شیوه جدید سرکوب روزنامه نگاران توسط اطلاعات سپاه: افزایش فشارها بر روزنامه نگاران درباره فعالیت در شبکه های اجتماعی
موج تازه فشارهای امنیتی و سرکوب روزنامه نگاران در ایران با احضار و بازجویی بیش از ده روزنامه نگار و توقیف وسایل ارتباطی چندین روزنامه نگار در تهران و شهرهای دیگر وارد فاز جدیدی شده است. روزنامه نگاران ساکن ایران در مصاحبه با کمپین حقوق بشر در ایران گفته اند که عمده فشارها به فعالیت های آنها در شبکه های اجتماعی به خصوص توییتر مربوط است و ماموران امنیتی آنها را تحت فشار قرار داده اند از هرگونه نقدی نسبت به سیاست های جمهوری اسلامی پرهیز کنند.
یک روزنامه نگار ساکن تهران به کمپین گفت: “به یک راهبرد جدید رسیده اند که تناقض بسیار جدی در سیستم جمهوری اسلامی را بیش از پیش آشکار می کند. در حالیکه توییتر یک اپلیکیشن ممنوع و فیلترشده در ایران است تمام مقامات از رهبری تا اعضای دولت و نماینده های مجلس از توییتر برای اطلاع رسانی و موضع گیری استفاده می کنند. اما استفاده از همین توییتر را برای یک لایه از روزنامه نگاران منتقد خودشان به ابزار فشار تبدیل می کنند. به این صورت که به صورت دائمی اکانت های این روزنامه نگاران را رصد می کنند و مصادیقی که با سیاست ها و سلایق خودشان نیست مصداق تخلف و جرم تلقی و به واسطه آن اتهام می زنند.”
طی دو هفته گذشته وسایل ارتباطی بیش از ده روزنامه نگار از سوی ماموران اطلاعات سپاه توقیف شده است. یاسمن خالقیان، مازیار خسروی، مولود حاجی زاده، یغما فشخامی، مونا مافی، احسان بداقی و شبنم نظامی از جمله روزنامه نگارانی هستند که ماموران اطلاعات سپاه اقدام به بازرسی و ضبط وسایل ارتباطی آنها و اعضای خانواده شان کرده است. به گفته یک روزنامه نگار “تعداد روزنامه نگارانی که در تهران و دیگر شهرها ماموران سپاه به خانه هایشان هجوم برده اند بیش از کسانی است که مساله را خبری یا رسانه ای کرده اند. مثلا درباره روزنامه نگاران شهرستانی که چنین اتفاقی برایشان افتاده می بینیم که به دلیل فشارهای امنیتی حتی حاضر به عنوان کردن مساله به صورت علنی نشده اند و باز می بینیم که تعدادی از روزنامه نگاران به ناچار حضور در شبکه های اجتماعی را به صفر رسانده اند.”
یک روزنامه نگار در تهران به کمپین گفته است: “یک پروژه جدید را سپاه در سرکوب روزنامه نگاران شروع کرده است. چون بازداشت روزنامه نگاران برایشان هزینه دارد با احضاریه و با حکم دادستانی مبنی بر بازرسی منزل می ریزند خانه های روزنامه نگاران و وسایل ارتباط جمعی آنها و دیگر اعضای خانواده شان مثل کامپیوتر، تلفن همراه، کتاب، دست نوشته و کارت خبرنگاری را توقیف و ضبط می کنند. برای وسایل توقیف شده رسید می دهند و می گویند که باید فلان روز بیایید فلان دفتر سپاه برای توضیحات و وسایل توقیف شده را در راستای تحقیقات عنوان می کنند. یعنی عملا هم مانع فعالیت روزنامه نگاران می شوند هم وسایل شخصی آنها را می برند که اتهام و جرم بتراشند.”
