کشور علیه ایران، اتحادیه اروپا یک ساز‌و‌کار مالی مشخص برای تسهیل مبادلات مالی مجاز در زمینه کمک‌های بشردوستانه به ایران تشکیل داده است. اما این سازوکار تا کنون به علل مختلف عملا قابل استفاده نیست.

در این مدت دولت ایران نیز به دلیل مدیریت نامناسب خود در زمینه‌ی پیش‌بینی و هشدار و جلوگیری از سیل و همینطور در زمینه‌ی مدیریت بحران در داخل کشور مورد انتقاد شدید قرار گرفته است.

همچنین خودداری دولت ایران از تصویب استانداردهای بانکی بین‌المللی موجب افزایش مشکلات اقتصادی کشور و انزوای مالی بیشتر شده است.

درخواست از دولت ایالات متحده آمریکا:

وزارت خزانه‌داری ایالات متحده باید بیانیه‌ای علنی و روشن صادر کند که در آن تمام ابهامات مربوط به تحریم‌های آمریکا علیه ایران و همکاری با این دولت و همینطور نگرانی ناشی از  جریمه‌های آمریکا برطرف شود. این دولت باید تاکید کند که مبادلات مالی با ایران در زمینه‌ی کمک‌های بشردوستانه و مواد لازم مانند خوراک، دارو و دیگر وسایل از تحریم‌های آمریکا معاف و در نتیجه مجاز است. این بیانیه باید روشن کند کدام بانک‌های تحریم نشده اجازه دارند در این زمینه با ایران همکاری کنند.

درخواست از دولت ایران:

مقامات ایرانی باید یک سازوکار مالی که با استانداردهای بانکی بین‌المللی مطابق است در نظر بگیرند تا از توزیع موثر و شفاف کمک‌های بشردوستانه به خصوص در مناطقی که بیشترین خسارت را از سیل دیده‌اند، اطمینان حاصل کند. دولت همچنین باید زیرساخت‌های لازم را بکار گیرد تا از نقض حقوق بشر در روند مدیریت بحران جلوگیری کند.

درخواست از اتحادیه اروپا:

اتحادیه اروپا باید فورا ساز‌و‌کار مالی تعیین شده برای تسهیل مبادلات با ایران را وارد مرحله اجرایی کند و فرصتی ایجاد کند که این دستگاه نقش خود را در جهت امکان‌پذیر ساختن مبادلات مالی مجاز و بشردوستانه با ایران بطور موثر ایفا کند.

مردم ایران با وجود این که هیچ نقشی در اختلاف‌های سیاسی منتهی به تحریم‌ها نداشته‌اند، همچنان از عواقب آن ضربه می‌بینند. این موضوع در بیانیه‌ مدیر سازمان صلیب سرخ جهانی در نشست اخیر شورای امنیت سازمان ملل به خوبی بازتاب داده شده است. وی بدون این که از هیچ کشور خاصی نام ببرد گفت: «در بسیاری از نقاط جهان، فعالیت بشردوستانه بی‌طرف و مستقل تهدید شده است. کرامت انسانی نادیده گرفته شده، حاکمیت قانون زیر سوال رفته و کمک‌های بشردوستانه سیاسی شده و عمدا برای رسیدن به اهداف سیاسی یا کنترل جوامع مصادره شده‌است.»