جامعه مدنی و زنان قربانیان اصلی گسترش نفوذ طالبان در افغانستان هستند
شنبه ۲۶ تیرماه ۱۴۰۰ – گسترش روزافزون نفوذ و تصرف مناطق متعدد افغانستان به دست گروه طالبان و بالارفتن درگیری‌ها و حملات نظامی، نگرانی‌ها درباره نقض آشکار حقوق بشر در این کشور را بیش از پیش کرده است. گسترده شدن درگیری‌های نظامی باعث دامن‌گیر شدن بحران‌هایی چون سوء تغذیه، افزایش آمار کشته‌شدگان و مجروحان غیرنظامی و آواره شدن خیل عظیمی از مردم شده و احتمال بروز فاجعه انسانی را بالا برده است.
هم‌چنین تسلط هرچه بیشتر طالبان در مناطق مختلف، شرایط را برای فعالان جامعه مدنی و روزنامه‌نگاران و به‌خصوص فعالان حقوق زنان خطرآفرین کرده است.
با توجه به سابقه تاریک طالبان در نقض آشکار حقوق بشر، در صورت تداوم وضعیت کنونی و تسلط کامل طالبان بر حکومت در افغانستان، باید منتظر سایه سنگین نقض حقوق انسانی بسیاری از مردم افغانستان خصوصا حقوق زنان بود.
در این میان مواضع حمایتی برخی مقامات جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از مهم‌ترین همسایگان افغانستان، بر شدت نگرانی‌ها افزوده است.
هادی قائمی، مدیر کمپین حقوق بشر در ایران با اشاره به شرایط وخیم و غیرانسانی در افغانستان گفت: «تجربه نشان داده است که مهم‌ترین قربانیان تداوم وضع موجود، غیرنظامیانی هستند که هم از بحران جنگ صدمه می‌بینند و هم تحت حکومت طالبان از حقوق انسانی خود محروم می‌شوند».
به گفته هادی قائمی «فعالان مدنی و روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق زنان در افغانستان همواره با خطرات جدی روبرو بودند و با تداوم وضع موجود و تسلط طالبان، جان این فعالان بیش از هر زمان دیگری مورد تهدید است».
کمپین حقوق بشر در ایران تسلط طالبان بر افغانستان و به دست گرفتن زمام امور در این کشور را هشداری جدی برای تداوم روند نقض آشکار حقوق بشر و ترویج خشونت و تبعیض علیه زنان می‌داند و حمایت سیاسی جمهوری اسلامی ایران را به عنوان یکی از مهم‌ترین همسایگان افغانستان مصداق بارز حمایت از نقض حقوق بشر می‌داند.
ادامه درگیری‌های داخلی در افغانستان باعث و بانی بیشتر شدن موارد آشکار نقض حقوق بشر در این کشور است. شرایط موجود هشداری جدی برای جامعه مدنی و روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق زنان در این کشور است که سال‌های سال در سخت‌ترین شرایط برای اعتلای جامعه مدنی و برخورداری شهروندان و به‌خصوص زنان از حقوق خود تلاش کردند.
در طول یک سال گذشته موج آدم‌ربایی و ترور فعالان مدنی و روزنامه‌نگاران در افغانستان، به شکل قابل ملاحظه‌ای شدت گرفت و نگرانی‌ها درباره افزایش خشونت علیه جامعه مدنی این کشور را زیاد کرده است. حالا و با تسلط هرچه بیشتر طالبان بر مناطق مختلف افغانستان، احتمال تداوم خشونت علیه فعالان مدنی و روزنامه‌نگاران بیشتر شده است.
جنبه دیگر نگران کننده در موارد نقض حقوق بشر در افغانستان، افزایش فشار بر زنان و دختران و محروم ماندن آنان از حقوق اولیه و انسانی مانند تحصیل و کار و فعالیت اجتماعی زیر سایه حکومت طالبان است.
روز پنجشنبه ۲۴ تیرماه دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در کابل (یوناما) در بیانیه‌ای از موارد جدی نقض حقوق بشر در افغانستان به سبب افزایش حملات نظامی مداوم ابراز نگرانی کرده بود. در این بیانیه با اشاره به گزارش‌های مربوط به قتل، بدرفتاری، آزار و اذیت و تبعیض گسترده در افغانستان آمده است که طرف‌های درگیر در افغانستان مکلف‌اند تا به حقوق بشر و کرامت مردم افغانستان به ویژه زنان و دختران احترام بگذارند.
آواره شدن مردم از خانه و شهرهای خود و برخی نیروهای نظامی مستقر در مرز پس از حملات طالبان و به راه افتادن موج سنگینی از مهاجرت، یکی دیگر از بحران‌های موجود در افغانستان کنونی‌ست که خود مصائب زیادی را برای آوارگان به دنبال داشته است.
قریب به یک سال پیش بود که گزارش‌های متعددی از برخورد نیروهای مرزی ایران با برخی مهاجران اهل افغانستان موجی از خشم را در میان مردم افغانستان به راه انداخت. گزارش‌هایی که براساس آن ماموران مرزبانی ایران متهم شده بودند که مهاجران اهل افغانستان را به طرزی غیرانسانی مورد ضرب و شتم قرار می‌دادند.
پس از بالا گرفتن درگیری‌ها در روزهای اخیر، گزارش‌هایی از پناه آوردن برخی نیروهای مرزبانی افغانستان به ایران در پی حمله طالبان منتشر شد.
با این حال موضع‌گیری برخی مقامات جمهوری اسلامی ایران در قبال طالبان و حمایت تلویحی آنان از به قدرت رسیدن طالبان در افغانستان، نگرانی جدی درباره هم‌سویی جمهوری اسلامی با طالبان را بیشتر کرده است.