این روزنامه نگار به کمپین گفت: “در مواردی هم از طریق تماس با مدیران مسئول روزنامه ها، روزنامه نگاران را تحت فشار قرار داده اند که در شبکه های اجتماعی در نقد سیاست های جمهوری اسلامی مطلبی منتشر نکنند. از کشته شدگان و بازداشت شدگان اعتراضات آبان ماه تا سرنگونی هواپیمای اوکراینی با موشک سپاه و حالا انتخابات مجلس که دو سه هفته دیگر برگزار می شود مواردی هستند که سپاه چه از طریق ضبط وسایل روزنامه نگاران و چه فشار از طریق مدیران مسئول می خواهد که ما عملا چیزی در شبکه های اجتماعی به خصوص توییتر غیر از روایت رسمی حکومت ننویسیم و نقد نکنیم. اینها مواردی است که ما در روزنامه های مان در چارچوب خاصی اجازه نوشتن داریم که آن هم توسط مدیران روزنامه به شدت سانسور می شود اما در شبکه های اجتماعی و حساب های توییتر خودمان هم الان همان فشارها و سانسورها را دارند با فشارهای امنیتی و تهدید اعمال می کنند. درواقع سیاست شان این است که ما را زندان نبرند اما خانه های ما، روزنامه های ما و زندگی ما را تبدیل به زندان می کنند.”
در کنار شیوه جدید اطلاعات سپاه در جهت ایجاد رعب و وحشت در میان روزنامه نگاران و جلوگیری از فعالیت آنها در شبکه های اجتماعی، برخی از روزنامه نگاران هم از احضار و بازجویی توسط نهادهای امنیتی خبر داده اند. یکی از روزنامه نگاران که هفته پیش تحت بازجویی قرار گرفته به کمپین گفته است: “مشخصا به من گفتند که در آستانه انتخابات هرگونه فعالیت من در شبکه های اجتماعی که برخلاف مواضع اعلام شده توسط رهبر است بازی در زمین دشمن و اقدام علیه امنیت ملی است. گفتند که در شبکه های اجتماعی هم در همان چارچوبی می توانم فعالیت داشته باشم که در روزنامه امکان نوشتن و انتشار مطلب دارم و نباید از خطوط قرمزی که روزنامه دارد در توییتر شخصی ام عدول کنم.”
احضار و بازجویی از روزنامه نگاران درباره فعالیت های آنها در شبکه های اجتماعی اما مختص روزنامه نگاران ساکن تهران نیست. گزارشگران بدون مرز از قول روزنامه‌نگاری در جنوب ایران اعلام کرده که “من را اطلاعات سپاه پاسداران احضار کرد و همه گفته‌هایشان در باره نوشته‌هایم در اینستاگرام بود که از پوشش دروغ حکومتی در باره هواپیما ابراز شرمندگی کرده بودم. در آخر گفتند: اگر نمی‌خواهی ده سال آینده را در زندان بگذرانی و زنده بمانی هم درِ دهانت را ببند و هم حساب‌هایت را در شبکه‌های اجتماعی. همین. با دشمن همکاری نکن.”
همزمان خسرو صادقی بروجنی، روزنامه‌نگار آزاد و پژوهشگر حوزه کار و رفاه در توییتر خود از صدور حکم هشت سال زندان به اتهامات “اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور، تبلیغ علیه نظام و توهین به امام خمینی” توسط دادگاه انقلاب برای خودش خبر داده است.
انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران هم از محکومیت امیر بابایی، یکی از اعضای این انجمن، با شکایت “معاون استاندار کرمانشاه به اتهام نشر اکاذیب، به پرداخت یک‌صد میلیون ریال جزای نقدی” خبر داده است.
حکم دادگاه تجدیدنظر مرضیه امیری، روزنامه‌نگار روزنامه شرق که سال گذشته در حین تهیه گزارش در تجمع روز جهانی کارگر بازداشت و با قرار وثیقه آزاد شده است ۵ سال اعلام شده است. او در دادگاه بدوی به ۱۰ سال زندان و ۱۴۸ ضربه شلاق محکوم شده بود و در دادگاه تجدید نظر به اتهام “اجتماع و تبانی، تبلیغ علیه نظام و اخلال در نظم عمومی” توسط دادگاه انقلاب به پنج سال حبس محکوم شده است. در شهر آبادان هم ماندانا صادقی، سردبیر وبسایت خبری فیدوس به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام احضار و با وثیقه ۴۰ میلیون تومانی آزاد شده است.
سازمان گزارشگران بدون مرز در آخرین گزارش اش اعلام کرده است که ایران از لحاظ رتبه‌بندی آزادی رسانه‌ها در ۱۸۰ کشور جهان با شش رده تنزل نسبت به سال ۲۰۱۸، به جایگاه ۱۷۰ سقوط کرده است.
